Pijnmanagement
1 Prevalentie van (chronische pijn)
Pijn is van iedereen ongeacht leeftijd
Er is stijging van chronische pijn
Pijn kan niet weg gedacht worden
1.1 Cijfers
(Sub)acute 2/3 in ZH heeft pijn
postoperatieve pijn 40 tot 75% postop heeft matige tot ernstige pijn (NRS tussen 4/10
en 10/10)
Chronische pijn 5 meeste oorzaken: rugpijn (67%), gewrichtspijn (59%), nekpijn
(30%), artritis (23%), fibromyalgie (21%)
55% is behandeling inadequaat
Behandeling van pijn is niet altijd optimaal - er wordt nog steeds te veel pijn ervaren
Er is beperkte opleiding en dus te weinig kennis rond pijn en de behandeling er rond
Vaak medicatie al voorgeschreven zoals pijnstillers wat voor neurologische pijn niet helpt
Te late doorverwijzing grote weg en vaak verschillende behandelingen al geprobeerd en
pas als niets werkt naar de pijnkliniek gaan
Chronische internationaal
o 19% van de bevolking
Meestal rug en gewrichtspijnen artrose
Behandeling bij 64% is medicatie onvoldoende
België: ¼ heeft last van chronische pijn
1.2 Pijnonderwijs
Opleiding is beperkt: 13 uur
Kennis over pijn en de behandeling ervan daalt
Meestal worden NSAID’s voorgeschreven voor neuropatische pijn geen effect
Chronische pijn: te weinig op de hoogte en dus te late doorverwijzing
1.3 Belangstelling
In de laatste 15 jaar staat zich er meer bij stil
o Chronische pijn is aan het stijgen
Reden
o Medische ontwikkelingen
Nieuwe operaties en behandelingen met langere overlevingsduur
o Sociaal-cultureel
Vergrijzing
Toename chronische aandoeningen (reuma en artrose)
o Afname maatschappelijke tolerantie
Pijn en lichamelijk ongemak
CATO MANNAERTS 1
,2 Wat is pijn
Pijn is een ziekte op zich
In de tijd van de Grieken was het een straf van God
In de middeleeuwen was pijn ten gevolge van een zonde
In de 17e eeuw: Pijn is niet een ziekte maar wel onderliggend van ziekteproces
Pijn moet men diagnosticeren, behandelen
2.1 Definities
Onplezierige, sensorische en /of emotionele ervaring veroorzaakt door feitelijke of mogelijke
weefselschade of die beschreven wordt in termen van dergelijke weefselbeschadiging
Pijn is wat patiënt zegt dat het is en treedt op wanneer patiënt zegt dat het optreedt
2.2 Pijn is een vijand? Ja en nee!
Nee In acute of subacute fase
Het is dan nog een waarschuwing waarop we kunnen reageren
Bescherming
HSAN: aangeboren aandoening als je nooit pijn voelt
o Hereditale sensibele en autonome neuropathie
o Er is afwezigheid van dunne zenuwvezels die normaal pijn geleiden
o Sterven vaak jong aangezien ze niets voelen
Ja Als men lijdt onder de pijn
Geneesmiddelen er voor moeten nemen
Gevolgen van pijn
Fysiologisch
o Fight en flight reactie pupillen verwijden en men krijgt rode of bleke huid
o Productie van adrenaline en cortisol stresshormonen
Cardiovasculair: stijgen van bloeddruk en pols tachycardie en
hypertensie
Respiratoir: tachypnoe en oppervlakkige ademhaling
Verhoogde spierspanning
Dalende mobilisatie na ingreep
Stijgende kans op mortaliteit
Psycho-sociaal-economisch
o Stijging ligduur, verschillende medicatie hoog oplopende kosten
o Angst, onderzekerheid, hulpeloosheid
o Verhoogde kans op chronische wonden
o Bijkomende gevolgen
Depressie
Werkverlies
Isolement
Maak patiënt er bewust van dat pijn aan te geven en signaleren van groot belang
is
CATO MANNAERTS 2
,3 Fysiologie van pijn
3.1 Woordverklaringen
Nociceptie De gewaarwording van pijn die samengaat met weefselbeschadiging
Nociceptore De pijnreceptoren
n Vrije zenuwuiteinden die zich bevinden in de huid, de bloedvaten, de
subcutane weefsels, de spieren
Modulatie De bewerking van de nociceptieve informatie.
Deze bepaalt waar en hoe een individu pijn ervaart.
Modulatie kan informatie op een versterkende of remmende wijze verwerken
Endorfines Stoffen die door het zenuwstelsel geproduceerd worden en de rol
van neurotransmitter vervullen.
Ze hebben een werking als morfine en verzwakken de pijnprikkel
3.2 Pijncirkel van Loeser
3.2.1 Nocicepsis of pijnprikkel
3.2.1.1Ontstaan van pijnprikkel
Acute pijn signaal weefselbeschadiging
o Wonde, extreme koude of hitte op de houd
Tussen beschadiging en pijn zit er een fractie van seconde
Toch gebeurd er heel veel wat voor pijn je voelt
Weefselschade
Op de beschadigde plek worden er prostaglandinen aangemaakt
o Gaan nociceptoren prikkelen de pijnzenuwen
Prikkel vormt elektrisch signaal
o Via zenuwbaan ruggenmerg hersenstam verschillende
hersengebieden
Bewustzijn zet prikkel om in pijn
3.2.1.2Pijngeleiding
Door dunnere en weinig of niet gemyeliniseerde vezels
Snelle A vezels en langzame C vezels transporteren de pijnprikkels
o Richting achterhoorn ruggenmerg
Reflexen gaan gegenereerd worden terugtrek reflex voordeel
o En zo verder via opstijgende banen naar hersenen
Weinig gemyeliniseerd Aβ en Aδ vezels
Snijwonde: snelle en dikke scherpe en acute pijn
Deze pijn kan je aanduiden waar het zit
Niet gemyeliniseerd C-vezels
Brandwonden, buikpijn, chronische gewrichtspunten
Dunne en langzame pijn met verschillende aard
Moeilijk te lokaliseren
CATO MANNAERTS 3
, 3.2.2 Pijngewaarwording
Thalamus: centraal pijnregelsysteem in hersenen
Als pijnprikkel uit ruggenmerg komt en thalamus sterk genoeg is gaat het naar
hersenschors
Thalamus gaat info uitwisselen met bewuste gedeelte van hersenen hersenschors
Pijn is niet enkel directe koppeling tussen huid en hersenen
Kan ook beïnvloed worden door andere prikkels
Als we bewust zijn worden schadelijke prikkels pijn gewaarwording
Bewustwording van pijn sensorische cortex
Pijnprikkels lokaliseren en onderscheiden in kwaliteit en ernst
3.2.2.1Poortheorie of patroontheorie
In ruggenmerg zit er poortmechanisme voor pijnprikkels
Poort kan open of dicht zijn naargelang de invloed meer of minder doorlaten
Als pijnprikkels sterk genoeg is en door ruggenmerg en thalamus gaat
hersenschors
3.2.2.2Invloeden
Afleiding Focus verleggen
VR bril – gesprek voeren
Er wordt wel verdoving gegeven maar de combo is veel beter
Zenuwvezels die Als deze andere info bevatten geven minder pijn door
bezet zijn Huid: wrijving, tens is goed om te doen
Ruggenmerg: neurostimulator wordt geplaatst
Hersenen Invloed poortwerking
afdalende banen Chemische stoffen: endorfine & serotonine
Normaal is endorfine systeem niet actief
o Anders lichaam immuun voor pijn
Sommige omstandigheden: stijging endorfine activiteit
Laatste fase van zwangerschap
Stress (zwaargewonde soldaat /atleten)
Pijnverdovend + geest stimulerende werking is endorfine kick
o Productie endorfine kan verslavend werken
3.2.3 Pijnbeleving
Emotionele aspect van pijn en is persoonlijk
Kan verschillen
o Moment tot moment stress, vermoeidheid
o Persoon tot persoon
Contact met andere hersengebieden limbisch systeem
o Emoties die bij pijn horen ervaren zoals angst en woede
o Effect van pijn op onze stemming
Afhankelijk van
o Psychologische factoren: emotionele toestand
o Biologische: fysieke toestand en gezondheid
o Sociale factoren: werk, geld en cultuur
CATO MANNAERTS 4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper cato-mannaerts. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,49. Je zit daarna nergens aan vast.