GEN/AFP samenvatting.
GENERIEK PERIODE 1:
Kennismaking met de operatieafdeling.
Oriëntatie op een operatieafdeling:
Op de operatieafdeling kom je binnen in zone C, hierin kleed je je om. Ook hier wachten de
patiënten en is de recovery en holding. Zone C wordt beschouwd als vies.
Van zone C ga je naar zone B, hierin is de steriele opslag en in-en uitleiding kamers voor het
brengen en halen van de patiënten naar en van OK, zone B wordt beschouwd als schoon.
Van zone B naar Zone A kom je in de operatiekamer. Vanaf hier is het volledig steriel.
De verschillende zones sluiten op elkaar aan door middel van sluizen. Deze sluizen hebben
luchtbehandeling. De lucht wordt altijd van de schone zone naar de viezere zone geblazen
zodat er geen micro-organismen de schonere zone in kunnen stromen.
Samenstelling operatieafdeling:
Je hebt 3 zones, zone A, B en C. Zone A is steriel en behoort tot OK. Zone B is schoon en zone
C is niet schoon. Zowel zone B als C behoren niet tot de OK.
Zone A, B en C vormen samen het OKC.
- Zone A; de operatiekamers en eventueel steriele opdekruimtes.
- Zone B; wasruimtes, koffiekamer, steriele opslag, de in- en uitleiding kamers.
- Zone C; wachtruimtes patiënten, sluizen, de uitslaapkamer (recovery), kleedkamers,
toiletten, PACU (voor extra nacht slapen), ook de holding behoort tot zone C.
De operatiekamer:
De OK zit meestal op een makkelijke bereikbare plek, niet in hoge of lage verdieping en
makkelijk bereikbaar door middel van lift of gangbuis.
Afdelingen die dichtbij zitten zijn; SEH, IC, chirurgische verpleegafdelingen, CSA (Centrale
steriele afdeling), HCK (hartkatheterisatiekamer), dicht bij verloskamers. Dit is omdat dit
belangrijke afdelingen zijn in het ziekenhuis. Voor de SEH is het belangrijk om dicht bij de
OKC te zitten in verband met spoedoperaties. Of de IC, na hele zware operaties. Of de
verloskamers, wanneer er bijvoorbeeld onverwachts een keizersnede moet worden gedaan.
Al deze afdelingen zijn belangrijk om dichtbij te hebben in geval van spoed of kritische
situaties.
In de operatiekamer heb je ook 2 zones, de steriele zone; hier staan de chirurg, de
assisterende en instrumenterende operatieassistent. De omloop is de grens tussen steriel en
niet steriel. De anesthesist en anesthesiemedewerker zijn alleen steriel gekleed bij het
inbrengen van de katheter en tube.
,Luchtbehandeling:
Je hebt luchtbehandeling systemen in een operatiekamer. Dit is om te voorkomen van
postoperatieve wondinfecties in de operatiekamer. Hierbij is de operatiekamer zone A en
zone B voorzien van een luchtbehandeling systeem. In zone A wordt er geopereerd, hierdoor
is het van groot belang dat alles zo steriel mogelijk is. Omdat in deze ruimtes de
contaminatiegraad van de lucht zo laag mogelijk moet zijn, worden hier hoge eisen gesteld
aan het luchtbehandelingssysteem. Hierdoor wordt voorkomen dat de wond, maar ook het
tijdens de operatie gebruikte steriel instrumentarium, wordt besmet met in de lucht
aanwezige micro-organismen.
In zone B worden er wat lagere eisen gesteld in tegenstelling tot zone A. De overdruk is hier
minder hoog en de lucht hoeft niet gefilterd te worden door middel van een inblaasplenum.
In zone c worden de laagste eisen gesteld. De luchtstoom loopt dan ook van zone a via zone
b naar zone c en niet andersom, zodat voorkomen wordt dat micro-organismen vanuit het
ziekenhuis de operatiekamer kunnen bereiken.
- Iedere operatiekamer moet uitgerust zijn met een inblaasplenum. Dit zorgt ervoor
dat de gefilterde en schone lucht over het hele oppervlak vanuit de plafond verticaal
naar beneden stroomt over het wondgebied van de patiënt, gedeeltelijk over het
operatieteam en de tafels waarop de instrumenten liggen. Door filtratie wordt de
aangevoerde lucht van stof en andere kiemdragende deeltjes ontdaan.
- Ook in elke operatiekamer is er een overdruk verplicht. De overdruk zorgt ervoor dat
micro-organismen van buitenaf niet de operatiekamer inkomen. Tijdens een operatie
moeten de deuren gesloten blijven om zo overdruk te continueren en de verplaatsing
van micro-organismen tegen te gaan. Het openen van een deur brengt verstoring van
de gewenste luchtstroom en ongewenste temperatuurschommeling teweeg. De
overdruk is in de operatiekamer moet van buiten en van binnen in de operatiekamer
af te lezen zijn.
Wanneer er geen steriele materialen worden gebruikt kunnen hier van allerlei micro-
organismen op gaan zitten. Dit zorgt ervoor dat er weer eventuele infectie bij een operatie
kunnen optreden. Ook hierdoor kan de luchtdruk vervuild raken.
Perioperatieve proces en stopmomenten:
Het operatieve proces:
Het operatieve proces voor een zorgvrager is de zorg voor, tijdens en na een operatie. Deze
zorg is belangrijk voor een veilig verloop van de operatie en voor een zo goed mogelijk
herstel.
Het eerste deel van het operatieve proces is het preoperatieve deel. Hierin bereiden de
artsen en zorgverleners een patiënt voor op een operatie. Door middel van een
intakegesprek, een gesprek met de anesthesist en er worden bepaalde metingen gedaan.
Wanneer nodig wordt er vast medicatie gegeven voorafgaand aan de operatie om
bijvoorbeeld infecties te voorkomen.
,Het tweede deel is het peroperatieve proces. Dit is tijdens de operatie. Hierbij wordt de
patiënt continu in de gaten gehouden en wordt er ingespeeld op de vitale functies. Ook
wordt er continu gekeken naar het zoveel mogelijk voorkomen van het krijgen van een
POWI. Hier doen de zorgverleners alles aan en wordt met medicatie of antibiotica gewerkt.
Het laatste deel is het postoperatieve proces, dit is de herstelfase. Hierbij wordt de patiënt
nagekeken en moet de patiënt op controles komen om te kijken of de operatie goed is
verlopen en de eventuele wonden goed genezen. Ook wordt er na een operatie de nodige
medicatie voorgeschreven voor het bevorderen van het herstel. Wanneer er eventuele
therapieën of behandelingen nodig zijn na de operatie wordt dit ook geregeld in het
postoperatieve proces.
De stopmomenten:
Het eerste stopmoment doet zich voor nadat de patiënt door de anesthesioloog
preoperatief is gescreend. Om door te gaan naar de volgende fase moet zowel patiënt,
snijdend specialist als anesthesioloog akkoord gaan met de voorgenomen ingreep, de
anesthesie en de bijbehorende risico’s. Als er problemen zijn of één van de partijen niet
akkoord is, is overleg nodig en moet de conditie van de patiënt eerst worden
geoptimaliseerd. Pas daarna mag patiënt door naar fase 2, de fase waarin de operatie wordt
gepland.
Ook fase 2 eindigt met een stopmoment, het planningsoverleg. Voordat een definitieve
operatiedatum wordt gepland, wordt gecontroleerd of aan alle voorwaarden is voldaan: zijn
alle gegevens bekend, zijn benodigde materialen aanwezig of besteld, is voldoende
personeel beschikbaar, enzovoort.
Stopmoment 3 vindt plaats na de opname op de verpleegafdeling van het ziekenhuis. Hier
moet gecontroleerd worden of de conditie van de patiënt niet wezenlijk is veranderd, of de
juiste medicatie is voorgeschreven en toegediend, of de juiste bloedproducten zijn besteld
en of de patiënt nuchter is.
De vierde en laatste stop neemt plaats op de operatiekamer, vóór de operatie en terwijl de
patiënt nog wakker is. Dit is een briefing tussen operateur, anesthesioloog, operatie- en
anesthesieassistenten. Besproken worden: juiste patiënt, juiste operatie, juiste zijde/locatie,
type anesthesie, positionering patiënt, juiste antibiotische profylaxe, aanwezigheid van ter
zake kundig personeel en materialen, (nogmaals) co morbiditeit (eventuele aandoeningen
naast de primaire, centrale aandoening) en eventuele allergieën, en inschatting van
eventuele peroperatieve bijzonderheden en problemen. De operateur is verantwoordelijk
voor zowel de uitvoering van dit overleg als de vastlegging ervan in het medisch dossier.
Mochten er voorafgaande aan de operatie invasieve procedures worden verricht, zoals een
locoregionale anesthesie of het inbrengen van een centraal veneuze katheter, dan moet
eerst een zogenaamde pre-time-out plaatsvinden. Want ook in die fase kunnen al
onomkeerbare effecten en complicaties optreden.
Operatieve Stopmoment Verantwoordelijk persoon
, fase/proces stopmoment
Bezoek polikliniek bij
chirurg
Preoperatieve 1 Anesthesioloog
screening door
anesthesioloog
Planning door 2 Chirurg
planningsfunctionaris
Opname op vp- 3 Chirurg
afdeling en
voorbereiden op
operatie
Aankomst op de
holding
Evt plaatselijke 4a Anesthesioloog
verdoving/loco-
regionale anesthesie
= pre time out
Check markering op 4
holding
Binnenkomst
operatiekamer
Time out procedure 5 Chirurg
Pré incision time out
Operatie
Sign out procedure 6 Chirurg
Uitleiding patiënt op
OK
Overdracht naar
recovery
Overdracht naar vp- 7 Anesthesioloog
afdeling (ontslag uit
recovery)
Patiënt verlaat het 8 Chirurg
ziekenhuis
Communicatie en overdracht:
Communicatie:
Het is tijdens de kennismaking met de patiënt van belang dat je vriendelijk en rustig
voorstelt wie je bent en wat jou functie is. Vraag ook wie de patiënt is; voor- en achternaam,
geboortedatum, polsbandje, welke operatie er gaat plaatsvinden en lateraliteit (aan welke
kant). Vraag ook naar allergieën en medicatie (antistolling?). Geboortedatum van de patiënt
is ook belangrijk om te vragen. Let op de alertheid van de patiënt. Open vragen stellen.
Checken of de diagnose klopt aan de hand van vragen aan de patiënt.
