Samenvatting

Samenvatting geschiedenis KA 1 - 36

0 keer verkocht

Vak
Geschiedenis

Niveau
HAVO

Samenvatting over: Jagers en boeren Grieks-romeinse tijd Verspreiding christendom/Islam/jodendom Geschiedenis van Nederland Burgeroorlogen tussen Frankrijk, VS, Nederland en Engeland Verlichting Industriële samenleving

[Meer zien]

Voorbeeld 3 van de 18 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 14 maart 2023
Aantal pagina's 18
Geschreven in 2022/2023
Type Samenvatting

Instelling Middelbare school
Niveau HAVO
Vak Geschiedenis
School jaar 4

€11,49

In winkelwagen

Op verlanglijstje

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

KA 1 - De levenswijze van jagers en verzamelaars
Kenmerken:
1. Leven in kleine groepen (20-100 personen)
2. Nomadisch bestaan (op zoek naar voedsel)
3. Sterke rolverdeling man en vrouw: man = jager; vrouw = verzamelaar
4. Grote kennis van de natuur
5. Geloof in magie, bijv. vruchtbaarheidsbeeldje of voorwerpen die meegingen in het graf.
6. Gebruik van eenvoudige werktuigen, gemaakt van bot of vuursteen
KA 2 - Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen
Wat?
Ongeveer 10.000 jaar v.Chr. overgang van jagen & verzamelen naar landbouw (= Agrarische
Revolutie). Deze revolutie was langzaam (niet overal tegelijk en ineens), maar wel ingrijpen
Hoe? Theorie 1: Het werd kouder  minder voedsel  noodzaak om iets uit te vinden  verhuizing
naar de Nijl, Tigris enz. om graan te verbouwen  ontstaan akkerbouw.
Theorie 2: Het werd warmer en dus droger  wild sterft uit  noodzaak om dieren te temmen 
ontstaan veeteelt
Theorie 3: Toeval Waar? Ongeveer 10.000 v. Chr. begint het in het gebied van de vruchtbare
Halvemaan (Midden Oosten)
Gevolgen:
1. Ontstaan landbouwsamenleving: dorpjes met akkers en weilanden eromheen
2. Ontstaan permanente nederzettingen: nomadisch bestaan verdwijnt
3. Steeds meer uitvindingen, zoals de ploeg, het wiel en aardewerk (klei)
4. Veel aandacht voor de zon en maan  ontstaan kalender
5. Dagindeling steeds meer bepaald door vee en werk op de akkers
KA 3 - Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen
Wanneer?
Na de Agrarische Revolutie, vanaf ongeveer 3000 v.Chr.
Waar?
Mesopotamië/Egypte/Palestina (bijv. Ur, Uruk, Sumer, Jericho)
Hoe? Gevolgen:
1. Ontstaan van grote sociale verschillen: kloof tussen rijk en arm neemt toe (te zien aan grafstenen,
sieraden, kunst, enz.)
2. Groeiende behoefte aan regels en wetgeving  koningen (vaak gesteund door priesters) trekken de
bestuursmacht naar zich toe.
3. Groeiende behoefte aan een geschreven taal: spijkerschrift en hiërogliefen. 4. Ontstaan van
beschaving en cultuur.
KA 4a: De ontwikkeling van het wetenschappelijk denken Ontstaan:
Rond 6e eeuw v. Chr. eerste filosofen/wetenschappers in Griekse stadstaten.
Kenmerken:
1. Wetenschappers of filosofen verklaren de verschijnselen van de wereld door waar te nemen en
vervolgens logisch te redeneren (= te bewijzen)
2. Hielden zich bezig met natuur, heelal, politiek, mens enz.
3. Het handelen van de goden wordt niet meer het uitgangspunt van de redenering/verklaring
4. Mensen leren kritisch te denken door vragen te stellen (Socratische methode)

,KA 4b: Het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat
Grondvraag bij politiek denken: Hoe bestuur je een polis/stadstaat? ↓ Vier mogelijkheden:
Met één legitieme leider/koning = monarchie
Met één illegitieme leider/koning = tirannie
Met een klein groepje edelen = aristocratie
Met het volk = democratie
↓ In de meeste Griekse stadstaten was monarchie / tirannie en aristocratie dominant; Alleen in
Athene was politiek een zaak van de vrije, Atheense volwassen mannelijke burgers (ongeveer 10%
van de bevolking)
KA 5 - De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur
Van statisch en primitief naar steeds verfijnder en beweeglijker
Van idealistisch (schoonheidsideaal) naar realistisch Romeinse beeldhouwkunst Romeinen namen dit
geheel over van Grieken, al zijn de Romeinse beelden wel realistischer.
Griekse Bouwkunst:
- Grieken streven naar perfectie: de ideale verhoudingen / Gulden Snede / Phi (Phidias, Athene
374v.chr)
- vooral tempel bouw, bekend van timpaan, architraaf en zuilen. Romeinse bouwkunst
- Romeinen kopiëren tempelbouw van Grieken
- Romeinen voegen boogbouw / koepelgewelf toe
- Romeinen ook bekend vanwege aquaducten en thermen.
KA 6: De groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa
verspreidde  Romanisering
Geschiedenis van het Romeinse Rijk:
754 v. Chr. - Romulus en Remus stichten Rome
509 v. Chr. - Ontstaan Romeinse Republiek (met 2 Consuls en Senatoren)
300 v. Chr. - Heel Italië veroverd
1e eeuw v. Chr. - begin burgeroorlogen
48 v. Chr. - Caesar grijpt de macht
44 v. Chr. - Op aandringen van senaat werd Caesar vermoord  Nieuwe burgeroorlog: Antonius –
Octavianus
27 v. Chr. - Octavianus wint en laat zich de augustus en caesar noemen = begin keizertijd. Augustus
zorgt voor Pax Romana
395 na Chr. - Romeinse Rijk gesplitst in Latijns, westelijk deel (Rome) en Grieks, oostelijk deel
(Constantinopel / Byzantium)
476 na Chr. - Val van het West-Romeinse Rijk, door Germaanse veroveringen
1453 na Chr. - Val Byzantijnse Rijk, door Ottomaanse veroveringen Romanisering = het overnemen
van de (Grieks-)Romeinse cultuur Voorbeelden: bouwkunst/ schrift/taal (Latijn) / kleding/ kalender
Hoe verliep de romanisering?
- Door soldaten
- Door handel (bijv. met Germanen)
- Door de mogelijkheid van het Romeins burgerschap
KA 7: De confrontatie tussen de Grieks-Romeinse cultuur en de Germaanse cultuur van Noordwest-
Europa

, Wanneer? Tussen 58 v. Chr. (verovering van Gallië door Caesar) en 476 n. Chr. (val van het West-
Romeinse Rijk).
Waar? Langs de limes (=grens), vooral langs de Rijn.
Bijvoorbeeld:
1 - Bataafse Opstand 1 e eeuw voor christus: in de Betuwe komen Batavieren o.l.v Julius Civilis in
opstand tegen de Romeinen  Uiteindelijk verliezen Bataven.
2 - Strijd in Teutoburgerwoud  Duitsers winnen
Waarover?
Romeinen vinden Germanen barbaars en onbeschaafd, maar wel sterk en dapper  Romeinen (wij
zijn beschaafd/beter) willen barbaren beschaving bijbrengen. Germanen vinden Romeinen de
grootse architecten en willen de Romeinse gebruiken overnemen, maar willen geen overheersing.
Hoe loopt het af?
-Vanaf 312 vallen Germaanse volkeren ( Goten/ Franken/ Friezen/ Vandalen/ Longobarden) het
Romeinse rijk binnen, vanwege de Hunnen, vanwege hun zoektocht naar betere landbouwgronden
en omdat het Romeinse Rijk intern verzwakt was. -In 476
wordt de laatste Romeinse keizer gedood en wordt de Germaan Odoaker koning van Rome.
KA 8: De ontwikkeling van het jodendom en het christendom als de eerste monotheïstische
godsdiensten
Jodendom:
-Heilige boeken: de Tenach en de Thora
- Bekende personen: Abraham - God belooft hem Israël Mozes. Bevrijdt het Joodse volk uit Egypte
David, Salomo – eerste koningen van Israël (1000 v.Chr.) Confrontatie met de Romeinen 63 v. Chr.
Romeinen veroveren Judea (wordt deel v h Romeinse Rijk) 70 na Chr. Joodse Opstand: Joden
weigeren Romeinse keizers ‘goddelijk’ te eren Romeinen slaan de opstand hard neer, verwoesten
de tempel van David en sturen de Joden weg ( de diaspora)
Christendom:
-Heilige boeken: Oude en Nieuwe Testament
-Bekende personen: Jezus Christus Confrontatie met de Romeinen ca 30 na. Chr. Aanhangers van
Jezus van Nazareth krijgen ruzie met Joden (Messias?) en met Romeinen (koning van Joden) 33 na
Chr. Jezus gearresteerd door Romeinen uit angst voor opstand  Jezus gekruisigd 30 - 312 na Chr.
Strenge vervolging van de christenen  veel martelaren (de latere heiligen) 312 na Chr. Edict van
Milaan.
Romeins Keizer Constantijn staat christendom toe 391na Chr. Theodosius maakt christendom tot
staatsgodsdienst.
KA 9 - De verspreiding van het christendom in geheel Europa
Wanneer?
Bekering vanaf de 5e eeuw
Waar?
Eerst vooral West-Europa, pas later Oost en Noord.
Hoe?
1 - door slim samen te werken met Frankische koningen Na bekering van Clovis (Frankische
krijgsheer) in 496 na Chr. worden vele Frankische stammen gekerstend.
2 - door overtuigingskracht van missionarissen Vanaf ca. 600 start paus Gregorius een missie om
zoveel mogelijk mensen te bekeren (Nederland wordt bekeerd door Bonifatius en Willibrordus in de

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Direct to-the-point

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper 0251spills. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,49. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 68175 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Begin nu gratis