Hoofdstuk 1
Definitie diagnostiek: psychologisch medisch onderzoek van de menselijke geest.
Test en criterium
De mate waarin deze twee beoordelingen met elkaar overeenstemmen, zegt iets over de
kwaliteit van je voorspellingen en je beoordelingsvermogen.
Met een test kun je voorspellen.
Criterium is wat je wil meten.
Predictieve validiteit: een voorspelling die anderen doen over hoe goed jij als voorspeller
zult functioneren.
Voorbeeld hert: hert is aan het grazen, hoort geritsel. Een leeuw of de wind?
False Positive – voorspelling = wel een leeuw, werkelijkheid = geen leeuw
False Negative – voorspelling = geen leeuw, werkelijkheid = wel een leeuw
Valid Positive – voorspelling = wel een leeuw, werkelijkheid = wel een leeuw
Valid Negative – voorspelling = geen leeuw, werkelijkheid = geen leeuw
Correlatiecoëfficiënt: een getal tussen de 0 en 1.00 dat de sterkte van de relatie tussen twee
variabelen aangeeft.
Als alle meetpunten op exact dezelfde rechte lijn liggen, is de correlatiecoëfficiënt 1.00. Een
perfect correlatie.
Een puntenwolk ontstaat bij niet-perfecte correlaties. Er is dan geen rechte lijn.
Als de coëfficiënt de 1.00 nadert, is de ellips zeer plat.
Hoe boller de ellips hoe lager de correlatiecoëfficiënt. Is deze 0.00, dan is er geen relatie
tussen twee variabelen.
Verstandige fouten: helpen problemen te voorkomen.
Overschatting van specifieke kansen: een verkeerde inschatting van de kans dat een
bepaalde gebeurtenis zich voordoet of de kans dat iemand over een bepaalde eigenschap
beschikt.
Voorbeeld:
Jan is verlegen en teruggetrokken, toont weinig interesse in anderen, is zeer intelligent,
punctueel en georganiseerd, en hij leidt een regelmatig leven.
Wat is het meest waarschijnlijke beroep van Jan?
1. Schrijver van wiskundeboeken
2. Piloot
3. Vertegenwoordiger
, 4. Boer
5. Beroepsvoetballer
1 lijkt het meest bij zijn karakter te passen. Maar er zijn weinig schrijvers van
wiskundeboeken en meer boeren of vertegenwoordigers.
Beoordelingsfout: mensen gaat af op wat intuïtief logisch klinkt.
Beschikbaarheidsheuristiek: van dingen waarover we snel voorbeelden uit ons geheugen
kunnen opdiepen, denken we ook dat ze vaker voorkomen.
Voorbeeld:
Een sollicitant is topsporter. Of een sollicitant heeft een strafblad.
Regressie naar het gemiddelde
Voorbeeld: gezondheid
Over het algemeen voel je je fit. Een keer voel je je verkouden en somber. Een vriend zegt
dat je je morgen wel weer beter voelt. Hierdoor wordt er gefopt met regressie naar het
gemiddelde. Het effect van spontaan herstel wordt vergeten.
Eerste en laatste indruk: een verschijnsel dat te maken heeft met de
beschikbaarheidsheuristiek is het primacy- en recency-effect.
Gedurende het hele gesprek aantekeningen maken en niet vertrouwen op het geheugen.
Voorbeeld:
Een film, het beste wordt het begin en het eind onthouden. In het begin zijn de hersenen fris
en alert. Het eind is het meest recent.
Het midden verdwijnt het snelst in ons geheugen.
Botsende ideeën: wel roken en weten dat roken longkanker veroorzaakt.
Hierdoor sterk gemotiveerd om te stoppen met roken.
Of we reduceren (kleiner maken) de dissonantie door onze overtuigingen over roken aan te
passen. Bijvoorbeeld: ik rook, maar daarnaast leef ik supergezond, waardoor de kans op
kanker toch heel klein is.
Horn- en halo-effecten: de neiging om onze eerste indruk erg zwaar te laten wegen komt
voort uit processen die met cognitieve dissonantiereductie te maken hebben. Dat wat
overeenkomt met ons eerste idee accepteren we te gemakkelijk en dat wat ermee in strijd is
laten we weg en zien we liever niet.
We zoeken naar een logisch samenhangend beeld. De horn- en halo-effecten zijn hierop
gebaseerd.
Psychodiagnostiek halo-effect: op basis van een aantal positieve zaken die we van iemand
hebben gezien aannemen dat hij ook op andere vlakken bijzonder zal presteren.
Voorbeeld: Goed in voetbal. “Dan zal hij ook wel goed zijn in andere sporten.”
Of juist andersom.
Iemand woont in een achterstandswijk. “Die zal dan ook wel asociaal zijn.”
Contrary Evidence: als je je mening hebt gevormd, ga je bewust zoeken naar aanwijzingen
voor de tegenstelling.
Lukt dit? Dan moet je je mening bijstellen. Lukt dit niet? Dan kun je met grotere zekerheid
zeggen dat je aanvankelijke mening klopte.
, In de wetenschapsfilosofie heet dit falsificatie: je bedenkt experimenten die een
wetenschappelijk idee onderuit kunnen halen. Als dit niet lukt, dan is dit een bewijs voor de
kracht van die theorie.
Multi-rater methode: een andere methode om eenzijdigheid in je meningsvorming tegen te
gaan.
meerdere personen inschakelen om tot een eindoordeel te komen.
Hoofdstuk 2
Drie soorten diagnostisch instrumenten
Interviewtechnieken
Psychologische testen
Observatiemethoden
Ook wel de gouden drie genoemd.
Dossieranalyse: wordt soms ook toegepast. Maar een analyse zijn historische gegevens die
zijn gebaseerd op een of meerdere van de drie diagnostische instrumenten.
Interviewvormen: strak gestructureerd: Vragen zijn van te voren opgesteld. Duidelijk
hoe de antwoord gescoord moeten worden.
Volledig interview: Vrij en open. Met open mind.
Observatietechnieken: van sterk gestructureerd tot volledige ongestructureerd.
COTAN: Commissie Testaangelegenheden Nederland: een kwaliteitskeurmerk voor
psychologische testen dat is afgegeven door het NIP, de beroepsorganisatie van psychologen.
Zeven criteria van COTAN
1. Uitgangspunten en gebruiksdoel
2. Kwaliteit van het testmateriaal
3. Kwaliteit van de handleidingen
4. Kwaliteit van de normen en normgroepen (omvang, diversiteit, specificiteit)
5. Betrouwbaarheid van de test
6. Begripsvaliditeit
7. Criteriumvaliditeit
Wat maakt een test een goede test?
1. Wetenschappelijke achtergrond
2. Schalen zijn zuiver en homogeen
3. Betrouwbaar en valide
4. Standaardisatie
5. Normgroepen
6. Meetpretenties
Betrouwbaarheid: als een test goed meet. Betrouwbaarheid is de afwezigheid van ruis.
Validiteit: meet je met de juiste informatie/vragen. Als de test het goede meet/wat je wil
meten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nicolejdikkeboer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
