H12 Hormonen
De aanmaak van hormonen
_______________________________________________________________________________________
Hormonen: signaalstoffen die je lichaam via je bloed naar cellen vervoert. Ze sturen processen aan in
de cellen. Hormoonklieren zijn endocriene klieren → geven hun producten af aan het inwendige
milieu. Zweet- en verteringsklieren zijn exocriene klieren → geven hun producten af aan het
uitwendige milieu.
De coördinatie gebeurt vooral via de centrale hormoonklier, de hypofyse, een klein orgaan net onder
de hersenen. Vanuit de hypothalamus, een deel van de hersenen vlak boven de hypofyse, ontvangt
de hypofyse informatie over het lichaam. Daarmee zet de hypofyse andere hormoonklieren aan tot
actie. Ook regelt de hypofyse de groei en rijping van geslachtscellen. → verbinding tussen hersenen
en hormoonstelsel.
De hypofyse
- neurohypofyse: zenuwweefsel met
daarin de uitlopers van neuronen uit
de hypothalamus
- adenohypofyse: bestaat uit
klierweefsel
Voorbeeld
→ Als reactie op een dalende bloeddruk
maken de neuronen in de hypothalamus het
neurohormoon ADH. Via de uitlopers van de
neuronen komt ADH in de neurohypofyse, waar de uitlopers het afgeven aan het bloed. Bloedvaten
trekken hierdoor samen en de uitscheiding van water via de nieren vermindert, waardoor de
bloeddruk stijgt.
→ Een tweede neurohormoon, oxytocine, beïnvloedt de contractie van de gladde spieren in de
baarmoederwand bij de bevalling en is betrokken bij sociaal gedrag, zoals de zorg voor de baby. Ook
dit neurohormoon komt via de neurohypofyse in het bloed.
Andere neurohormonen uit de hypothalamus stimuleren de adenohypofyse. Synapsen in de
hypothalamus geven releasing-hormonen (RH’s) af aan het bloed, waarna ze rechtstreeks
terechtkomen in de adenohypofyse. Zo stimuleert het FSH-releasing-hormoon de adenohypofyse tot
afgifte van FSH (follikel stimulerend hormoon), dat de geslachtsklieren stimuleert. Weer andere
neuronen van de hypothalamus geven inhibiting-hormonen (IH’s) af, die de productie van
bijvoorbeeld prolactine en FSH door de hypofyse remmen.
Hormoonconcentraties:
De hypofyse maakt FSH, dat de groei van follikels in de eierstokken stimuleert. De follikelcellen
maken oestrogenen, oestradiol, die de hypofyse aanzet tot afgifte van LH en FSH, die de ovulatie in
, gang zetten. Na de ovulatie ontstaat in de eierstok het gele lichaam,, dat progesteron en
oestrogenen maakt. Deze hormonen remmen bij de hypofyse de afgifte van FSH en LH en bij de
hypothalamus de afgifte van de releasing-hormonen.
Veel hormoon concentraties zijn op
deze manier, via een negatieve
terugkoppeling, geregeld waardoor
de concentratie van een hormoon in
het bloed voortdurend rond de norm
blijft. Dit in tegenstelling tot positieve
terugkoppeling, waarbij de
hormoonconcentratie juist stijgt.
Meer oxytocine afgifte doordat de
baby tijdens de bevalling op de
baarmoeder drukt, waardoor de
weeën toenemen, is hiervan een
voorbeeld.
Sommige planten stoffen binden zich aan
de membraanreceptoren, bestemd voor
hormonen. Daardoor kunnen zij je
lichaam beïnvloeden.
Voorbeeld
→ Genisteïne uit soja bindt aan de
oestradiol receptor en kan in de
doelwitcel dezelfde reactie oproepen als
oestradiol.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mfms10963. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,09. Je zit daarna nergens aan vast.