Samenvatting alle artikelen
Juridische Aspecten van
Bedrijfskunde 22/23
Contents
Bedrog bij het aangaan van de arbeidsovereenkomst (8)...........................................................................2
Cancelcultuur en cancelclausules (5)...........................................................................................................3
De blokkeringsregeling: eens doorlopen blijft doorlopen? (4).....................................................................4
De inzet van zzp’ers – The wind of change (4).............................................................................................5
De stichting en haar ledenverbod (17)........................................................................................................7
Deze (reclame)boodschap is duurzamer dan … (4)......................................................................................8
Flitsbezorging: detailhandel of niet?............................................................................................................9
Het productbegrip bij productaansprakelijkheid aan de hand van drie arresten......................................10
Ingebrekestelling en verzuim na Fraanje/Alukon (2019): een nieuw standaardarrest of een gemiste kans
in de rechtsontwikkeling?..........................................................................................................................12
Pandhouder, ken uw grenzen....................................................................................................................13
187. Permanente inkomensschade onder de noemer: nadeelcompensatie.............................................15
Machtsverdeling, Grondwet en conventie................................................................................................16
,Bedrog bij het aangaan van de arbeidsovereenkomst (8)
In dit artikel staat de ‘bedrog-beschikking’ van de Hoge Raad uit 2020 centraal. In deze beschikking
oordeelde de Hoge Raad (samengevat) dat de werkgever de arbeidsovereenkomst (buitengerechtelijk)
kan vernietigen indien een werknemer bedrog heeft gepleegd bij het aangaan van de
arbeidsovereenkomst.
De term ‘wilsgebrek’ geeft aan dat iemand een rechtshandeling verricht, terwijl zijn wil daartoe op
onregelmatige wijze tot stand is gekomen. In de wet zijn vier wilsgebreken erkend: dwaling (art. 6:228
BW), bedrog, bedreiging en misbruik van omstandigheden (art. 3:44 BW).
Van bedrog is sprake indien iemand een ander opzettelijk aanzet tot het verrichten van een bepaalde
rechtshandeling door enige opzettelijk daartoe gedane onjuiste mededeling, door het opzettelijk
daartoe verzwijgen van een bepaald feit dat de verzwijger verplicht was mede te delen, of door een
andere kunstgreep (art. 3:44 lid 3 BW)
De werkneemster in kwestie, die werkte als Directeur Zorg en ook benoemd was als statutair directeur,
had bij het aangaan van de arbeidsovereenkomst gelogen over haar CV. Anders dan vermeld in haar CV,
had zij geen specialisatieopleidingen genoten en was zij evenmin lid van drie specialisatieverenigingen.
Ook bleek zij te hebben gelogen over haar arbeidsverleden. Dit alles maakte dat de werkgever de
arbeidsovereenkomst met de werkneemster buitengerechtelijk vernietigde wegens bedrog. De
kantonrechter oordeelde dat vernietiging van een arbeidsovereenkomst wegens bedrog alleen mogelijk
zou zijn als de arbeidsovereenkomst na ontdekking van het bedrog geheel nutteloos blijkt te zijn
geworden
Uit de bedrog-beschikking volgt dat de arbeidsovereenkomst vernietigd kan worden wegens bedrog en
dat daarbij niet vereist is dat de arbeidsovereenkomst vrijwel geheel nutteloos geworden is. Het
ontslagrecht strekt immers niet tot bescherming van een werknemer die bedrog pleegt bij het aangaan
van een arbeidsovereenkomst.
Met de in dit artikel besproken bedrog-beschikking heeft de Hoge Raad duidelijk gemaakt dat het
ontslagrecht zich in beginsel niet verzet tegen vernietiging van de arbeidsovereenkomst door de
werkgever op grond van bedrog. De door de Hoge Raad gegeven duidelijkheid doet echter ook vragen
rijzen, voornamelijk met betrekking tot de overweging dat het ontslagrecht niet strekt tot bescherming
van een werknemer die bedrog pleegt bij het aangaan van een arbeidsovereenkomst. Zo blijft
onduidelijk in hoeverre de arbeidsrechtelijke context, en meer specifiek de daarin besloten
werknemersbescherming, een rol speelt bij het eventueel mitigeren van de gevolgen van de vernietiging
van de arbeidsovereenkomst door de rechter
Daarmee staat ook vast dat vernietiging van de arbeidsovereenkomst mogelijk grotere gevolgen heeft
dan ontslag op staande voet. De werknemer wiens arbeidsovereenkomst wegens bedrog is vernietigd,
ziet zichzelf geconfronteerd met mogelijk verstrekkende gevolgen, zowel op arbeidsrechtelijk,
sociaalzekerheidsrechtelijk als op pensioenrechtelijk gebied.
, Cancelcultuur en cancelclausules (5)
De schandalen hadden juridisch gemeen dat de publieke opinie opriep tot daadkrachtig handelen en tot
het verwijderen van de personen en de banden met die personen (het zogeheten cancelen) of tot het
zelf gecanceld worden De druk van de publieke opinie bleek immens, wat in het geval van The Voice en
Vandaag Inside tot de opzegging van sponsorovereenkomsten heeft geleid, in het geval van Ajax tot het
ontslag van genoemde technisch directeur, ogenschijnlijk mede om de sponsoren binnenboord te
houden.
een overeenkomst kan geheel of gedeeltelijk worden ontbonden als de wederpartij tekortschiet in de
nakoming van zijn verbintenis, tenzij de tekortkoming gezien haar bijzondere aard of geringe betekenis
deze ontbinding met haar gevolgen niet rechtvaardigt (art. 6:265 lid 1 BW)
Naast de ontbinding van een overeenkomst bestaat de mogelijkheid de overeenkomst op te zeggen.
Deze twee beëindigingsmogelijkheden kunnen alternatief worden ingezet, zoals blijkt uit het Golden
Earring-arrest Indien de sponsoring in een duurovereenkomst is vastgelegd, wordt de beëindiging ervan
beheerst door het leerstuk van de opzegging van duurrelaties De eenvoudigste manier om van
contractuele verbintenissen te worden bevrijd voordat zij zijn uitgevoerd, is door gebruik te maken van
een contractueel beëindigingsbeding
Naast de hiervoor genoemde mogelijkheid dat uit het contract een wijzigingsmogelijkheid voortvloeit,
kent de wet de rechter de mogelijkheid toe een contract te wijzigen of geheel of gedeeltelijk te
ontbinden, als sprake is van onvoorziene omstandigheden op grond waarvan ongewijzigde
instandhouding van het contract niet mag worden verwacht (art. 6:258 BW)
In het vorengaande heb ik betoogd dat de algemene leerstukken de teleurgestelde sponsor die
geconfronteerd wordt met Me Too-situaties bij de gesponsorde of de teleurgestelde gemeente die
zakendoet met een leverancier uit een land dat als oorlogsagressor optreedt, niet zonder meer helpen.
Daarvoor is nadere hulp vanuit het contract nodig in de vorm van clausules die dergelijk handelen
ondubbelzinnig als tekortkoming en als opzeggingsgrond kwalificeren. Een dergelijke clausule zou als
volgt kunnen worden vormgegeven, waarbij ik u als lezer uitnodig nog scherpere en treffendere
clausules op te stellen en te delen:
‘Indien Gesponsorde en/of zijn personeel handelingen verricht of nalaat dan wel daarbij betrokken is die
de reputatie van de Sponsor beschadigen of kunnen beschadigen, kwalificeert dat handelen of nalaten
als een tekortkoming onder deze overeenkomst en is Sponsor onder meer gerechtigd deze
overeenkomst op te zeggen, onverminderd zijn aanspraken op schadevergoeding.’
En: ‘Indien Leverancier, dan wel het land waar hij c.q. zijn moeder gevestigd is, betrokken is bij
handelingen die strijdig zijn met de ethische principes van Gemeente, daaronder begrepen corruptie en
oorlog, gelden die handelingen als tekortkoming onder deze overeenkomst en is de Gemeente onder
meer gerechtigd deze overeenkomst op te zeggen, onverminderd haar aanspraken op
schadevergoeding.’