Het Plan van Aanpak, ondersteuning bij
zelfmanagement en gezamenlijke besluitvorming.
1. Het theoretisch kader.
In dit gesprek staan zelfmanagement en gezamenlijke besluitvorming voorop.
Als verpleegkundige geef jij tijdens dit gesprek ondersteuning bij zelfmanagement, dit
betekent ‘’Het zelf omgaan met de aandoening, symptomen en psychosociale gevolgen van
de aandoening. Het zelf omgaan met factoren die de symptomen kunnen verergeren
(risicofactoren). Het zelf werken aan leefstijlveranderingen.’’ Als verpleegkundige is jouw rol
om te helpen met het verduidelijken wat de patiënt zelf kan, hoe de zorgvrager dit het beste
kan doen en wat daarvoor nodig is. Ook kijk je naar wat de patiënt niet meer zelf kan en hoe
je hier mogelijk mee kan helpen of wat hiervoor nodig is. Verder staat in het gesprek
gezamenlijke besluitvorming centraal, hierbij komen de zorgverlener en de patiënt met zijn
naasten tot besluiten die het beste passen bij de waarden, wensen en behoeften van de
patiënt in die fase van zijn leven waarin dit nodig is. Als verpleegkundige kun jij hierin een
bijdrage leveren door in gesprek te gaan met de patiënt en samen de keuzes en
mogelijkheden te bespreken. Hierbij ga je aan de hand van het ASE-model bespreken waar
de gevoelens en gedachten van de patiënt vandaan komen (Attitude). Je bespreekt de
eventuele invloeden van het sociale netwerk van de patiënt (Sociale invloed) en tot slot heb
je het met de patiënt over in hoeverre de patiënt denk dat dit hem/haar gaat lukken (Eigen
effectiviteit). Bij het bekijken van de sociale invloed kunnen er bij de zorgvrager vaak (ir)reële
denkpatronen voorkomen. Dit zijn gedachtes die je zelf creëert en jezelf ervan overtuigd dat
dit waar is. Het is gemaakt door je gedachten zelf, je weet niet of dit waar is of dat dit
überhaupt een mogelijkheid is. Wanneer je kijkt naar de eigen effectiviteit van de zorgvrager
komt attributie om de hoek kijken. De attributietheorie beschrijft hoe mensen kunnen
denken over hun eigen succes of falen. Het draait dus om zelfvertrouwen. Verder in het
gesprek ga je samen met de patiënt een duidelijk overzicht maken over de mogelijke keuzes
en de voorkeuren van de zorgvrager. Hierdoor wordt de situatie voor de zorgvrager
verduidelijkt en is het gemakkelijker om een weloverwogen keuze te maken. Deze
gesprekken worden gevoerd wanneer een patiënt voor een keuze staat, over bijvoorbeeld
verschillende behandelingen die de patiënt kan ondergaan met elk zijn eigen nadeel, waarbij
jij als verpleegkundige je wel iets kan voorstellen vanuit jouw kennis over het ziektebeeld,
maar waarbij jij niet kunt bepalen wat in deze situatie voor de zorgvrager de beste keuze is.
In zo’n gesprek is het belangrijk dat je erachter komt wat er van belang is voor de zorgvrager,
wat zijn normen en waarden zijn, hoe deze persoon tegen het probleem aankijkt en wat
zijn/haar voorkeuren zijn. Je moedigt de persoon aan om te vertellen wat hem/haar dwars
zit, of de persoon beïnvloed wordt door meningen van buitenaf en op welke manieren de
persoon omgaat met gevoelens en gedachten; de coping stijlen. Er zijn 2 verschillende
coping stijlen, die weer onder te verdelen zijn. De 2 coping stijlen zijn emotionele coping,
waarin je omgaat met de negatieve emoties. Daarnaast heb je probleemgerichte coping,
waarbij je de oorzaak van het probleem aanpak. Als verpleegkundige zorg je voor
verduidelijking van al deze verschillende aspecten, je zet als het ware alles op een rijtje voor
de zorgvrager, zodat diegene een duidelijk beeld heeft van de voor- en nadelen, welke opties
er mogelijk zijn en de gevolgen en gevoelens die daarbij komen kijken.
https://wij-leren.nl/attributie.php https://www.allesoversport.nl/thema/gezonde-leefstijl/ase-model-van-attitude-sociale-invloed-en-
eigen-effectiviteit-naar-intentie-tot-gedrag/ https://nl.wikipedia.org/wiki/Rationeel-emotieve_therapie
,2. Het Kaalplan.
De voorbereiding:
· Ander werk wegleggen
· Gegevens verzamelen
· Nagaan of je de aangewezen persoon bent die het gesprek gaat voeren
· Voorlopig doel en aanpak formuleren voor jezelf
· Plaats van het gesprek
· Is de opstelling correct
De inleiding:
· Contact maken
· Aanleiding van het gesprek benoemen
· Samenwerkingsrelatie opbouwen
· Gezamenlijk inhoud agenda bepalen
De kern:
· De kwestie bespreken
- Inventariseren behoeften, emoties, zienswijzen, ervaringskennis
- Erkenning geven
- Aansluiten bij belevingen van patiënt
- Achterhaal de attitude van de zorgvrager (A van het ASE-model)
- Krijg zicht op manier van omgaan/aanpak, coping strategie
- Attributie (zoeken naar oorzaken)
- (Ir)reële gedachten, denkpatronen bespreken (met ABCDE-model)
· Mogelijkheden bespreken
- Mogelijke keuzes op een rijtje zetten
- Achterhaal de A, S en E van de zorgvrager (ASE-model)
- Aansluiten bij behoeften
- Vragen of er behoefte bestaat aan informatie over andere mogelijke
opties, suggesties doen
· De voor- en nadelen bespreken
- Voors- en tegens bespreken
- Voor- en nadelenbalans maken
- Keuzehulp gebruiken
- Afweging (laten) maken verschillende mogelijkheden
· De voorkeuren bespreken
- Nagaan hoe de zorgvrager tegen de mogelijkheden aankijkt
- Vaststellen in hoeverre de patiënt bij de besluitvorming betrokken wil
worden
- Steun bieden
- Behoeften meenemen
· Een gezamenlijke beslissing nemen
- Keuze maken
- Bespreken wat keuze betekent
- ASE langslopen
· Terugkijken
- Uitkomst bespreken en overwegingen samenvatten
, De slot:
· Evalueren van gesprek en afspraken
· Kijken of het doel behaald is
· Vervolgafspraak plannen (wanneer nodig)
· Vangnet bieden
· Afscheid nemen
3. De onderbouwing van het plan van aanpak.
De voorbereiding:
Wat Ander werk wegleggen
Hoe De vorige vragen en situatie uit je hoofd
zetten en even ontspannen voordat je
begint aan de nieuwe zorgvragen.
Waarom belangrijk? Je houdt je niet meer bezig met de vorige
zorgvragen en kunt je focussen op de
nieuwe vragen van de volgende patiënt.
Effect Je begint met een schone lei aan een
gesprek, zo haal je geen situaties door
elkaar en heb je alle aandacht en tijd voor
de vragen van je nieuwe patiënt.
Bron Silverman, J., Kurtz, S., & Draper, J. (2014,
juni). Vaardig communiceren in de
gezondheidszorg: een evidence-based
benadering (3de editie). Boom Lemma.
Wat Gegevens verzamelen, inlezen dossier
Hoe Door het dossier van de nieuwe zorgvrager
te lezen en je te verdiepen van tevoren.
Noteer de belangrijkste punten.
Waarom belangrijk? Je weet waar het gesprek over zal gaan en
welke vragen je eventueel kan verwachten.
Effect Je komt professioneler over op de patiënt
en je gaat voorbereid het gesprek in, het
gesprek zal goed lopen.
Bron Silverman, J., Kurtz, S., & Draper, J. (2014,
juni). Vaardig communiceren in de
gezondheidszorg: een evidence-based
benadering (3de editie). Boom Lemma.
Wat Ben ik de aangewezen persoon voor dit
gesprek?
