samenvatting onderdeel celbiologie cel-en weefselbiologie 1e bachelor farmaceutische wetenschappen
133 keer bekeken 1 keer verkocht
Vak
Cel -en Weefselbiologie (J000485A)
Instelling
Universiteit Gent (UGent)
IN 1STE ZIT GESLAAGD. Dit is een samenvatting van het deel celbiologie van het vak cel-en weefselbiologie uit de 1e bachelor farmaceutische wetenschappen. Het is een combinatie van het handboek en de ppt en bevat veel afbeeldingen met eventuele verduidelijking. Door deze samenvatting en die van het...
DEEL I: INLEIDING TOT DE CELBIOLOGIE
De cel (Lat. Cellula = kamertje) = basiseenheid in biologie
alle organismen bestaan uit cellen/ zijn zelf een cel
versch samenstelling -> versch vormen (vormverandering)
homeostase = cel streeft evenwicht na (intern met extern)
1. Ontstaan van eukaryote cellen
4,6 miljard jr geleden: ontstaan aarde
Eerst ontstaan prokaryoten:
Fossielen, lijkend op bacteriën (3,4 – 3,5 miljard jaar oud)
= foto-autotrofen (foto = licht, auto = van jezelf, troof = voedsel) (kunnen zichzelf
voeden obv opname v (zon)licht (niet per se fotosynthese))
oxygene fotosynthese = zuurstofmoleculen komen vrij
Prokaryoten → Archaea (= extremofielen) (in extreme milieus)
→ Bacteria
Uit prokaryoten ontstonden eukaryote organismen
Adaptaties:
• Cytomembranen, incl. kernenvelop of kernmembraan → groter volume
• Cytoskelet + motorische systemen → celcompartimentering & spontaan
bewegen (celmotiliteit) (cytoskelet igesloten in dubbele membraan
(kernenvelop) om DNA niet in gevaar te brengen)
• Complexe organisatie genoom + ruimtelijke scheiding transcriptie & translatie
→ diversificatie v gespecialiseerde eiwitten, celtypes en organismen
• Ontstaan mitochondria, peroxisomen en plastiden (planten) (door
endosymbiose) → interiorisatie v respiratie & energieproductie
Mitochondria & plastiden = ontstaan door endosymbiose
Endo = vanbinnen, sim = samen, biose = leven
Samen leven vanbinnen in de cel
Aërobe prokaryote endosymbionten (aërobe of fotosynthetische prokaryoten)
opgenomen in cytoplasma anaërobe gastcel (voorloper eukaryote cel)
Eigen genoom; maken zelf eiwitten MAAR functionerende eiwitten uit h cytoplasma?
(gecodeerd)
, → eiwitten uitgevoerd nr mitochondria + signalen uitgezonden uit mitochondria nr
celkern
→ geprogrammeerde werking (communicatie)
Verschillen:
prokaryoten eukaryoten
Uitsluitende ééncellig Ééncellig of meercellig
Celmembraan en celwand Celmembraan
(plant: celmembraan en celwand)
Geen kern Kern
Cirkelvormig chromosoom in cytosol Chromosomen in kern
Niet gecompartimenteerd Organellen
(versch organellen = subcellulaire
compartimenten)
Deling door doorsnoering Deling door mitose of meiose
2. De chemische bouwstenen van cellen
- Eiwitten of proteïnen
- Nucleïnezuren (bij DNA/RNA) = polymeren (uit meerdere
- Polysachariden (monosachariden = koolhydraten/ suikers) monomeren)
- Vetten of lipiden
EIWITTEN (PROTEINEN)
= lineaire polymeren uit meerdere aminozuren (AZ) gebonden door pepridebindingen
→ korte ketens = peptiden
→ lange ketens = polypeptiden
→ “eiwitten” = polypeptide met bepaalde driedimensionele structuur
→ individuele AZ in een keten = “residu”
, - Primaire structuur: opeenvolging AZ of polyppeptideketen
- Secundaire structuur: opvouwen v gelokaliseerde delen vd polypeptideketen
- Teriaire structuur: conformatie (= h vormen vd unieke driedimensionale structuur v
een eiwit → gebeurt automatisch (behalve bij renaturatie) vd polypeptideketen
(driedimensionele schikking AZ)
- Quaternaire structuur: aantal en relatieve positie van subunits (→ multimere
eiwitten bestaan uit 2 of meer polypeptiden of subunits)
Peptidebinding zorgt voor/ is 1 vlak; zijgroepen bepalen wat uiteindelijk structuur wordt in
3 dimensies
Hemoglobine = superstructuur: uit versch polypeptideketens
= heterotetrameer (hetero = versch ketens, tetra = vier)
→ O2 bindt aan prostetische groep; hier heemgroep (= organische verbinding
opgebouwd uit 4 ringen → gesloten ring waarin in het centrum ijzer kan
binden (O2 vervoerd aan h ijzer)
Denaturatie: door blootstelling eiwit aan vb. hitte verliest eiwit structuur (ontvouwd)
Renaturatie: eiwit terug opvouwen, terug oorspronkelijke activiteit (moet zo zijn dat er
perfecte interactie kan zijn met medespelers)
→ chaperone-eiwitten: vele hitteschokproteïnen
→ drievoudige functie:
▪ Eiwit in ontvouwen toestand houden tot wannneer opvouwing nodig is
▪ Eiwitten begeleiden tot waar ze moeten zijn
▪ Helpen bij effectieve opvouwing
NUCLEINEZUREN
Zie later
POLYSACHARIDEN
Monosachariden
- Bouwstenen polysachariden
- eenvoudige suikers, koolhydraten (vb. glucose)
- opeenvolging C-atomen met H- en OH-groepen
- aldehyde-of ketonfunctie
- ringstructuren
• glucose: 6-ring
• ribose: 5-ring
- isomeren: zelfde brutoformule, verschillende structuur
→ positionering hydroxylgroep tov ring is belangrijk
, → alfa- en beta- monosachariden
→ vanaf het ene suiker (monosacharide) gelinkt is
aan h andere, is de alfa- of beta-vorm “bevroren”
Disachariden
- twee monosachariden
- vb. sucrose = alfa-glucose en beta-fructose
- vb. maltose
polysachariden
- vb. glycogeen, zetmeel, cellulose
eiwitten & koolhydraten vaak in combinaties
glycoproteïnen = eiwitten met covalent gebonden koolhydraatketens
proteoglycanen = eiwit-koolhydraat combinaties met gespecialiseerde
polysacharideketens (glycosaminoglycanen of GAGs)
Glycolipiden
- Vgl met fosfolipiden, maar met koolhydraatgroep ipv
fosfaatgroep
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper eloisevnn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,49. Je zit daarna nergens aan vast.
