Biologie – Thema 4 – Evolutie Samenvatting
// Basisstof 1 – Ontwikkeling van het leven
De aarde bestaat ongeveer 4,6 miljard jaar:
- 3,8 miljard jaar geleden ontstonden de eerste eencellige vormen van leven.
- 670 miljoen jaar geleden: eerste meercelligen.
- 400 miljoen jaar geleden: eerste landplanten.
- 350 miljoen jaar geleden: eerste gewervelden.
- 65 miljoen jaar geleden: eerste zoogdieren en vogels.
- De oudste fossielen met menselijke kenmerken zijn ongeveer 5 miljoen jaar oud.
Biogenese is het ontstaan van leven uit levenloze materie. De oeratmosfeer bevatten eerst geen
zuurstof, maar door o.a. bliksemontladingen en uv-straling ontstonden kleine organische moleculen.
Anorganische stoffen zijn kleine, eenvoudige gebouwde moleculen die zowel in organismen
voorkomen als in de levenloze natuur. Organische stoffen zijn relatief grote, ingewikkeld gebouwde
moleculen die afkomstig zijn van (producten van) organismen. De moleculen bevatten minimaal een
C-, H- en (soms) O-atoom. Het Miller-Urey-experiment bootste deze chemische evolutie na.
In de oerzeeën werd door indikking een organische oersoep gevormd, waarin grotere moleculen en
de eerste cellen zijn ontstaan. Dit waren eerst heterotrofe, anaerobe bacteriën en vervolgens
autotrofe bacteriën. Hierdoor werd de atmosfeer zuurstofrijk en ontstonden er aerobe bacteriën.
Zelforganisatie is het ontstaan van eenheden met nieuwe eigenschappen op een hoger
organisatieniveau. De vorming van cellen uit organische stoffen, celdifferentiatie en apoptose zijn
hiervan voorbeelden.
Prokaryote organismen hebben geen celorganellen. Ze hebben ook geen celkern, zodat het DNA los
in het cytoplasma ligt. Ze zijn anaeroob en heterotroof: ze hebben andere organismen nodig als
voedsel. Ze nemen zowel organische als anorganische stoffen op uit hun milieu. Cyanobacteriën
waren de eerste autotrofe organismen: ze kunnen organische stoffen maken uit alleen anorganische
stoffen die ze opnemen uit hun milieu. De atmosfeer werd door fotosynthese zuurstofrijker en de
eerste aerobe heterotrofe bacteriën ontstonden.
Eukaryote organismen hebben celkernen met DNA, vacuolen, mitochondriën en een
endoplasmatisch reticulum. Ze ontstonden uit prokaryoten volgens de endosymbiosetheorie: door
instulping van het celmembraan zijn een celkern met kernmembraan en het endoplasmatisch
reticulum ontstaan. Cyanobacteriën hebben zich tot chloroplasten ontwikkeld en aerobe bacteriën
tot mitochondriën.
Vanwege de enorme biodiversiteit (verscheidenheid aan organismen) zijn organismen ingedeeld in
drie domeinen: bacteriën, archaea en eukaryoten. Door de unieke biochemie van archaea worden ze
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maykevankollenburg. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.