Marcus & van Dam
Hoofdstuk 8; Besturing
8.1 Besturing van organisaties
Het leiden van de organisatie met gestelde doelen. Onder een bedrijfsproces wordt een
geordende bundeling van menselijke activiteiten verstaan in relatie tot de productie van
goederen/diensten (inkoopprocessen, productie, administratieve, etc.). De bedrijfsprocessen
zullen door het bedrijfsbestuur in de hand moeten worden gehouden> procesbeheersing.
Procesbeheersing = het doelgericht laten verlopen van bedrijfsprocessen dmv planning,
coördinatie en besturing (taak van leidinggevenden/managers).
8.2 Bedrijfsprocessen
Iedere organisatie verwerft productiefactoren>> Arbeid, Natuur, Kapitaal, Ondernemen en
Informatie (invoer) en transformeert deze naar producten/diensten (uitvoer). Dit
transformatieproces bestaat uit bedrijfsprocessen:
1. Bekijken dit transformatieproces
2. Opgaan in de beheersing van de bedrijfsprocessen en kwaliteit + toegevoegde
waarde hiervan.
3. Belichten van management van het logistiek proces.
4. Rol van personeelsbeleid in de processen.
8.2.1 Transformatieproces
Er wordt ingegaan op de in -en uitvoer. De invoer van een proces bestaat uit
productiefactoren:
- Arbeid, mensen
- Natuur, grond- en hulpstoffen/ energie/ halffabricaten
- Kapitaal, geld/ productiemiddelen
- Informatie, concurrenten/ maatschappelijk
Fig. 8.1
De productiefactoren moeten worden ingekocht door de organisatie>> markten zoals
arbeidsmarkt. Na het transformeren van de invoer resulteert de uitvoer. Deze worden
verkocht en geleverd aan afnemers (ook markten). Fig. 8.2
Organisaties worden ook beoordeeld op kwaliteit van de overige uitvoer:
- Arbeid, uittredende mensen (ontslag/ pensionering)
- Natuur, afval- en uitvalstoffen/ vrijgekomen warmte/ lawaai
- Kapitaal, rendement/ afgeschreven productiemiddelen
- Informatie, verantwoording en verslaglegging/ public relations/ reclame-uitingen
8.2.2 Typen bedrijfsprocessen
Er bestaan 3 typen:
1. Primaire processen, alle activiteiten die rechtstreeks een bijdrage leveren aan het
tot stand komen van het product/ dienst.
2. Secundaire/ ondersteunende processen, omvatten alle activiteiten die worden
uitgevoerd om bepaalde productiefactoren in stand te houden.
3. Bestuurlijke processen, alle activiteiten die voor een belangrijk deel richting geven
aan de primaire en secundaire processen.
De activiteiten die tot de bestuurlijke taken worden gerekend, zijn:
, 1. Strategievorming, een toekomstbeeld wordt vastgesteld en er wordt een strategie
gekozen.
2. Planning, afstemmen van primaire en secundaire processen dat de gestelde doelen
worden behaald.
3. Structurering, ontwikkelen van een raamwerk waarbinnen mensen en middelen in
een organisatie worden ingezet.
4. Procesbeheersing, doelgericht en doelmatig laten verlopen van bedrijfsprocessen
dmv plannen/ meten/ vergelijken & bijsturen.
Fig. 8.4
8.2.3 Beheersing van bedrijfsprocessen
3 voorwaarden voor het kunnen beheersen van bedrijfsprocessen:
1. Er moet sprake zijn van eenduidige doelstellingen die men wil bereiken. Deze
doelstellingen dienen bij voorkeur in kwantitatieve vorm geformuleerd te zijn.
2. De gestelde organisatiedoelen moeten uitvoerbaar zijn.
3. Er moeten mogelijkheden zijn om op een of andere manier het bedrijfsproces te
beïnvloeden.
Het doelgericht laten verlopen van bedrijfsprocessen kan worden bereikt dmv
beheersingsactiviteiten:
- Plannen, maken van een plan. Dit plan dient gebaseerd te zijn op uitvoeringsnormen
en werkstandaarden. Uitvoeringsnormen>> beschikbare mens- en machine-uren.
Werkstandaarden>> bepaalde ontwikkelings/productiemethoden.
- Meten en vergelijken, meten van de voortgang van het bedrijfsproces en dit
vergelijken met de normen en standaarden in het plan.
- Bijsturen, het uitvoeren van bepaalde maatregelen indien afwijkingen een bepaalde
grens overschrijden.
Fig. 8.5 & 8.6
Indien er sprake is van afwijkingen van de geplande norm dient er te worden ingegrepen.
Bijsturing kan invloed hebben op:
- De doelstellingen, goed gekozen?
- De strategie, juiste keuzes?
- De planning, afstemming efficiënt en effectief geweest?
- De structurering, juiste organisatievorm?
- Het primaire proces, doelmatig gewerkt?
- Het secundaire proces, info juist geïnterpreteerd?
Dmv procesbeheersing kan een concurrentievoordeel behaald worden. Een benadering die
daar op aansluit= Business Re-engineering / Business Process Re-enginering.
Grondlegger>> Michael Hammer. In deze benadering wordt het ondernemingsproces niet
gezien als een stelsel van (apart) georganiseerde functies, maar als verzameling van aan
elkaar gerelateerde kernbedrijfsprocessen.
Kernbedrijfsproces = een groep aan elkaar gekoppelde activiteiten, die waarde toevoegen
voor de afnemer.
Waardetoevoeging wordt gemeten aan de hand van 4 maatstaven: - Kwaliteit,
- Dienstverlening, - Kosten, - Cyclustijd. De kernprocessen dienen opgebouwd te zijn vanuit
een afnemeroriëntatie. Business Re-engineering (BR) is een benadering die
bedrijfsprocessen als centraal punt kiest en waarbij gestreefd wordt scheidingen in een
organisatie op te heffen. Het arbeidsproces is in stukjes opgedeeld en worden over diverse
afdelingen verspreid. De consequentie hiervan is dat er een traag en inflexibel systeem
ontstaat. Het gaat om het resultaat van het totale proces en niet om deeltjes daarbinnen. Het
