Samenvatting Inleiding in de praktische filosofie
Alle stof – college aantekeningen week 7 en week 8
Datum Onderwerp Literatuur
8 februari Inleiding De Brabander H1
15 Filosofie als levenskunst De Brabander H2 H3
februari
22 Kind zijn Archard deel 1 en introductie
februari
1 maart existentiefilosofie De brabander h7
8 maart Politiek en maatschappij De brabanders h4, h5 h6
15 maart Wetenschap en ethiek De brabander h8 en gedragscodes
22 maart De rechten van het kind Archard deel 2, de brabander h4 h5 h6
29 maart Ouderschap, opvoeden en Archard deel 3
onderwijs
Voorwoord
Beste student pedagogische wetenschappen,
Voor je ligt een samenvatting van het vak ‘inleiding in de praktische filosofie’. Ik heb de
belangrijkste studiestof voor je samengevat. Zo kun jij zo prettig mogelijk studeren. Ik wens je
alvast veel succes met studeren en natuurlijk met het behalen van al jouw studiepunten!
Samen studeren werkt natuurlijk goed. Wijs jouw vrienden daarom ook vooral op mijn
samenvattingen. Nadruk en het delen van de samenvatting met derden is uiteraard
verboden. Als je wilt dat ik in staat blijf de samenvattingen en oefentoetsen aan te bieden,
geef deze samenvatting dan niet aan derden en laat jouw studiegenoten zelf een exemplaar
aanschaffen. Groetjes, Luna.
P.S. De samenvatting is geschreven naar eigen inzicht van de auteur. Het is en blijft een
samenvatting, die als aanvulling op de verplichte literatuur gezien moet worden en geen
vervanging is van de verplichte lesstof.
, College 1 (De Brabander H1)
Sociale en politieke filosofie
- Waar ligt de grens van onze vrijheid
- Wat maakt een samenleving rechtvaardig
- Mag de overheid zich met ons leven bemoeien
- Hoe moeten wij met elkaar omgaan
Ethiek
- Hoe kunnen we goed van kwaad onderscheiden
Verwonder je over het alledaagse – breek met heersende opinies (Plato)
Filosofie als opening voor nieuwe perspectieven
- Geen wetenschap die de werkelijkheid wil verklaren
- Stel heersende manier van denken en de heersende opvatting in de samenleving ter
discussie
Verschil tussen filosofie en wetenschap
- Mensenwetenschappen zijn empirische wetenschappen
- Gaat uit van definities
- Filosofie onderzoekt de definities, stelt fundamentele vragen. Wat is het? Bestaat het?
Men filosofeert al eeuwen lang, wereldwijd
- Westerse filosofie gebaseerd op klassieke Griekse filosofie
- Oosterse filosofie niet gescheiden van religie
Boeddhistische
Confucianisme
Hindoeïsme
Taoïsme
Er is altijd gefilosofeerd over opvoeding
Oudheid
- Socrates, Plato, Aristoteles, Augustines van Hippo
Middeleeuwen
- Thomas van Aquino
Humanisme
Verlichting
Hedendaagse
- Dewey
Socrates
- Socratische methode: heel erg veel vragen stellen. Niet zeggen “het zit zo en zo”
maar vroeg waarom iets zou zijn.
Kan deugd aangeleerd worden?
Wat is kennis?
Is het aanleren van kennis mogelijk en zo ja, op welke manier?
Wat is deugd?
Is de mens aangeboren goed of slecht?
,Plato
- Tot na de middeleeuwen: meer verklaringen dan alleen zintuigelijk bewijs of rede
- Geloof
- Gevoel
- “instinct”
Religie
- Religie kon altijd een hoop verklaren volgens de mensen
- Verklaringen kon je krijgen voor de vragen die je had
- De wetenschap werd dus niet echt gemist, voor hun was religie hetgene dat alles kon
verklaren
Copernicus
- Hij heeft door zijn sterrenkijker gekeken en kwam erachter dat de aarde om de zon
heen draait in plaats van andersom
- Copernicaanse wending: de mens is niet langer het middelpunt van het universum
Verklaringen van wetenschappers in plaats van antwoorden van theologen
- Copernicus
- Falilei
- Kpeler
- Newton
Gevolg: mens ontdekt zichzelf als autonoom subject die dingen kan ontdekken,
fundament van werkelijkheid en weten
De verlichting: optimistisch geloof in menselijke rede
- Kennis en wetenschap laten mens betere dingen maken
- Wantrouwen tegenover religie
- “durf te denken” – Manuel Kant
Vroege opvoedingshandleidingen
- Vóór de verlichting voornamelijk door:
1. Dichters: romantische ideeën
2. Dokters: theoretische informatie (al dan niet onderbouwd)
3. Verloskundigen: praktische informatie
- De eerste echte complete opvoedings-theorieën kwamen tijdens de verlichting, van
filosofen die na dachten over hoe en waarom bij alles van de opvoeding
De eerste pedagogen waren filosofen
- John Locke
- Jean-Jacques Rousseau – een kind kan je het beste opvoeden van alle slechte
invloeden zoals de stad. Als je het kind wegneemt van het slechte, dan groeit hij
sowieso op als een goed kind omdat hij niet in contact is geweest met het kwaad.
Verlichting zorgde voor wetenschappelijk wereldbeeld
- Kritiek: mechanistisch wereldbeeld. Omdat we wisten hoe het het beste was, namen
we mensen mee naar hoe ze zich zo moeten gedragen
- Mensen en omgeving worden beheerst en gerationaliseerd
, Mensen draaien mee als geoliede onderdelen in scholen, ziekenhuizen,
gevangenissen etc
- Opvoeden met als doel: meedraaien
Is de mens autonoom?
- Meesters van het wantrouwen:
Freud: we worden door onbewuste drijfveren beïnvloed
Nietzsche: menselijke autonomie is hoogmoed
Marx: we worden door maatschappelijke verhoudingen bepaald
- Modernere kritiek
Foucault
Latour, Nussbaum, Sandel
Zijn wij autonoom?
- Verlichting: vrije wil tegenover Gods wil
- Is er nu sprake van vrije wil?
- Filosofische vragen:
Heeft de mens een vrije wil? Wat is dat?
Hoe autonoom zijn wij?
Worden we (onbewust) ingeperkt?
Onderdeel van een machine?
- Beschikken wij over technische middelen op beschikken zij over ons?
Kunnen wij zonder smartphone, internet?
Kan economie zonder moderne middelen?
- Robotisering
ten koste van autonomie, zorg, geluk, welzijn, verantwoordelijkheid,
wenselijkheid
In wiens belang is het wat ik doe (pas op voor complottheorieën)
Gezondheidsapps
- autonome hulp?
- Informatie naar verzekeraars over gezondheid?
Is intelligentie een uniek menselijk mechanisme?
- Marcvin Lee Minsky : “intelligentie kan voortkomen uit de interactie van niet-
intelligente onderdelen”. Dit kan dus ook door robots
Pedagogische interventies zijn normatief (beginpunt is normatief, we bepalen dat een kind
zich niet ‘normaal’ gedraagt.
- Opvattingen niet persé wetenschappelijk
- Bevatten ethisch, moreel of politiek oordeel over wat normaal is en wat niet, wat
maatschappelijk gewenst is en wat mens(on)waardig is
- Afhankelijk van wetten en beleid
- Eigen visie
Persoonlijke opvatting over vrijheid, rechtvaardigheid
Alleen slapen zou autonoom maken, maar hoezo willen we dat
