Dit is een samenvatting van alles wat is behandeld in de bovenbouw over aarde. Circulatie systemen, klimaten, landschap, endogene processen, exogene processen en de kringlopen op aarde worden allemaal behandeld. Na het leren van deze samenvatting weet jij alle belangrijke dingen over aarde binnen d...
Aardrijkskunde
h.5 herhaling
§5.1 Circulatiesystemen
Stralingsbalans: evenwicht in- en uitstraling op aardoppervlak. Hangt af van: dichtheid
wolkendek, breedteligging aarde, de lengte van de dag en zonnestand op de dag.
Verschillen in opwarming aardoppervlak zorgen voor atmosferische circulatie:
- Wind waait van hogedrukgebied naar een lagedrukgebied. Op het NH: afwijking naar
rechts. ZH: afwijking naar links. -> wet van Buys Ballot. Draaiing -> coriolisefeffect.
- Passaat: stabiele stevige wind van subtropisch hogedrukgebied naar de evenaar.
- Schuine stand aarde -> de intertropische convergentiezone (ITCZ) schuift mee met
de loodrechte zonnestand van de Kreeftskeerkring naar de Steenbokskeerkring.
- Moesson: halfjaarlijks wisselende wind. Ontstaan door ITCZ. Op NH sterker door de
landmassa’s. (Warmt meer op dan oceaan). Droog seizoen winter en nat in de zomer.
- NH: breedten stijgt warme lucht uit evenaar op tegen koude lucht -> lagedrukgebied.
Verschillen windt, tempratuur en zoutgehalte zeewater zorgen voor oceanische circulatie:
- Koude en warme zeestromen: oorzaak wind. Koud = hogere breedte. Warm lager.
- Thermohaliene circulatie: oorzaak tempratuur en zoutgehalte. Diepwaterpomp in
noordelijke Atlantische oceaan belangrijk.
Circulatie zorgt voor warmte-uitwisseling. Netto transport warmte richting de polen.
§5.2 Klimaten
Klimaatclassificatie van Köppen: verdeeld in klimaatgebieden met landschapzones.
A: tropische klimaten: wintertrocken(w) en Fehlt(f).
B: droge klimaten: woestijn(W) en Steppe (S).
C: gematigde klimaten: wintertrocken(w), sommertrocken(s) en Fehlt(f).
D: landklimaten: wintertrocken(w) en Fehlt(f).
E: polaire klimaten: toendra(T), vorst(F) en hooggebergte(H).
Om klimaatverschillen te beschrijven heb je klimaatfactoren nodig:
- Geografische breedteligging: hoe verder van de evenaar hoe schuiner de
zonnestralen en hoe kouder de tempratuur. Ook minder neerslag. En windrichting.
- Gebergten en hoogte: hoe hoger hoe kouder. Lijzijde heeft drooggebied en loefzijde
nat gebied. Aan de lijzijde (achter de berg) is het droog omdat vocht al weg is.
- Type oppervlak: oceanen warmen/koelen minder snel op/af dan continenten.
Kustgebieden -> minder tempratuur verschillen. En ITCZ verschuift anders.
Woestijnklimaat westen VS: steppeklimaat door koude zeestroom en gebergten.
Landklimaat noorden Japan: niet gematigd door overheersende Siberische wind.
Gematigd klimaat Afrika: hoogteligging en zee zorgt voor vocht.
§5.3 Landschapzones
Tropische zone: tropische regenwoud rond de evenaar met eromheen savanne. Hele jaar
warm en vochtig -> groei planten en resten snel afgebroken. Bodem wel heel onvruchtbaar
door warmte en vochtigheid. Bij regenwoud is er een droge periode.
Aride zone: noorden en zuiden van savanne steeds droger. Geen bomen: steppe. Geen
vegetatie meer over: aride. Weinig leven, langzaam afbreken. Goed boeren irrigatiewater.
Subtropische zone: relatief warm gematigd klimaat. (Middellands Zeegebied). Of droge
zomers of juist vochtige warme zomers. Vegetatie is daarop aangepast.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper juunbrand. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,57. Je zit daarna nergens aan vast.
