Hofcultuur
Het christendom is nog steeds de norm, maar wordt uit een andere hoek bekeken.
Sleutelbegrippen in het humanisme zijn zelfontplooiing en -ontwikkeling, autonomie (n de
betekenis van vrijheid en het streven naar een goed en mooi leven), verantwoordelijkheid,
kritisch denken, gelijkwaardigheid en humaniteit. Het humanisme is voor de aanhangers
geen vrijblijvende theorie maar een levenspraktijk.
Antropocentrisme is het idee dat de mens het middelpunt van het bestaan is. De mens is in
het antropocentrisme de norm. De waarde van al het andere - levende of niet levende natuur
- wordt afgemeten aan het nut dat het de mens dient of de verhouding waarin het tot de
mens staat.
Klassieke filosofen
Aristoteles: Erkenning van de waarde van de waarneembare wereld. Ontwikkeling van de
logica en nadruk op empirische bestudering van de wereld (basis voor de moderne
wetenschap).
Plato: Ideeënwereld tegengesteld aan de inferieure materiële wereld. Geest staat tegenover
materie. Theoretisch onderzoek.
Plotinus: Neoplatonisme. Met grote nadruk op het bestuderen van de Godheid/het Ene
(oneindig, bron van alle bestaan).
Klassieken kennen en in je huis hebben = statussymbool
- Kennis van klassieken laat zien dat je beleerd bent, dat wordt op prijs gesteld
- Symbolisch gebruik van de mythologie kan nadruk leggen op bepaalde
eigenschappen (deugden of macht) wat bijdraagt aan je status.
- Heldere structuur van de classicistische architectuur duidt op orde en beheersing van
de natuur/wereld/ enz.
- Mecenaat en verzamelen van kunst getuigen van beschaafdheid →
statusverhogend
Klassieken ook een excuus
Vooral in rijke villa’s: zalen gevuld met taferelen met (half)naakte mythologische personages.
Het idee was dat naaktheid mocht, omdat het niet ging om werkelijke mensen, maar om
goddelijke, niet bestaande personages. Maar de vraag is of sommige van deze afbeeldingen
niet meer als lustobjecten dienden.
Humanisme voert nieuwe tijd
Het humanisme luidt het begin van de moderniteit en de dominantie van de rede. Het
bovennatuurlijke verklaringsmodel van de kerk uit de middeleeuwen domineert niet meer,
maar men is er niet minder gelovig om.
De synthese tussen aristoteles en het christendom is al tot stand gebracht door thomas van
aquino (13e eeuw). Hij stelt dat de waarheden van de rede en het geloof niet verschillend
, zijn, omdat ze beide van God afkomstig zijn en elkaar dus niet kunnen tegenspreken. De
humanist Marsilio Fincino (15e eeuw) doet daar nog een schepje bovenop. Zijn opvattingen
zijn gebaseerd op het gedachtegoed van verschillende klassieke filosofen.
De humanisten vinden in de klassieke oudheid absolute maatstaven waarnaar culturele en
in feite alle menselijke activiteiten kunnen worden beoordeeld. Daardoor komen individuele
prestaties en intellectuele bekwaamheid centraal te staan. Individualisme en naturalisme
essentiële kenmerken van deze periode. Ieder mens heeft recht op vrij leven, vrijheid en het
nastreven van geluk.
Meer factoren:
- Ontdekkingsreizen en veel contact met Oriënt (weelde en absolutisme)
- Handel → rijkdom voor burgerelite, meer geletterdheid.
- Boekdrukkunst → verspreiding ideeën, afbeeldingen
Hof en cultuur
Macht steeds meer bij het hof. Eindpunt is absolutisme.
Macht: politiek, economisch, culturele macht ligt bij het hof. Verband: culture and power
(status, verstevigen macht)
Het hof: Wereldlijk of geestelijk (bijv. Paus)
Paleizen steeds groter: Architectuur, beeldende kunst, muziek, dans en theater. Ook grote
tuinen en parken (voor de jacht)
Hoffeesten met vermaaksfunctie, maar vooral vanwege status en politiek.
Hofkunstenaars of werken in opdracht.
Hof en hoveling
Castiglione De hoveling (standaard werk)
Ideaalbeeld van de hoveling:
- Niet alleen meer militaire taken (ridder/soldaat) → lichaam en geest
moeten in harmonie zijn
- Geest: klassieke opvoeding (artes liberales). Veelzijdig: daarom omringt de vorst zich
met kunstenaars, musici, dansers enz. Hoveling moet het ook deels kunnen (muziek,
poëzie en dans) kunst verzamelen interesse in de wetenschap.
- Lichaam: sport (jagen, paardrijden enz.)
Het cultiveren van schoonheid was ook een van de idealen van de niversele menst
uit die tijd.
Lodewijk XIV:
Absolute vorst, ‘Frankrijk dat ben ik’, gebruikt kunst om zijn macht te bevestigen.
Versailles: symbool van absolutisme.
Versailles: architectuur, tuinkunst, watertechniek, hofballet
Hoe is het absolutisme zichtbaar in versailles?
- Totale controle over de natuur (zichtbaar in geometrische vormen en strakke
symmetrie, in de vorm van gesnoeide planten)
- Rijkdom: Enorme arbeid en kosten nodig (zichtbaar in omvang van het bouwwerk, de
mate van verzorging nodig en de dure technieken en materialen)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper brittvandermolen1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.