Aantekeningen colleges Leer- en onderwijsproblemen PABA5253
Inhoudsopgave
College 1 Leerlingenzorg in het Nederlandse onderwijssysteem ...........................................................1
College 2 Cito Leerling- en Onderwijsvolgsysteem................................................................................6
College 3 Taalontwikkeling/geletterdheid...........................................................................................10
College 4 Technisch lezen....................................................................................................................17
College 5 Lezen thuis en op school......................................................................................................26
College 6 Spelling.................................................................................................................................36
College 7 Begrijpend lezen I.................................................................................................................45
College 8 Begrijpend lezen II................................................................................................................49
College 9 Rekenen...............................................................................................................................55
College 10 Werkhouding I....................................................................................................................61
College 11 Werkhouding II...................................................................................................................67
College 12 Internaliserende problemen..............................................................................................71
College 13 Externaliserende gedragsproblemen.................................................................................75
College 14 Sociale relaties in de klas....................................................................................................83
College 1 Leerlingenzorg in het Nederlandse onderwijssysteem
06/02/2023
1
,Overkoepelend thema = onderwijssysteem onder te verdelen in..
Leerproblemen: taalontwikkeling, leesproblemen, rekenen
Onderwijsproblemen: werkhouding/taakgerichtheid, gedragsproblemen, sociale relaties.
1. Passend en inclusief onderwijs
Door bepaalde wetgeving is Nederland gebonden aan inclusief onderwijs. Dat gaat om de volgende
wetgeving:
- Salamanca statement UNESCO (1994) elk kind heeft recht op onderwijs, onderwijssystemen
moeten rekening houden met de brede diversiteit aan eigenschappen en behoeften van leerlingen,
kinderen met speciale onderwijsbehoeften moeten toegang hebben tot reguliere scholen.
- VN-verdrag met een handicap (2006) personen met een handicap hebben toegang tot inclusief
hoogwaardig gratis onderwijs
In Nederland is er geen sprake van inclusief onderwijs, maar passend onderwijs.
In Nederland geldt sinds 2014 de Wet passend onderwijs.
- Scholen krijgen een budget afhankelijk van het aantal leerlingen decentralisatie van budgetten
- Scholen bepalen zelf wat ze met dat budget doen decentralisatie van bevoegdheden
- Zorgplicht
Scholen binnen een regio vallen binnen een samenwerkingsverband. Binnen dat
samenwerkingsverband is de zorgplicht. Zij moeten er regionaal voor zorgen dat elk kind passend
onderwijs krijgt. Binnen een samenwerkingsverband wordt er verondersteld dat het gemakkelijk is
om kennis en expertise uit te wisselen, om zo de juiste keuzes voor de leerlingen te maken.
In zo’n samenwerkingsverband (SWV) zitten:
- Regulier onderwijs
- Speciaal basisonderwijs (SBO)
- Speciaal onderwijs (cluster 3 en cluster 4)
!! cluster 1 en 2 worden landelijk geregeld !!
Cluster 1: Visuele beperking
Cluster 2: Auditieve beperking, TOS
Cluster 3: Lichamelijk-/ cognitief beperkt, langdurig zieke leerlingen
Cluster 4: psychische stoornis/gedrag
SBO SO
Problematiek Lichtere problematiek; Zwaardere
extra ondersteuning problematiek;
specialistische hulp
7.2% van lln op S(B)O 2.4% (man:vrouw 2.1/1) 4.8% (man:vrouw
2.6/1)
Wetgeving en Wet primair Onderwijs Wet op
kerndoelen Expertisecentra
Verschillende ondersteuningsvormen
(piramide vorm, niveau 1 onderaan)
2
,Niveau 1: basisondersteuning (een kind krijgt basisondersteuning in de eigen groep op de eigen
reguliere basisschool, de eigen reguliere basisschool voert op eigen kracht een licht curatieve
interventie uit voor een kind)
Niveau 2: extra ondersteuning (OPP nodig, = ontwikkelingsperspectiefplan) (een kind krijgt extra
ondersteuning, die de reguliere basisschool samen met het samenwerkingsverband organiseert)
Niveau 3: extra ondersteuning (specialistisch) (binnen speciaal onderwijs, toelaatbaarheid verklaring
(THV) vereist) (een kind krijgt een specialistische ondersteuning in het speciaal (basis)onderwijs, met
toelaatbaarheidsverklaring van het samenwerkingsverband)
Elk samenwerkingsverband stelt een eigen ondersteuningsprofiel op. In het ondersteuningsplan
staan de afspraken die de schoolbesturen binnen een samenwerkingsverband maken over passend
onderwijs. Het ondersteuningsplan beschrijft de manier waarop alle leerlingen in het
samenwerkingsverband zo goed mogelijk de passende ondersteuning kunnen krijgen die zij nodig
hebben.
Een ondersteuningsprofiel van een samenwerkingsverband in een bepaalde regio kan dus verschillen
van een ondersteuningsprofiel van een samenwerkingsverband in een andere regio.
Vraag 1: B
Vraag 2: D (cluster 1 is buiten de samenwerkingsverbanden)
2. Ontwikkelingsperspectiefplannen, doelen en leerlijnen
Doel: doelgericht plannen van het onderwijs op basis van hoge en realistische verwachtingen.
Ontwikkelingsperspectiefplannen bevat verplicht 3 elementen:
1. Verwachte uitstroombestemming
Wat is het maximaal haalbare van een leerling met ondersteuning? Welke diploma?
2. Belemmerende en bevorderende factoren
Je kijkt naar onderwijs, leerling (cognitieve vaardigheden/beperkingen), omgeving (ouders)
3. Beschrijving van te bieden ondersteuning
En daarbij (indien aan de orde) de afwijking van het reguliere onderwijsprogramma
Verwachte uitstroombestemming:
- VSO-arbeid of praktijkonderwijs (leerroute 3)
- VMBO-bb/kb of vmbo-gl/tl (evt. met LWOO = leerwegondersteunend onderwijs) (leerroute 2)
- Havo, Vwo of VSO-diplomagericht (leerroute 1)
Belemmerende en bevorderende factoren:
- Onderwijs (school/leerkracht)
- Leerling
- Omgeving
Een OPP moet binnen 6 weken worden opgesteld door de school nadat is besloten dat een leerling
extra ondersteuning nodig heeft. Het vroeg ingrijpen leidt namelijk tot betere resultaten (Heckman,
2000). Vroeg ingrijpen
3
, Wel is het bij jonge leerlingen lastig in te schatten wat de verwachte uitstroombestemming is. Een
uitstroomperspectief is maar relevant voor een jaar in de toekomst en niet langer volgens onderzoek
van Keuning & Visser (2013). Onzekerheid
Daarom heeft een OPP een voorlopig karakter.
Eerst kijken wat een leerling allemaal van het aanbod kan behalen met extra ondersteuning
(intensiveren) voordat je delen van het aanbod gaat schrappen (dispenseren).
Per leergebied moeten er specifieke en overstijgende doelen worden opgesteld. De doelen voor een
leerling moeten SMART(IO) (specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch, tijdgebonden, inspirerend,
onderwijsbaar) worden opgesteld
Referentiekaders SLO (stichting leerplan ontwikkeling)
- Fundamenteel niveau (F1): doelen die 75% van de leerlingen wel bereiken.
- Streefniveau (S1): leerlingen die VMBO, TL, HAVO ,VWO halen
Leerlijnen:
Scholen staan voor de uitdaging om leerlingen een passend taal- en rekenaanbod te bieden. Deze
groep is heel gedifferentieerd, het gaat om leerlingen met een ontwikkelingsperspectief die om
verschillende redenen niveau 1F niet halen. Vanwege deze diversiteit maakt Passende perspectieven
voor het po/s(b)o onderscheid in drie groepen, en zijn er leerroutes taal en rekenen op die drie
niveaus ontwikkeld.
Is de verwachte uitstroombestemming van de leerling VMBO-t of hoger? En heeft hij moeite met het
behalen van referentieniveau 1F? Laat de leerling dan leerroute 1 volgen. Verwacht je dat je leerling
naar VMBO bb/kb uitstroomt, dan kan leerroute 2 goed ingezet worden voor de leerling. En als de
verwachte uitstroombestemming praktijkonderwijs of vso zal zijn, dan biedt het plaatsen van de
leerling in leerroute 3 een goed kader om te komen tot een passend taal- rekenaanbod.
4
