Een samenvatting van de hoorcolleges van het vak onderwijssociologie en onderwijsbeleid gegeven door professor Gil Keppens. Deze samenvatting is van het jaar 2022, eerste semester.
H1: Ideologische verschillen als basis van ons onderwijs
Vooroorlogse confl ict tsn confessionelen & nt-confessionelen
Oostenrijkse periode (1715-1794)
o Maria-Theresia trachte meer controle te krijgen over onderwijs dmv leerstof,
uurroosters en leermethoden
Franse bewind (1794-1815)
o Onder invloed v Napoleon
Ook maatregelen om meer macht te krijgen op onderwijs
Volksonderwijs uit handen van clerus
Wordt staatsonderwijs
Meer vakken in het Frans, Frans = elite taal
KUL wordt vervangen door een Franse instelling
Nederlandse periode (1815 – 1830)
o Koning willem 1
Lager secundair onderwijs wordt staatonderwijs
Kuleuven opnieuw staatinstelling en theologische faculteit vervangen door
filosofisch college
Aanslag op confessionelen
Laatste maatregel belangrijke bijdrage tot ontstaan België
o Enerzijds: liberalen meer burgerlijke vrijheden
o Anderzijds: katholieken meer onderwijsvrijheid
Grondwet: elke preventiemaatregel is verboden = iedereen mag school oprichten – geen kwalificaties
of diploma’s nodig
Inmening van de staat
Staat wenst meer en meer controle uit te oefenen op onderwijs
Wet-Nothomb
o Organieke wet – lager onderwijs
= Staat organisteert onderwijs
o Iedere gemeente verplicht een lagere school te hebben
Elk kind moet kostenloos onderwijs krijgen
o Decentralisatie gemeenten
Van grote gemeente naar veel kleine
Elke gemeente lagere school – veel
Subsidiemechanisme = kiezen zelf school oprichten of patroneren bestaande
vrije school gemeenteschool
Organieke wet op middelbaar onderwijs ( Nothomb)
Visie v confessionelen
o Aanvaarden staatsonderwijs, als
Godsdienst w onderwezen
In nabijheid gn katholieke secundair onderwijs werd georganiseerd
1
,De eerste schoolstrijd
Homogeen liberale regering aan de macht
o Frère-Orban (1878 – 1884) & minister van onderwijs Van Humbeek
Godsdienst geschrapt – enkel buiten lesuren
Subsidies voor extra gemeentescholen
Subsidies gestopt voor vrij onderwijs
Mobilisatie tgn deze “scholen zonder God” (wet-Jacobs)
o Stemmen tegen liberalen – succes
o Godsdienst opnieuw ingevoerd tijdens schooluren
o # katholieke gemeentescholen uitgebreid
o # gemeentescholen afgebouwd
o Nieuw subsidiemechanisme
Gemeentelijke aanneming hersteld
‘Aanneembare scholen’ scholen voldeden aan voorwaarden om
gepatroneerd te w door gemeente, maar waren het nt
Tweede schoolstrijd
Na 1ste WO
o Stemrecht w uitgebreid – homogene regeringen onmogelijk – coalisie regering
Huysmans: minister onderwijs
o Lagere school die voorbereid op secundair onderwijs
Staat organiseert voor het eerst onderwijs in het lager ondws
Twee visises:
o Biscchoppen – staat enkel aanvullend
o Vrijzinnigen – katholieken mogen onderwijs oprichten, mr zelf betalen & neutraal: gn
bep religie voortrekken
o
Katholieken: dubbele last
o Belastingen (waarmee de staat onderwijs bekostigd) en eigen onderwijs bekostigen
Na tweede schoolstrijd
Na 2de WO – grote politieke instabilieit
Vanaf 1949 CVP (Christelijke VolksPartij) absolute macht
Probleem voor katholiek onderwijs – nog steeds weinig subsidies
Onderwijsexapansie – meer en meer kinderen naar ( middelbaar) rijksondw
o Kort na 2de WO rijksondw fors uitgebreid
o Marktaandeel v katholiek ondw nam af
In principe rijksmiddelbare scholen schoolgeld vragen, mr veel ouders
werden vrijgesteld
Vrije katholieke middlelbare scholen konden nt anders dan schoolgeld
vragen, want gn/onvoldoende subsidies
2
,De tweede schoolstrijd
Pierre Harmel (CVP)
o Doel: bevorderen ontwikkeling vrij onderwijs
o Voorziet grote som in begroting voor kosteloos vrij ondw
o Bisschoppen willen vaste som per lln
Hermel: akkoord, MAAR vermindering schoolgeld + optrekken salarissen
lekenleerkrachten1 - gelijkgesteld met leerkrachten staatsondw
Ook mislukt
Bisschoppen speelde spel hard
o Harmel accepteert 2 onderwijsnetten (staats en vrij ondws) – bisschoppen enkel
staatsonderwijs indien geen godsdienstondw
Organieke wet op middelbaar ondw 1952
o Subsidies p lln + leerkrachten moeten diploma hebben + gelijkstelling loon
leerkrachten
o Gemengde commissies (vertegenwoordigd dr vrij en rijksondw) om advies te geven
aan minister over leerprogramma’s, oprichting rijksscholen en erkenning en
subsidiering vrije scholen
Onderwijsminister Léo Collard
Ontslaat leerkrachten in rijksonderwijs met diploma vrij ondw
Schaft gemengde commissies af
Betaald lonen v leerkrachten in vrij ondw rechtsreeks
o Niet meer via onderwijs in bulk
Bouwt net van rijks technische scholen op
1
Leerkrachten die gn religie geven in vrij ondws
3
, Schoolpactwet (1959)
Akkoord vrijzinnigen & professionelen
o Vrijzinnigen stellen ondw pas echt vrij als ook vrije ondw subsidies krijgt
Inschrijvingsgelden ook kosteloos
o Staat mag overal scholen oprichten waar noodzakelijk acht
o Staatsonderwijs = neutraal
Gn godsdienst voortrekken – alle erkende godsdiensten en zedenleer
o Leerkrachten diploma rijksonderwijs voorrang in staatsondw
Andere beslissingen
o Pedagogische vrijheid: kiezen voor bepaald methodiek en zelf lesroosters en
leerplannen opstellen met goedkeuring minister
o Homologatie v diploma’s: diploma’s staatsondw en vrij ondws gelijkgesteld en
erkend door staat
o Statuten / pensioenregeling v leerkrachten ook gelijkgesteld
Schoolpactwet in 1973 herzien
Onderwijsexpansie:
o Leerplicht opgetrokken
o Vrij ondw ook subsidies op infrastructuur
Communautarisering zorgt voor pacificering
Bevoegdheid v ondw opsplitsen naar taalgemeenschappen
o Franse gemeenschap: marktaandeel staatondw groot, vrij ondw beperkt
o Vlaamse gemeenschap: omgekeerd
Oplossing schoolstrijd: schoolpactwet in grondwet
Ook in GW: Ondw is een bevoegdheid v gemeenschappen, met uitzondering van:
Bepaling begin & einde leerplicht
Minimale voorwaarden vr het uitreiken vd diploma’s
Pensioenregeling
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ranivermeulen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
