100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
logo-home
Samenvatting max- biologie voor jou VWO4b Hoofdstuk 4 evolutie €5,59   In winkelwagen

Samenvatting

Samenvatting max- biologie voor jou VWO4b Hoofdstuk 4 evolutie

 1 keer bekeken  0 keer verkocht

Deze samenvatting is compleet met aangevulde informatie. Ik heb met deze samenvatting een 7.9 gehaald. Succes met leren!!

Voorbeeld 2 van de 13  pagina's

  • 26 maart 2023
  • 13
  • 2022/2023
  • Samenvatting
Alle documenten voor dit vak (5501)
avatar-seller
gerrieoostra
1


Biologie thema 4: Evolutie

Paragraaf 1: Ontwikkeling van het Leven
De aarde bestaat ongeveer 4,6 miljard jaar.
- 3,8 miljard jaar geleden ontstonden de eerste eencellige vormen van leven
- 670 miljoen jaar geleden: eerste meercelligen
- 400 miljoen jaar geleden: eerste landplanten
- 350 miljoen jaar geleden: eerste gewervelden
- 65 miljoen jaar geleden: eerste zoogdieren en vogels
- De oudste fossielen met menselijke kenmerken zijn ongeveer 5 miljoen jaar uit

Toen de aarde begon af te koelen, na haar ontstaan, was de planeet niet zoals we haar nu
kennen. Er was geen atmosfeer, deze vormde zich later door de gassen die ontsnapten uit
de stenen en rotsen. Veel van deze gassen waren giftig. Leven zoals we dat nu kennen was
in dat stadium onmogelijk
- Eerste leven ontstaan in de diepzee
- Ontwikkeling via evolutie
- Milieu omstandigheden zijn sturend
- Veel massa extincies hebben plaatsgevonden

Er zijn vier belangrijke argumementen die aantonen waarom het heelal uit een oerknal moet
zijn ontstaan:
- Spectrodcopische waarnemingen van sterrenstelsels duiden erop dat het heelal
uitdijt. Dit kan alleen verklaard worden als sterrenstelsels oorspronkelijk en één punt
zijn ontstaan. De belangrijkste aanwijzing hiervoor is dat hoe verder sterrenstelsels
van ons af staan, hoe sneller ze zich van ons verwijderen. De roodverschuiving is de
belangrijkste indicatie hiervan
- De kosmische achtergrondstraling die in 1965 door Arno Penzias en Robert Wilson is
waargenomen, lijkt van alle kanten te komen. De oerknaltheorie biedt een
consistente verklaring voor deze straling
- De oerknaltheorie beschrijft nauwkeurig de verhouding van lichte elementen als
waterstof en helium die tijdens de oerknal zijn ontstaan
- Uit de algemene relativiteitstheorie van einstein kan een oerknal worden afgeleid,
mits de materie in het heelal hormogeen verspreid is.

Condities voor leven:
Synthese van kleine organische moleculen, zoals aminozuren- en stikstofbasen
- Synthese van macromoleculen, zoals eiwitten en nucleinezuren
- Samenklonteren van deze moleculen in protocellen, membranen met inhoud die
verschilt van de omgeving
- Ontstaan van zelf replicerende moleculen, waardoor erfelijkheid mogelijk wordt
- Mogelijkheid bewezen door miller

, 2


Anorganische stoffen:
- Komen zowel in organismen voor als in de levenloze natuur
- Kleine, eenvoudig gebouwde moleculen
- Koolstofdioxide, water, keukenzout, zuurstofgas

Organische stoffen:
- Afkomstig van organismen of van producten van organismen
- Relatief grote, ingewikkeld gebouwde moleculen
- De moleculen bevatten een of meerdere koolstof (C), waterstof (H) en meestal
zuurstof (O)
- koolhydraten, eiwitten, vetten

Heterotrofe organismen:
- Kunnen geen organische stoffen maken uit alleen anorganische stoffen
- Hebben andere organismen nodig als voedsel
- Nemen organische en anorganische stoffen op uit hun milieu

Autrotrofe organismen
- Kunnen organische stoffen maken uit alleen anorganische stoffen
- Hebben geen andere organismen nodig als voedsel
- Nemen anorganische stoffen op uit hun milieu

Biogenese: het ontstaan van leven uit levenloze materie
- De oeratmosfeer bevatte geen zuurstof
- In de oeratmosfeer ontstonden door o.a bliksemontladingen en uv-straling kleine
organische moleculen
- In de oerzeeën werd door indikking een organische oersoep gevormd, waarin grotere
moleculen en vervolgens de eerste cellen zijn ontstaan
- De eerste organismen waren heterotrofe, anaerobe bacterien
- Daarna ontstonden autotrofe bacteriën
- De atmosfeer werd zuurstofrijk. Er ontstonden aerobe bacteriën
Endosymbiosetheorie:
- Door instulping van het celmembraan zijn een celkern met kernmembraan en het
endoplastisch reticulum ontstaan
- Cynobacteriën hebben zich tot chloroplasten ontwikkeld
- Aerobe bacteriën hebben zich tot mitochondriën ontwikkeld

Prokaryote organismen:
- Hebben geen celkern, zodat het DNA los in het cytoplasma ligt
- Hebben geen vacuolen, mitochondriën of endoplastisch reticulum

Eukaryote organismen:
- Hebben celkernen, waarin het DNA zich bevindt
- Hebben vacuolen, mitochondriën en een endoplastisch reticulum

Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:

Verzekerd van kwaliteit door reviews

Verzekerd van kwaliteit door reviews

Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!

Snel en makkelijk kopen

Snel en makkelijk kopen

Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper gerrieoostra. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,59. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 83637 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€5,59
  • (0)
  Kopen