1880- 1918 Naturalisme
Kenmerken ∙ De hoofpersoon heeft een nerveus karakter/gestel
∙ Plot is doorgaans de geschiedenis van een ontnuchtering → hooggespannen verwachtingen botsen op kille werkelijkheid
∙ Bepalende omstandigheden (determinisme) Tijd – Milieu (opvoeding, omgeving) – Erfelijkheid
∙ Sterk maatschappijkritische instelling (burgerij)
∙ Belangstelling voor seksualiteit
∙ Taalgebruik: natuurlijke dialogen vs. écriture artiste = mooi schrijverij
∙ Toename personale vertelwijze
∙ De wending naar binnen → wat de romanfiguren denken/voelen wordt soms heel direct weergegeven
Auteurs Louis Couperus
Lodewijk van Deyssel
Emile Zola → Franse schrijver, bron voor de Nederlandse schrijvers (de NL’ers legden het accent minder op de wetenschap
Fragment Maar Ina was te nieuwsgierig; zij schudde het hoofd voornaam, onder de witte paradis van haar hoed. –Ik moet het weten,
zeide zij. –Hoe wil je erachter komen…? –Jij moet eens met papa spreken, hem vragen wat hem drukt…. Drie-en-twintig jaren
lang, dat ik je man ben. Papa spreekt nooit met mij, heeft in zijn zaken zelfs anderen advokaat, dat weet je toch. –Dan zal ik
papa vragen. –Dat zal je niets geven. –Ik moet het weten, zei Ina opstaande. Neen, ik zie er toch ook geen erfenis in. God,
god, god, wie weet wat het is….. Geld misschien, dat…. –Het is zeker geld. –Dat zou papa en oom Daan…. –Zouden moeten
teruggeven, als….. –Geloof je….? –Ze hebben zoo heel veel zaken samen: dat geeft allerlei verwikkeling en….het is meer
gezien, dat geldmannen, die veel zaken hadden…..
Van oude menschen, de dingen, die voorbij gaan…. , Louis Couperus
Aanvullende Doel is werkelijkheid zo getrouw mogelijk weer te geven, zoals hij echt is.
informatie Proberen te verklaren waarom de mens zo geworden is.
Reactie op Romantiek.
Voortzetting Realisme: hoe is de mens zo geworden → beide reële werkelijkheid weergeven.
Achtergrond personage weergeven op wetenschappelijke basis.
Context ∙ Industriële revolutie: van paard naar os ∙ Opkomst van het feminisme
∙ Trek van platteland naar stad ∙ Verzuiling
∙ Confessionelen: schoolstrijd (financiële gelijkstelling)
Van oude ∙ Ecriture ártiste (mooi schrijverij = stemmingskunst) ∙ Plot= Lot en Elly gaan uit elkaar (niet zoals verwacht wordt)
menschen, de ∙ Nerveus gestel → Lot is bang om oud te worden ∙ Personale vertelwijze (alle gesprekken worden letterlijk geciteerd)
dingen, die ∙ Determinisme: Erfelijkheid → Otillie S. en Otillie D.
voorbij gaan Milieu → familiegeheim, de moord die vroeger is gepleegd
Tijd → Harold heeft de moord gezien, draagt dit geheim mee