Bestuursprocesrecht
Week 2: Toetsing: de omvang van het geding
Het begrip marginale toetsing in theorie en aan de hand van een zelfgekozen
voorbeeld uitleggen/ Marginale toetsing herkennen in een rechterlijke uitspraak
Marginale toetsing betekent dat een rechter nagaat of de overheid een besluit in een
gegeven geval in redelijkheid, gelet op de daarbij betrokken belangen, had mogen nemen.
Zij oordeelt dan niet over de inhoud van het besluit zelf, maar kijkt alleen of het besluit op de
juiste manier tot stand is gekomen.
De marginale toetsing moet de bestuursrechter verrichten als er sprake is van een
bevoegdheid met beleidsvrijheid, maar ook als er sprake is van een bevoegdheid met
beoordelingsvrijheid.
In latere jurisprudentie heeft de Afdeling bestuursrechtspraak benadrukt dat de rechter
evenmin door een (te) intensieve toetsing aan het motiveringsbeginsel een controle op
redelijke beleidsvoering mag verrichten. De hoofdregel is dus nog altijd een meer
afstandelijke (ofwel: marginale) toetsing in geval van bestuurlijke discretie. Kort gezegd komt
het erop neer dat de bestuursrechter besluiten gebaseerd op een bevoegdheid moet toetsen.
Deze marginale toetsing vindt laats door te toets aan het verbod van willekeur dat kort na de
WOII is ontwikkeld door de Hoge Raad.
Voorbeeld:
Maxis en Praxis.
De Roermondse rechtbank had zich in beroep intensief met de belangenafweging bemoeid
en geoordeeld dat het college in strijd met art. 3:4 lid 2 Awb had gehandeld. > de Afdeling
bestuursrechtspraak oordeelde dat de bepaling van art. 3:4 lid 2 Awb tot het bestuur is
gericht en niet tot de rechter. (Dit betekent dat de rechter óók onder de Awb in beginsel
terughoudend moet zijn bij de toetsing van de belangenafweging door het bestuur).
Het begrip exceptieve toetsing in theorie en aan de hand van een zelfgekozen
voorbeeld uitleggen/ Exceptieve toetsing herkennen in een rechterlijke uitspraak
Als de bestuursrechter zich een oordeel moet vormen over de rechtmatigheid van een avv,
oordeelt hij niet over de rechtmatigheid van zo’n avv omdat die avv bij hem wordt
aangevochten maar omdat de vraag naar de rechtmatigheid van de avv relevant is voor zijn
oordeel over de rechtmatigheid van het bij hem aangevochten besluit. Als het aangevochten
besluit op een avv is gebaseerd kan de rechtmatigheid van de desbetreffende avv-bepaling
dus indirect (ofwel bij wijze van exceptie) worden getoetst.
Naast de toetsing van de aan beroep onderworpen besluiten aan het geschreven en
ongeschreven recht is iedere rechter in de regel bevoegd het algemeen verbindend
voorschrift waarop het bestreden besluit is gebaseerd te toetsen aan een hogere regeling of
aan ongeschreven beginselen. Voor zover de bestuursrechter daartoe bevoegd is moet hij
een algemeen verbindend voorschrift dat in een procedure van belang is toetsen aan een
hoger algemeen verbindend voorschrift of een ongeschreven rechtsbeginsel.
Deze wijze van toetsing, waarbij het algemeen verbindend voorschrift waarop het
aangevochten besluit steunt aan een hogere regeling of aan ongeschreven rechtsbeginselen
wordt getoetst, wordt indirecte of exceptieve toetsing genoemd. (Er is hier sprake van
indirecte toetsing omdat het object van het geschil in de procedure bij de bestuursrechter niet
het algemeen verbindend voorschrift maar het aangevochten besluit is.
Voorbeeld:
In een gemeentelijke prostitutieverordening is bepaalt dat prostituees zich tussen 6.00 uur en
23.00 uur niet mogen ophouden in aangewezen straten waar tussen 23.00 uur en 6.00 uur
‘getippeld’ mag worden. Dit verbod is een avv. Een prostituee woont in de aangewezen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mjev. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.