Samenvatting R&I
Thermoreceptoren meten niet de daadwerkelijke temperatuur, maar een daling of stijging hiervan.
Koudesensoren worden actief bij koude temperaturen onder de 28 graden. Ook worden ze actief bij
temperaturen boven de 45 graden, omdat ze dan pijn aangeven en voor een waarschuwingsreflex
zorgen vasoconstrictie waardoor warmte minder makkelijk de bloedstroom kan bereiken.
Belangrijk dat de koud receptoren actief zijn boven de 45 graden in plaats van de warmtereceptoren,
want de warmtereceptoren zorgen voor vasodilatatie en dat wil je voorkomen. Zo kan er geen hitte
naar het bloed komen.
Warmte en kou vezels ascenderen via tractus spinothalamicus in voorhoorn ruggenmerg naar
hypothalamus (centrale regulatie) maar ook naar de hersenschors waardoor aanpassing gedrag
mogelijk is.
Koorts ontstaat door verandering van het setpoint door pyrogenen (prostaglandines) uit leukocyten.
Deze zullen in de eerste fase het setpoint van de lichaamstemperatuur verhogen in de hypothalamus
rillen en warmteproductie, maar patiënt heeft het wel koud. Daarna in de 2 e fase krijg je een
stabiele hoge temperatuur. In de 3 e fase gaat het setpoint weer terug naar de uitgangswaarde
warmteafgifte en transpireren. Daarna heb je een schommeling rondom het setpoint totdat alle
pyrogenen zijn weggewerkt uit het lichaam.
De functie van koorts is dat het de proliferatie en maturatie van T cellen stimuleert omdat dat beter
gaat bij een hogere temperatuur en dus kan je beter een infectie bestrijden. Je hoeft niet altijd een
infectie te hebben bij koorts. Een voorbeeld van een koortsremmer is aspirine, die remt COX zodat er
geen prostaglandines gevormd worden.
Bij operaties wordt je juist verkoeld, omdat kou ontstekingsprocessen vertraagt. Ook worden
spierverslappers toegediend om reflexen zoals rillen te voorkomen en anesthetica wordt gebruikt om
perifere vasodilatatie te veroorzaken, waardoor er meer warmte flow van je bloed naar de periferie
,gaat en minder naar je kern en je kerntemperatuur dus daalt. Ook lig je op een koude OK tafel wat
voor verkoeling zorgt en de steriele kamer zorgt ervoor dat je veel kan stralen.
Ouderen hebben lager metabolisme, want minder spieren (belangrijkste bron warmte productie valt
weg) en minder lichaamsbeweging (dus mindere CO) en daardoor gaat transport van warmte door
lichaam ook langzamer. Ook atrofie van zweetklieren, thermosensoren en verminderd vermogen tot
vasoconstrictie in de huid zorgen dat oudjes het koud hebben.
Oorzaken hyperthermie (>40). Bij 42 overlijdt persoon:
Zware inspanning
Warmteopname uit omgeving
Problematische afgifte
Verstoorde regulatie
Je mag een oververhit persoon nooit in een bak ijswater leggen, omdat er dan vasoconstrictie
plaatsvindt en dan kan je juist nog minder warmte afgeven.
Uitdroging door veel zwetenminder circulerend volumeconstrictie vaatbedwarmteafgifte
daaltgevaar hyperthermie wanneer >40 gradenenzymen disfunctioneren.
Hypothermie:
33 graden grens van onderkoeling
30 graden verlies bewustzijn
28 graden hartritmestoornissen (ionkanalen zijn temperatuurgevoelig)
Baby’s gevoelig, want groot huidoppervlak en kleine inhoud. Kunnen ook niet actief
bewegen.
Bij hypothermie hoge BD, want vasoconstrictie. GFR ook toegenomen dus veel plassen
Door sporten gaat zweetkliersensitiviteit omhoog en aantal zweetklieren neemt toe. Zweet bevat
minder Na+ door aldosteron. Ook gaat bloedvolume omhoog door betere contractie.
De hypothalamus-hypofyse-gonadale as regelt 2 primaire functies:
1. De productie van gameten (via spermatogenese en oögenese)
2. De biosynthese van gonadale geslachtssteroïden
De hypothalamus produceert GnRH stimuleert aanmaak van LH en FSH in de anterieure hypofyse
(gonadotrope cellen) bij zowel vrouwen als mannen! LH en GnRH hebben een relatief korte
halfwaardetijd en FSH een langere, waardoor FSH een veel constanter patroon heeft in concentratie
verloop.
Als je langdurig blootgesteld wordt aan GnRH, dan reageer je minder op gonadotropine, omdat er na
binding aan de GnRH receptor, receptor internalisatie is, dus dan heb je minder receptoren op het
oppervlakte van de cel staan.
Bij mannen is er voor de puberteit meer afgifte van FSH dan van LH en na de puberteit draait het om.
Bij mannen zorgt LH voor de stimulatie van de testosteron synthese door de testes (Leydig cellen)
FSH stimuleert Sertoli cellen om hormonen te produceren die de Leydig cellen én spermatogenese
beïnvloeden. De Sertoli cellen hebben invloed op de Leydig cellen, maar ook vice versa.
Testosteron heeft een negatieve feedback op de LH secretie, maar ook over het algemeen op de
release van GnRH door de hypothalamus
, Vetweefsel, de huid, de spieren, de hersenen en de bijniercortex produceren ook testosteron en
andere androgenen. Testosteron kan worden gemaakt van cortisol.
De vrouw
Oestrogeen en progesteron hebben een negatieve feedback op de hypothalamus, waardoor FSH en
LH dus dalen.
Toename oestrogeen in puberteit, want hypothalamus wordt minder gevoelig voor de negatieve
feedback van oestrogeen veranderingen endometrium vd baarmoeder
Door LH en FSH productie die op gang komt in de puberteit komt ook de ontwikkeling van
primordiaal follikels naar primaire follikels op gang.
Laatste menstruatie= menopauze, wordt een jaar na laatste menstruatie vastgesteld. Periode erna
heet de menopauze
Folliculaire fase duurt gemiddeld 14 dagen, minimaal 7. Selectie van dominante follikel.
Andere follikels gaan in atresie.
Luteale fase duurt altijd 12-14 dagen. Fase gedomineerd door progesteron en oestradiol.
Variatie vd cyclus zit vooral in de folliculaire fase.
Dominante follikel= follikel dat toch doorgroeit ondanks lage concentraties FSH. Follikel gaat
oestradiol produceren. Uiteindelijk versnelling oestradiolproductie negatieve feedback wordt
positief en er komt een LH-piek (aantal uur voor ovulatie). Doelen verschuiving van negatieve naar
positieve feedback:
Ruptuur follikel door verweking, dus ovulatie
Hervatten van meiosedeling, dus finale oöcytmaturatie
Aanzetten tot vormen corpus luteum
Als follikel openbreekt tijdens de ovulatie, blijft corpus luteum achter maakt progesteron. Bij geen
bevruchting ontbreekt prikkel (pulsatiliteit LH neemt af) om corpus luteum in stand te houden en
deze breekt af afname progesteron en oestradiol productie BSV afgestoten (menstruatie) en
prostaglandines komen vrij (krampen). Daling progesteron en oestrogeen zorgen voor hogere
concentraties LH en FSH volgende cyclus begint weer.
Aan begin cyclus wordt er prikkel gegeven vanuit follikel (oestradiol) om BSV te ontwikkelen
(=proliferatieve fase). Progesteron zet deze ontwikkeling later voor om optimaal voorbereid te zijn
op innesteling (=secretoire fase).
Eerst follikels in tonische fase (reageren niet op hormonen). Daarna follikels gerekruteerd en worden
FSH-afhankelijk, waardoor ze kunnen groeien. Uiteindelijk ook gevoelig voor LH als ze dominant
worden.
Twee soorten cellen in het follikel:
Thecacellen – reageren op LH en zetten cholesterol om in androsteendion en testosteron.
Deze stoffen gaan naar granulosacel. Thecacellen liggen buiten de granulosacellen.
Granulosacellen – o.i.v. FSH vindt m.b.v. aromatase aromatisering plaats van
androsteendion naar oestradiol. Dit komt voor een deel in follikelvloeistof en voor deel in
bloed.
Zonder LH, bijna geen androsteendion en oestradiol gemaakt, onvoldoende groei follikel.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper deemrlng. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.