Op welke wijze kan er door de leerkrachten het meest effectief worden omgegaan met
het pestgedrag van kinderen in aansluiting op het pestprotocol van de basisschool?
Leonie Walstra| studentnummer: 98311
MINOR
PESTGEDRAG BIJ KINDEREN
OPVOEDINGSONDERSTEUNI
NG IN HET BASISONDERWIJS
, Samenvatting
“Ik weet heel goed dat de lezer helemaal niet zo’n behoefte heeft dit alles te weten, maar
ik heb er behoefte aan hun dit te vertellen”
Jean- Jacques Rousseau (1712-1780)
In dit literatuur/ praktijkonderzoek heb ik onderzocht wat leerlingen, ouders en
leerkrachten verstaan onder pesten, welke vormen van pestgedrag er zijn, de verschillen
tussen pesten en plagen, de verschillende omgevingsinvloeden die van belang zijn en op
welke manier er het beste kan worden omgegaan met deze vorm van antisociaal gedrag.
Leerlingen, ouders en leerkrachten verstaan hetzelfde onder pesten. De belangrijkste
conclusie uit het ontstaan van het onderzoek is dat het aantal kinderen dat zich op onze
school gepest voelt het grootst aantal kinderen bevind zich in groep 7. Hier geven een
aantal kinderen aan iedere week of al jaren lang gepest te worden. Opvallend is dat de
kinderen uit groep 8 zich nauwelijks gepest voelen. Tot slot zijn er tips voor leerlingen,
ouders en leerkrachten over hoe wij ons samen sterk kunnen maken tegen pesten. Het
belangrijkste wapen tegen het pesten is goed kunnen observeren en communiceren met
elkaar. Dit alles in een veilig klimaat. In de volgende hoofdstukken zal ik verslaan wat
mijn bevindingen zijn door onderzoek, door het lezen van literatuur en door het voeren
van gesprekken met leerkrachten, leerlingen en ouders. Deze beiden zijn aan elkaar
gekoppeld, daarbij heb ik constant mijn eigen visie meegenomen.
Naar aanleiding van mijn verzamelde onderzoeksgegevens heb ik tips en aanbevelingen
opgesteld met betrekking tot de omgang van pesten binnen het onderwijs. En het doen
van een vervolg onderzoek.
In hoofdstuk 1: In dit hoofdstuk heb ik de literatuur gekoppeld aan de onderzoeksvraag
die is opgesteld, de onderzoeksgegevens hebben allemaal betrekking op het anti sociale
gedrag van de kinderen.
In hoofdstuk 2: zal ik het onderzoeksplan ten aanzien van de omgang met anti sociaal
gedrag op onze school weergeven. En de invloeden die de leerkrachten spelen op het
ontstaan en voorkomen van dit gedrag.
In hoofdstuk 3: beschrijf ik de onderzoeksresultaten die er zijn met betrekking tot de
invloeden van de school op het ontstaan en voorkomen van het anti sociale gedrag. En
beschrijf ik de rol van de ouders en de school. Ook geef ik in dit hoofdstuk enkele tips en
doe ik aanbevelingen met betrekking tot de omgang.
In hoofdstuk 4: zal ik de resultaten en de conclusies van het onderzoek weergeven.
In hoofdstuk 5: zal ik kritische kanttekeningen weergeven en aanbevelingen doen naar
ons team en onze directie. Deze aanbevelingen kunnen, na overleg met team en directie,
de concrete handvatten worden, ten aanzien van het omgaan met pestgedrag op onze
school. Daarnaast zullen de wensen en behoeften van de leerkrachten en kinderen
worden weergegeven en de conclusies uit literatuur en praktijk onderzoek worden
uitgewerkt.
In hoofdstuk 6: Vind u de literatuur.
2
, Inhoudsopgave
Samenvatting 2
1. Inleiding 4
1.1 De onderzoeksrede 4
1.2 Aanleiding van het onderzoek 4
1.3 Probleem en doelstelling 5
2 Methode 7
2.1 Onderdelen van het onderzoek 8
3 Literatuuronderzoek 10
3.1 Wat is pesten?
10
3.1.2 Wat is het verschil tussen pesten en plagen? 11
3.1.3 Welke oorzaken zijn er m.b.t. het ontstaan van pestgedrag? 11
3.1.4 Welke beschermingsfactoren spelen een rol bij het ontstaan van pestgedrag?
12
3.1.5 Welke risicofactoren spelen een rol bij het ontstaan van pestgedrag? 13
3.1.6 Wat is de rol van de groep bij het pesten binnen het onderwijs?
15
3.1.7 Wat voor signalen geven slachtoffers van antisociaal gedrag af?
15
3.2.1 Wat voor invloed hebben de leerkrachten op het pestgedrag van kinderen? 17
3.2.2 Hoe kunnen deze pesterijen in de groep het beste worden aangepakt?
18
3.2.3 Welke vaardigheden van de leerkrachten zijn er nodig om het pesten te
voorkomen of op te lossen? 19
4 Praktijkonderzoek 20
4.1.1 Pestprotocol van de school 20
4.1.2 Welke rol speelt de school bij anti sociaal gedrag?
20
4.1.3 Op welke manier worden de ouders betrokken bij het pestprobleem? 20
4.1.4 Op welke wijze kunnen ouders een positieve rol spelen in de preventie van anti
sociaal gedrag? 20
4.1.5 Tips en adviezen voor de school en leerkrachten met betrekking tot het
omgaan met pesten. 21
4.1.6 Resultaten praktijkonderzoek 23
5.1 Conclusies 26
5.1.1 Conclusie literatuuronderzoek 26
5.1.2 Conclusie praktijkonderzoek
26
5.1.3 Wensen en behoeften 27
5.1.4 Aanbevelingen voor de school en leerkrachten met betrekking het
omgaan met pesten.
27
5.1.5 Het antwoord op mijn hoofdvraag 29
6.1 Literatuurbronnen 30
7.1.1 Bijlage1: Vragenlijst voor de kinderen 32
3
, 7.1.2 Bijlage 2: Vragenlijst voor de leerkrachten
34
7.1.3 Bijlage 3: Gedicht van gepest kind 36
7.1.4 Bijlage 4: Pestprotocol van OBS de Wester
37
1 Inleiding
1.1 De onderzoeksrede met betrekking tot het omgaan met pesten
Het dient algemeen bekend te zijn dat de bron van zowel ons plezier, onze vreugde
gelach en vermaak, als van onze smart, pijn angst en tranen, geen andere is dan onze
hersenen. Het is in het bijzonder dit orgaan dat ons in staat stelt te denken, te zien en te
horen. Het lelijke van het schone, het kwade van het goede en het aangename van het
onaangename te onderscheiden. Het zijn de hersenen waar ook de sleutel zich bevind
van angsten en verschrikkingen.
Hippocrates (460-370 v. CHR.)
Pesten binnen het onderwijs komt veel voor. In de groei naar zelfstandigheid zetten
kinderen zich af van anderen en gaan ze op zoek naar hun eigen rol binnen de
samenleving. Het aftasten, op zoeken van grenzen en het afwijken van normen is in de
basisschoolleeftijd een teken van het uitproberen van de diverse rollen. Het maakt deel
uit van het gedragspatroon van kinderen. Pesten is een vorm van anti sociaal leerling-
gedrag. Niet alleen leerlingen zijn het slachtoffer van het pestgedrag, ook de leerkrachten
klagen over het pestgedrag van de kinderen.
Leerkrachten hebben in verband met het opvoeden van de leerlingen binnen het
onderwijs een belangrijke rol. Zij brengen de kinderen inzichten in hun eigen handelen,
verantwoordelijkheidsbesef en schoolse vaardigheden bij. Het pestprobleem erkennen is
echter niet voldoende, het dient ook daadwerkelijk te worden aangepakt. Om die rede
werd er vanuit stichting Proloog een pestprotocol opgesteld om het anti sociaal gedrag
van de kinderen op school te voorkomen en op te lossen. En via het opgestelde protocol
werden een aantal structuurgerichte, offensieve acties aan het algemeen schoolbeleid
gebundeld.
Voor zowel de pester als het slachtoffer werden preventieve en persoonsgebonden
aanpakken aangereikt. Centraal in deze benadering staat het creëren van een positief
schoolklimaat.
Dit onderzoek is dan ook gericht op de kinderen in het reguliere basisonderwijs. Door te
onderzoeken (zowel praktijkonderzoek als literatuuronderzoek) op welke wijze er door de
leerkrachten het meest effectief kan worden omgegaan met het pestgedrag van de
kinderen in aansluiting op het pestprotocol, hoop ik een product aan te bieden dat de
opvoedingsvaardigheden van de leerkrachten op het gebied van omgaan met pesten
vergroot, en een tastbaar product dat kan worden ingezet als een effectieve interventie
bij de aanpak van het pestgedrag.
1.2 De aanleiding van het onderzoek
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lwalstra. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,49. Je zit daarna nergens aan vast.
