Samenvatting
Biologie voor jou 5vwo samenvatting thema 4, DNA
- Vak
- Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Biologie 5vwo samenvatting thema 4, DNA Methode: biologie voor jou Met duidelijke plaatjes en opbouw
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 12 pagina's
Voorbeeld 2 van de 12 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Biologie samenvatting thema 4Basisstof 1, de bouw en functie van DNA
DNA (desoxyribonucleïnezuur) bevat de informatie voor de erfelijke eigenschappen van
een levende cel.
Een genoom is het geheel aan erfelijke informatie in een cel van een organisme.
Bij eukaryoten al het kernDNA en het DNA in celorganellen: DNA in mitochondriën
(mtDNA) en DNA in chloroplasten.
Bij prokaryoten: al het DNA dat los in het cytoplasma van de cel voorkomt: een
circulaire DNA-streng en plasmide(n): kort stukje cirkelvormig DNA.
DNA is een nucleïnezuur en is opgebouwd uit
nucleotiden.
Een nucleotide bestaat uit desoxyribose, een
fosfaatgroep en een stikstofbase.
In DNA komen vier stikstofbasen voor: adenine
(A), cytosine (C), guanine (G) en thymine (T).
Een DNA-molecuul bestaat uit twee nucleotideketens
die in een dubbele spiraal (helix) om elkaar heen
gewonden liggen.
In een nucleotideketen wisselen monosachariden
en fosfaatgroepen elkaar af. De stikstofbasen
steken er aan de zijkant uit.
De stikstofbasen vormen vaste paren
(complementair):
adenine (A) met thymine (T)
cytosine (C) met guanine (G)
De uiteinden van een nucleotideketen worden aangegeven met 3’ en 5’.
Aan het 3’-uieinde bevindt zich een OH-groep aan het derde C-atoom van
desoxyribose.
Aan het 5’-uiteinde bevindt zich een fosfaatgroep aan het vijfde C-atoom van
desoxyribose.
DNA wordt altijd afgelezen in de richting van 3’ naar 5’.
Bij eukaryoten bestaat een chromosoom uit één lang DNA-molecuul met eiwitten.
Dubbelstrengs DNA is rond histonen (eiwitten) gewikkeld.
Nucleosoom: bundel van 8 histonen (met op gerold DNA).
Sequentie: de volgorde waarin nucleotiden in een DNA-molecuul zijn gerangschikt.
Coderend DNA: een deel van een DNA-molecuul (een gen) dat de code (DNA-sequentie)
bevat waarmee ribosomen een of meer eiwitten kunnen synthetiseren.
Niet-coderend DNA: grote delen van het DNA coderen niet voor eiwitten. Een deel
daarvan:
Codeert voor andere moleculen die een regulerende functie hebben bij de synthese
van eiwitten.
Bestaat uit repetitief DNA: herhaling van korte nucleotidesequenties.
Bestaat uit genen die hun functie hebben verloren.
, Basisstof 2, DNA-replicatie
Tijdens DNA-replicatie wordt het DNA gekopieerd.
Dit vindt plaats in de S-fase van de celcyclus.
DNA-replicatie begint bij replicatiestartpunten.
Het enzym helicase verbreekt de
waterstofbruggen tussen de basenparen,
waardoor een replicatiebel ontstaat.
Er wordt een primer (= een kort stukje van het
nucleïnezuur RNA dat complementair is aan een
deel van de DNA-sequentie en wordt
gesynthetiseersd door het enzym primase) geplaatst. Dit is het startpunt voor DNA-
polymerase.
DNA-polymerase: enzym dat vanaf een primer langs enkelstrengs DNA-keten schuift
en vrije nucleotiden (dATP, dTTP, dGTP of dCTP) uit het kernplasma met
waterstofbruggen aan het 3’-uiteinde van een al ingebouwde nucleotide bindt.
DNA-replicatie vindt langs
beide ketens plaats in de
richting van het 3’-uiteinde
naar het 5’-uiteinde
(afleesrichting).
Langs de leidende
streng volgt DNA-
polymerase het
uiteenwijken van de
ketens.
Langs de volgende
streng vindt replicatie
in de omgekeerde
richting plaats. Hierbij
ontstaan korte
Okazaki-fragmenten
die door DNA-ligase
aan elkaar worden
geplakt.
DNA-polymerase kan het
einde van de volgende
streng niet repliceren
doordat er geen 3’-uiteinde
beschikbaar is. Hierdoor
wordt het DNA-molecuul bij
elke celdeling korter.
Telomeren: niet-
coderend, repetitief DNA
aan de uiteinden van een
DNA-molecuul dat is
ingekapseld in
beschermende eiwitten en
moet voorkomen dat de genen in het DNA worden beschadigd.
Bij elke celdeling wordt een telomeer korter.
Bij de mens kan een cel zich na ongeveer vijftig celdelingen niet meer delen en
ondergaat dan apoptose (geprogrammeerde celdood).
De levensduur van de cellen van een organisme hangt af van de lengte van de
telomeren en de snelheid waarmee ze korter worden.
Met PCR en gelelektroforese kan men de nucleotidesequentie van DNA bepalen.
PCR (Polymerase Chain Reaction): het kopiëren van een of meer specifieke gedeelten
uit het DNA in een PCR-machine. (BINAS T 71M2)
Gelelektroforese: het scheiden van DNA-fragmenten op grond van hun grootte.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper milasnel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 80364 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen