INLEIDING IN TAAL
TEST JE
KENNIS
over kinderboeken,
literatuureducatie, lezen en GOED TAALONDERWIJS
nog veel meer lees meer over goed
taalonderwijs en didactieken
KIND EN SAMENLEVING
de verhouding van taal in de
maatschappij, hoe zit dat?
WWW.PF1TA/ONDERDEEL1-INLEIDINGINTAAL.COM
,INHOUDSOPGAVE
03 DE BETEKENIS VAN TAAL
10 DE INHOUD VAN DE LEERLIJN TAAL - OP
DE BASISSCHOOLEN DE DAARBIJ
HORENDE DIDACTIEKEN
12 VISIES TAALONDERWIJS
14 GOED EN WAARDEVOL TAALONDERWIJS
22 BRONNEN
, Identiteit | pg.5
DE
BETEKENIS
VAN TAAL
VOOR HET KIND EN DE SAMENLEVING
Door taal kunnen we communiceren met elkaar,
emoties uiten, dingen creëren en nog veel meer. De
taal is je eigen identiteit, het hoort bij je cultuur.
Maar wat betekent dit alles nu? We gaan het er
uitgebreid over hebben in deze rubriek: 'De
betekenis van taal'.
, LEZEN
verplicht of leuk -> Nodig en leuk!
De betekenis van taal is een breed begrip. Om dit begrip goed te kunnen
begrijpen, duiken we wat dieper in de context.
Om te beginnen is lezen een groot begrip binnen onze taal. Lezen en
literatuur is een belangrijk uitgangspunt voor allerlei vormen van
leesbevordering. Toch is er veel te doen om het lezen. Volgens een
uitgebreid onderzoek van Pisa (Programme for International Student
Assessment) is het leesplezier van kinderen uit Duitsland, Vlaanderen
en Nederland sterk gedaald tussen 2009 en 2018. In het rapport leggen
ze uit dat kinderen in die landen stellingen hebben beantwoord. De
uitkomst daarvan hebben ze verwerkt in hun onderzoek. Ze leggen hier
het volgende over uit:
'De antwoorden van de leerlingen op de vijf stellingen zijn verwerkt tot
de gestandaardiseerde schaal Leesplezier, waarbij het gemiddelde van
leerlingen uit OESO-landen in 2009 op nul is gezet en de
standaarddeviatie op 1. Een negatieve score op deze schaal betekent dus
dat het gemiddelde van dat land lager is dan het OESO-gemiddelde in
2009' (Dood, Gubbels en Segers, 2020).
Lezen is dus veel meer dan alleen de toetsing van technisch lezen,
begrijpend lezen en leesvaardigheid. Leesplezier is ook erg belangrijk.
Waarom zouden we anders überhaupt een boek open doen?
Daarom is literatuur ook erg belangrijk in onze Waar vaak over gesproken wordt, is de term
taal. Literatuur verrijkt onze kennis over de 'geletterdheid'. Ze bedoelen hier de
maatschappij. Of we kunnen helemaal belangstelling voor het geschreven woord en de
verdwalen in een fantasierijk boek. Literatuur inzichten die kinderen ontwikkelen in de
is te categoriseren in de volgende domeinen functies van de geschreven taal (Huizenga,
(Coillie, 2007): Robbe, 2020). Bij oudere kinderen bekijken we
1.Ontspannende functie dan ook het vermogen om te lezen en te
2.Creatieve functie schrijven. Geletterdheid heeft betrekking tot de
3.Emotieve (of emotionele) functie volgende aspecten:
4.Informatieve functie - boekorientatie
5.De opvoedende / zingevende / moraliserende - verhaalbegrip
functie - functies van geschreven taal
6.Esthetische functie - relatie tussen geschreven en gesproken taal
7.Taalontwikkelendefunctie - taalbewustzijn
- alfabetisch principe
Deze domeinen zijn erg belangrijk binnen ons - functioneel 'schrijven' en 'lezen'
begrip van taal. Kinderen moeten positief - technisch lezen en schrijven
gestimuleerd worden door middel van goede - begrijpend lezen en schrijven
literatuur. Ook moeten de (toekomstige)
docenten zich goed verdiepen in de Zolang wij de kinderen stimuleren om een goed
jeugdliteratuur. Als de docenten helemaal 'up to niveau van geletterdheid te bereiken, zullen ze
date' zijn, kunnen ze de kinderen beter alle aspecten die zijn benoemd ook mee
ondersteunen in hun leesontwikkeling. ontwikkelen, wat weer belangrijk is voor hun
communicatie, identiteitsbegrip en de plek
vinden in de samenleving.
, SPREKEN
Taal : aangeboren of aangeleerd
EN
LUISTEREN
Taal begint als een communicatiemiddel tussen deelnemers van een
groep. Echter verlangt ieder opgroeiend kind naar inzicht in het leven,
een cultureel perspectief, met name waar het zijn eigen cultuur betreft.
Als kinderen een bepaalde taal leren beheersen zullen ze vanzelf een
bepaalde cultuur, en de waarden ervan, met elkaar delen.
Spreken is daarom erg belangrijk als we het hebben over de betekenis
van taal. Als je kinderen taalonderwijs geeft, moet je ook weten hoe het
leren van een taal in zijn werking gaat. Wat is er te verwachten van een
kind op welke leeftijd? Hierin speelt mondelinge taalvaardigheid een
grote rol.
Maar hoe kan een kind vanaf de geboorte zich zo goed ontwikkelen tot
een volwaardige taalgebruiker? Over de taalwerving zijn er verschillende
theorieën (Huizenga, Robbe, 2020). De drie bekendste zijn:
1) Behaviorisme
Het behaviorisme is een stroming binnen de psychologie die ervan uit
gaat dat kinderen hun taal leren door imitatie. Ze kijken om zich heen en
proberen dit vervolgens na te doen. Daarom zijn de eerste woorden van
een kind bijvoorbeeld ook 'dada', omdat er vaak papa en mama wordt
gezegd. Daarbij speelt goedkeuring ook een belangrijke rol. Als mensen
enthousiast reageren, zullen kinderen eerder geneigd zijn om woorden
vaker te gaan herhalen. Het is belangrijk dat ouders het voorbeeld geven
in de taal. Op 4-jarige leeftijd beginnen de hersenen zichzelf 'bij te
snoeien'. Netwerken die zelden gebruikt worden, gaan op slot. Als wilde
kinderen geen taal of sociale vaardigheden aanleren, lopen ze het risico
om taalkundig en sociaal achter te blijven (Espersen, Viuf, 2020). De
kinderen die de taal niet meer kunnen leren, doordat ze bijvoorbeeld niet
met mensen zijn opgegroeid, noemt men wolfskinderen.
2) Creatieve constructietheorie
In de jaren 70 ontstond er een nieuwe visie: creatieve constructietheorie
of het mentalisme genoemd. In deze theorie gaan mensen er niet van uit
dat kinderen taal imiteren, maar zelf over een aangeboren taal waarmee
ze op een creatieve manier zinnen kunnen bouwen. Een kind kan een
willekeurige taal leren. Bijvoorbeeld een kind uit Frankrijk die
geadopteerd wordt door Nederlandse ouders zal feilloos Nederlands
leren. Doordat ze een aangeboren taalleervermogen hebben, kunnen ze
zelf een structuur herkennen in een taal en ook zinnen vormen die ze
nog nooit eerder hebben gehoord. Binnen deze theorie wordt sterk de
nadruk gelegd op de manier waarop het kind zelf zijn taal ontwikkeld.
Het taalaanbod raakte wat op de achtergrond.
