Nederlands samenvatting_Literaluur uit de 16e en 17e eeuw (hoofdstuk 13+aant.)
Overgang Middeleeuwen > Renaissance = ingrijpend
Van monniken die overschrijven > boekdrukkunst
Van ongeletterdheid > geletterdheid (iedereen wil lezen, schrijven, meedoen)
>> Kennis ook bij volk > eigen mening >>> machtsverschuiving
Schuiving maatschappelijke standen + pestepidemiën + hongersnood + plaatselijke oorlog
>>>sociale onrust + maatschappelijke verandering > verstedenlijken
Gezin (nieuw) gaat naar de stad en rest familie blijgt achter op het land (oud).
Stedelijkingen verzetten zich tegen al het oude (beeldenstorm).
Bloeiend artistiekleven en economische groei >> Gouden eeuw
Politieke achtergronden
Herforming/reformatie: afscheiding van de Rooms-Katholieke kerk (begonnen met de
kritiek van Maarten Luther en Johannes Calvijn)
Kritiek kerk, hoge geestelijke hadden te veel macht (+anti aflaathandel) > burger wilde
eigen oordeel in geloofszaken) >>> snel verspreid door uitvinding boekdrukkunst
Nederland onderdeel (katholiek) Spanje > één koning maar elk gewest eigen wetten >
Karel V wilde één staat, één centraal gezag en één geloof: Rooms-Katholiek > vervolging
calvinisten >> groot verzet volk tegen eenheidsstreven (centralisatie) en geloofspolitiek
Filips II volgde Karel op en Willem van Oranje werd leider verzet (prot).
Willem vogelvrij (volgens katholieken mocht hij door iedereen gedood worden) verklaard >
Willem vlucht naar Delft.
1566: Beeldenstorm (denken in symbolen verdwijnt>rationeel)> aanloopt tot de
Nederlandse Opstand: tachtigjarige oorlog
Invloed steden in de Republiek steeds groter,
Sociaal-economische achtergronden
Na Spaans bezet van Antwerpen > kooplieden naar A’dam>welvaart steeg enorm (handel,
tochten koloniën).
In calvanistische Republiek bestuur bij de gegoede burgerij > stedelijke cultuur ontplooide
> burgelijke literatuur. Kunst en literatuur creeërde eigen stedelijke gedragscode.
Jongeren geboren in sfeer van voorspoed en zelfvertrouwen,profiteerde van succes van
vorige generaties> luxeartikelen
Culturele achtergronden
Vooral schilderkunst bekend: Rembrandt van Rijn, Johannes Vermeer, Frans Hals, Jan
Steen. Literair bekend: Hooft, Huygens, Bredero en Van den Vondel.
Rederijkers: dichters die samenkwamen in verenigingen, kwam op Middeleeuwen > vele
bekende schrijvers uit 16e/17e eeuw hier geschoold > vaak gevraagd als opiniërende rol
Renaissance=wedergeboorte: poging om de klassieke oudheid te doen herleven en na te
volgen> hernieuwde belangstelling voor klassieke kunst en ideeënwereld
Voor architecten en beldhouwers makkelijk>voorbeelden namaken
Schilders lastiger, geen voorbeelden > mythe naschilderen en perspectief ontstond
Literatuur: hernieuwde aandacht klassieke genres (komedie, tragedie, puntdicht) en
nieuwe ontstaan: emblematiek, sonnet.
Eerst vertalen, daarna nabootsen en navolgen maar uiteindelijk overtreffen
(translatio>imitatio>aemulatio)
Renaissanceliteratuur geschreven en bedoeld voor literair geschoold publiek
Humanisme: heroriëntatie op klassiek denken > menswetenschappen grote vlucht
>>>zelfontplooiing en menselijke waardigheid komen centraal te staan
>>> studie menswetenschappen: grammatica, ethiek, retorica, poëzie, geschiedenis
Pleiten voor menselijke waardigheid en verdraagzaamheid centraal: ook geloof
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ynvandriel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.