Inhoudsopgave
Hoorcollege 1: Verhaal en voorrang algemeen ................................................................................................... 2
Hoorcollege 2: Pandrecht, in het bijzonder op roerende zaken ........................................................................... 6
Hoorcollege 3, 4 en 5: Pandrecht op vorderingen ............................................................................................. 11
FwHoorcollege 6: Retentierecht en hypotheek .................................................................................................. 25
Hoorcollege 7: Vormerkung, beslag en faillissement ........................................................................................ 32
Hoorcollege 8: Faillissementspauliana .............................................................................................................. 36
Hoorcollege 9: Eigendomsvoorbehoud en recht van reclame ........................................................................... 41
Hoorcollege 10: De bijzondere verhaalspositie van de fiscus ............................................................................ 49
Hoorcollege 11: Fiduciaverbod en kwaliteitsrekening ....................................................................................... 55
Hoorcollege 12: Erfpacht en opstal.................................................................................................................... 63
Hoorcollege 13: Erfdienstbaarheid .................................................................................................................... 69
Hoorcollege 14: Appartementsrechten.............................................................................................................. 73
1
,Hoorcollege 1: Verhaal en voorrang algemeen
Verhaal op gehele vermogen
- Art. 3:276 BW: tenzij de wet of een overeenkomst anders bepaalt, kan een
schuldenaar zijn vordering op alle goederen van zijn schuldenaar verhalen
- ‘Tenzij’
o Uitzondering op grond van overeenkomst
o Uitzondering op grond van de wet
▪ Bijvoorbeeld: art. 447 Rv goederen die buiten verhaal blijven
(kleding of levensmiddelen & beslagvrije voet)
Voor het nemen van verhaal is een executoriale titel vereist (430 Rv).
Als uitwinning en beslag mogelijk is, kan men de beslagen doen verkopen, om de
crediteuren naar evenredigheid van ieders vordering uit de netto-opbrengst te voldoen (480
Rv).
Het verhaal loopt anders als de debiteur failliet wordt verklaard ex. art. 1 Fw. In dat geval
komt het algemene faillissementsbeslag in de plaats van eventueel gelegde beslagen (art. 33
Fw), verliest de schuldenaar het beheer en de beschikking over zijn vermogen (art. 23 en 24
Fw) en kan zijn gehele vermogen door de gezamenlijke schuldeisers worden uitgewonnen
(art. 20 Fw). Dit conform het beginsel van de paritas creditorum.
Paritas creditorum
- Art. 3:227 lid 1 BW: gelijkheid van schuldeisers → netto-opbrengst wordt verdeeld
naar evenredigheid van ieders vordering.
- Unitco:
o Alle schuldeisers behalve één werden voldaan. Dit werd gedaan om de
steunvorderingen die nodig zijn voor ‘pluraliteit van schuldeisers’ (een
voorwaarde voor faillissement) weg te nemen.
o Het (laten) betalen van steunvorderingen in een faillissementssituatie is niet
zonder meer ontoelaatbaar en levert geen doorbreking op van de paritas
creditorum.
Voorrang
Art. 3:278 lid 1 BW: voorrang vloeit voort uit pand, hypotheek en voorrecht en andere in de
wet aangegeven gronden.
- ‘Andere in de wet aangegeven gronden’
o 3:282 BW
o 3:264 lid 7 BW
o 3:290 e.v. BW
- Voorrecht
o 3:278 lid 2 BW: voorrechten ontstaan alleen uit de wet.
Verkeersregels voorrang
Verkeersregels voorrang:
Deze regels komen aan de orde wanneer verschillende voorrangsrechten dezelfde
executieopbrengst tot voorwerp hebben en wanneer de opbrengst onvoldoende is om alle
schuldeisers te voldoen!
2
,- Pand en hypotheek gaan voor voorrecht (art. 3:279 BW), tenzij de wet anders bepaalt.
- Bijzondere voorrechten gaan voor algemene voorrechten (3:280 BW), tenzij de wet
anders bepaalt.
o Bijvoorbeeld: voorrecht op een bepaalde zaak gaat voor voorrechten op alle
zaken.
- Bijzondere voorrechten op hetzelfde goed staan gelijk in rang (art. 3:281 lid 1 BW),
tenzij de wet anders bepaalt
- Algemene voorrechten nemen onderling rang naar gelang van plaatsing in de wet
(3:281 lid 2 BW), tenzij de wet anders bepaalt.
Voorrecht
Op het tentamen moet je een voorrecht vaak vergelijken met pandhouder/hypotheekhouder.
Voorrecht Pand/hypotheek
Voorrang In beginsel hogere voorrang
Executoriale titel vereist Recht van parate executie (3:248 en 3:268
BW). Dus: zonder executoriale titel tot
executie overgaan.
Indienen in faillissement Separatist (57 lid 1 Fw); rechten uitoefenen
alsof er geen faillissement was.
Geen zaaksgevolg Zaaksgevolg (droit de suite)
Stap 1: benoem de hoofdregel van art. 3:279 BW: pand een hypotheekrecht gaan voor
voorrecht, tenzij de wet anders bepaalt.
Stap 2: ‘’tenzij de wet anders bepaalt’’ → ga in de wet na of de specifieke artikelen over
voorrecht bepaalt of het voor pand of hypotheek gaat!
Stap 3: Is er sprake van een bijzondere voorrecht in art. 3:383 e.v. BW?
o Let op voorrecht van de fiscus ex. art. 21 lid 2 Invorderingswet 1990 → dit
voorrecht gaat boven alle andere voorrechten, met uitzondering van 3:284 voor
zover de kosten zijn gemaakt na de dagtekening van het aanslagbiljet, 3:287 en
3:288 onder a BW.
▪ Dus kijken of de kosten tot behoud zijn gemaakt na dagtekening van het
aanslagbiljet.
o Art. 3:383 BW: zaaksvervanging.
o Art. 3:284 BW: Een vordering tot voldoening van kosten, tot behoud van een
goed gemaakt, is bevoorrecht op het goed dat aldus is behouden.
▪ 3:284 lid 3 BW: dit voorrecht heeft voorrang boven alle andere
voorrechten, tenzij de vorderingen waaraan deze andere voorrechten zijn
verbonden, na het maken van de kosten tot behoud zijn ontstaan.
▪ Art. 3:284 lid 2 BW verbindt aan het verhaalsrecht van de schuldeisers
ter zake van kosten tot behoud een bepaalde mate van absolute werking.
→ hij kan de vordering op het goed verhalen, zonder dat hem rechten
van derden op het goed kunnen worden tegengeworpen, tenzij deze
rechten na het maken van de kosten tot behoud zijn verkregen.
3
, • Dus: hij hoeft zich bij het zoeken van verhaal niets aan te trekken
van een ouder recht van vruchtgebruik of een ouder recht van
pand of hypotheek.
▪ Volgens art. 3:284 lid 2 BW gaat het voorrecht ook boven een na het
maken van de kosten tot behoud gevestigd (stil) pandrecht op een
roerende zaak, indien de zaak niet in de macht van de pandhouder of een
derde is gebracht.
▪ Voorbeelden:
• In verband met de dreigende instorting van het bedrijfspand, zijn
er kosten tot behoud van het pand gemaakt → kosten tot behoud
kan dus alleen als de zaak anders teniet gaat.
• Een verrichte berging van de vrachtauto van een verzakte kade,
toen deze in de overstroomde Limburgse Geul dreigde te
verdwijnen. De vrachtauto ging anders teniet.
o 3:285 BW: een voorrecht voor hij die uit hoofde van een overeenkomst tot
aanneming van werk een vordering wegens bearbeiding van die zaak heeft […]
▪ Om zich met voorrang op de zaak te kunnen verhalen, dient de
schuldeiser daarop een verhaalsrecht te hebben. In dit geval dient de
schuldenaar eigenaar van de zaak te zijn, wil de bearbeider daarop een
verhaalsrecht toekomen en zijn voorrecht kunnen uitoefenen.
▪ 3:285 lid 2 BW: het voorrecht heeft voorrang boven een stil pandrecht
ex. art. 3:237 BW, tenzij dit recht eerst na het ontstaan van de
bevoorrechte vordering is gevestigd en de zaak in de macht van de
pandhouder of een derde is gebracht.
▪ Voorbeeld van aanneming van werk is reparatie aan een bedrijfsvoertuig,
waarvoor je nog een bedrag hebt te vorderen.
• Geldt voor arbeidsloon en materiaalkosten.
• Geldt voor roerende en onroerende zaken.
• De categorie van aannemers die een beroep op dit voorrecht
kunnen doen, is beperkt tot ‘kleine zelfstandigen’
o Art. 3:286 BW: voorrecht ter zake van appartementsbijdragen.
▪ Het appartementsrecht valt onbezwaard in de boedel, hierdoor is curator
bevoegd te executeren.
▪ Voorrecht voor appartementseigenaar, vruchtgebruiker of VVE voor in
het lopende of voorafgaande kalenderjaar opeisbaar geworden bijdragen.
• Voorbeeld: X is een bedrag verschuldigd aan VVE voor
onderhoud aan winkelcentrum (winkelcentrum opgesplitst in
appartementsrechten)
▪ In dit artikel staat niet dat het voorgaat op pand of hypotheek! Op het
tentamen zou je dit dan waarschijnlijk moeten vergelijken met voorrecht
van de fiscus.
▪ Art. 3:286 lid 3 BW: bij samenloop met art. 3:285 BW gaat deze voor!
o Art. 3:287 BW: voorrecht ter zake van vergoeding van de schade
▪ Art. 3:287 lid 2 BW bepaalt dat de benadeelde zich op de vordering
waarop het voorrecht rust kan verhalen, zonder dat hem rechten van
derden op deze vordering kunnen worden tegengeworpen.
4
