LIPIDEN
INLEIDING: DEFINITIE, INDELING EN EIG. VAN LIPIDEN
EIGEN INBRENG
Belangrijk essentiële voedingsstof
Ze hebben vaak een negatieve klank
o ‘je wordt er vet van’
We hebben de vetten wel echt nodig
o Bevatten essentiële voedingsstoffen
Vetoplosbare vitaminen
Essentiele vetzuren
Enige manier van inname is via de voeding
Wel goed bijhouden hoeveel je inneemt
o 9 kcal/g is veel
o Kan lijden tot overgewicht/obesitas
Als we de slechte kwaliteit van de vetten opnemen
o = verzadigde vetten en transvetten
o Brengt gezondheidsrisico’s met zich mee
DEFINITIE LIPIDEN
Overkoepelende term voor substanties die oplosbaar zijn in organische solventen maar meestal niet in
water
Groep 1= oliën (vloeibaar)
Groep 2: vet (vast bij kamertemperatuur)
In voeding voornamelijk triglyceriden
, Andere lipiden
o Cholesterol
Essentiële vetstof die het lichaam gebruikt om cellen, hormonen, vitamine D en galzuren
te maken
o Fosforlipiden
Bouwstenen en celmembranen
o Fytosterolen
In celmembranen van planten
o Vetoplosbare vitamines
A,D,E,K
o Hormonen
Vetten zijn bouwstoffen voor hormonen
o Coenzyme Q10
Vetoplosbare, vitamine-achtige stof die in alle menselijke en dierlijke cellen voor komt,
belangrijke rol in de energieproductie van de cellen
INDELING EN EIGENSCHAPPEN
Indeling op basis van
o Oorsprong
o Fysische kenmerken
o Chemische samenstelling
o Rol
GLYCERIDEN EN VETZUREN
Hoe ziet een glyceride er uit?
Glycerol: C H 2 OH −CHOH −C H 2 OH
Acylglycerolen = esters van glycerol met vetzuur/vetzuren
o 1 vetzuur: monoglyceride
o 2 vetzuren: diglyceriden
o 3 vetzuren: triglyceriden (=TG)
In voeding (meestal C12-C18) en vetweefsel: meestal TG
,TRIGLYCERIDEN
De meeste TG1 zijn gemengde glyceriden, bijvoorbeeld
o C1 van glycerol veresterd met verzadigd vetzuur
o C2 met een enkelvoudig onverzadigd (1 dubbele binding)
o C3 met meervoudig onverzadigd (meerdere dubbele bindingen)
STRUCTUUR VETZUUR
C, H, O
Onvertakte koolwaterstofketens met meestal een even aantal C-atomen
Brutoformule:
INDELING VETZUREN VOLGENS KETENLENGTE
Vetzuren met korte keten: C2-4 (=KKT)
o Short chain fatty acids (ScFA)
Vetzuren met midden lange keten: C6-12 (MKT)
o Medium chain triglyceriden (MCT)
Vetzuren met een lange keten: C14-18 (LKT)
o Long chain triglyceryden (LCT)
Vetzuren met een zeer lange keten: C20-22
1
Triglyceriden
, Vetzuren met een korte keten: C2-4 (=KKT)
o Komen beperkt voor in onze voeding ‘melkvet)
Bv; azijnzuur (C2:0) en boterzuur (C4:0)
o Productie door fermentatie van voedingsvezels
o Zorgen voor gezonde darmwand, positief effect en bloeddruk en immuunsysteem
Vetzuren met een midden lange keten: C6-12 (=MKT of MCT)
o In kokosvet
o Minder complexe vertering, opname en transport dan LKT
o Dieetproducten op basis van MCT voor mensen met bepaalde zeldzame
stofwisselingsziekten of problemen met de verwerking van lange-ketenvetzuren
Vetzuren met een lange keten: C14-18 (LKT of LCT)
o Meeste vetzuren in onze voeding
o VZ met een ketenlengte > 12
o Effect op onze gezondheid wordt bepaald door de graad van verzadiging en de plaats van de
dubbele binding
INDELING VETZUREN VOLGENS GRAAD VAN VERZADIGING
Verzadigde vetzuren (VV of SFA)
o = verzadigd met waterstof
Onverzadigde vetzuren
o Enkelvoudig onverzadigde vetzuren (EOV of MUFA)
1 dubbele binding
Meervoudig onverzadigde vetzuren (MOV of PUFA)
o Meer dan 1 dubbele binding
NAAMGEVING
Opgelet: scheikundigen geven de plaats aan van de dubbele bindingen door te tellen vanaf de
carboxygroep (=functionele groep)
Voedingsdeskundigen beginnen te tellen vanaf de methylgroep
(= nutritionele nomenclatuur)
De termen omega-3-vetzuren, omega-6-vetzuren en omga-9-vetzuren zijn ingevoerd door
voedingsdeskundigen (1e dubbele binding op plaats 3, 6 en 9 vanaf methyluiteinde)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MijkeJoos. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.