HC01 - Inleiding, Ontwikkeling en
Adaptatie
12-12-2022
Evolutie en Beweging
● Lagere diersoorten (bv. krokodil) maken undulerende bewegingen met lichaam →
poten dienen als ankerpunten
● Beweging in sagittale vlak, met flexie/ extensie van lendenwervels om achterhand
‘eronder’ te brengen
● Paslengte wordt bepaald door
○ Lengte been
○ Mogelijkheid tot ‘verlenging’ via flexie-extensie wervelkolom
Draaiing extremiteiten
● Verandering van de pootstand van reptielen naar zoogdieren
○ Ellebogen en achterbenen zijn naar binnen gedraaid
● Een vergelijkbare ontwikkeling wordt gezien bij de pootknop van het
zoogdierembryo.
Ontwikkeling van het bewegingsapparaat (embryologie)
● Oorsprong bewegingsapparaat
○ Axiaal (midden)
■ Somieten
○ Appendiculair (extremiteiten)
■ Laterale plaat mesoderm
● Axiaal deel gekenmerkt door segmentale bouw
○ Somiet → sclerotoom (wervels) + myotoom (spieren)
○ Caudale deel sclerotoom vergroeit met craniale deel van volgend sclerotoom
(“resegmentation”) → hierdoor kan er beweging ontstaan
■ De zenuw wil door het sclerotoom heen → gaat delen → vergroeit met
een ander sclerotoom
■ Craniale deel wordt wervellichaam (1)
● Zit dus onderop, omdat het fuseert met een caudaal
deel van een ander sclerotoom
, ■ Caudale deel wordt wervelboog (2)
● Zit dus bovenop, omdat het fuseert met een craniaal deel van
een ander sclerotoom
● Eerst halswervel bestaat alleen maar uit een wervelboog, want
het craniale deel zit aan de schedel
○ Wervel ontstaat uit verschillende ossificatiecentra
○ Chorda wordt nucleus pulposus uit tussenwervelschijf
■ Stootkussentje tussen 2 stukken bot
● Stevige buitenzijde + gelachtige binnenkant
● Epaxiale en hypaxiale spieren
○ Epaxiale spieren: spiergroep boven de as
■ Hol trekken → extensie
○ Hypaxiale spieren: spiergroep onder de as
■ Buiging → flexie
● Appendiculair deel bewegingsstelsel
○ Basisbouwplan
■ Schouder, bovenarm, onderarm, pols,
middenhand, 5 vingers
○ Adaptatie naar functie
■ Vorm
■ Reductie
● Ontwikkeling pootknop
, ○ Kern mesenchymcellen, bedekt met ectoderm; ontstaat oiv FGF10 expressie
door somieten en het ontbreken van Wnt ter plaatse
○ Lokaal gevormd:
■ Bloedvaten en bindweefsels (inclusief bot)
○ Uit somiet:
■ Musculatuur; dorsaal (strekkers) en ventraal (buigers)
○ Uit ruggenmerg:
■ Voorpoot innervatie
● Craniodorsaal: C5 - C7
● Caudoventraal: C8 – T2
■ Achterpoot innervatie
● Craniaal: L3-L6
● Caudaal: L5-S3
○ Lengtegroei
■ Distaal verdikking: AER = apicale ectodermale richel
■ AER induceert de proliferatie van het onderliggende mesenchym,
langs de proximo-distale as (lengtegroei)
■ Blijft bestaan gedurende de uitgroei van de ledemaat
● Remt de differentiatie distaal
● Proximaal dan wel al differentiatie tot definitieve vorm
(FGFgradiënt vanuit AER)
○ As-bepaling
■ Proximo-distaal
● AER → FGF
■ Cranio-caudaal
● ZPA (caudaal) → retinoic acid → Shh
expressie (gradiënt)
● Shh houdt ook AER in stand
■ Dorso-ventraal
● Wnt → dorsaal en ventraal onderdrukking
van En1
○ Expressie van Hox-genen proximaal anders dan distaal
Beweging
, ● Bouw voorbeen → opvangen schokken
○ Adaptatie aan doelmatige beweging:
■ Zijdelings afgeplatte thorax
● Dieren bewegen vanuit hun schouderblad (wij vanuit ons
schoudergewricht)
■ Geen sleutelbeen
■ Schouderblad op laterale vlakte thorax,
■ Verbonden d.m.v. synsarcosis
■ Verlenging i.v.m. efficiëntie
■ Reductie in beweging (schoudergewricht, elleboog)
■ Reductie in aantal tenen
● Bouw achterbeen → stuwing
○ Stevige verbinding met romp i.v.m. voortstuwende krachten
bij afzet
○ Aanpassingen om waar mogelijk passieve stabilisatie toe te
passen (ook in flexie-extensie richting)
○ Reductie in gewicht (kuitbeen, ondervoet).
● Snelheid is afstand per tijdseenheid
○ Verlenging hand en voet
■ Andere proportie dan bij mensen
● Pijlen wijzen naar pols en enkel
○ Verandering van stand
■ Zoolgangers → mens
■ Teengangers → kat
■ Topteengangers → paard
○ Uitzondering: hele zware dieren (olifant,
nijlpaard, etc.)
■ Humerus en femur heel groot
■ Hele zware ulna
■ Hak en carpus vlak bij de grond
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ankejesse. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,48. Je zit daarna nergens aan vast.