Aantekeningen werkcolleges media en maatschappij Daphne Quak
Werkcollege 8-2
Ideologie is een bril die je opzet over : hoe de wereld functioneert
In de westerse wereld tijdens kolonialisme heerste een racistische ideologie. Er werden vroeger hele
Afrikaanse nederzettingen nagebouwd waarin zelf Afrikaanse mensen werden tentoongesteld.
We moeten niet vergeten dat we nu ook leven in maatschappelijke krachten, en dat bekijken met een
bril op. We vinden alles normaal, maar dat is het over 100 jaar niet meer. > normaal > goed >
vanzelfsprekend. Denk aan de indeling van man en vrouw, zonder andere opties.
Ideologie is een coherente set aan ideeën. Het past allemaal goed bij elkaar, verbonden aan het werk
van Marx. Volgens Marx: hoe kan het dat mensen niet in opstand komen terwijl ze bijna slaven zijn
van de fabriekseigenaren. Ze zijn onderdeel van een maatschappelijke structuur, maar dat hoorde bij
de kapitalistische ideologie, het was normaal voor hen. Het is zo van zelfsprekend dat er een verschil
tussen arm en rijk is, dat we het eigenlijk niet meer zien als ideologie omdat we niet kunnen inzien
dat het wellicht ook anders kan.
Nationalisme, communisme, kapitalisme < allemaal vormen van ideologieën, van de -ismes. Religie
kan ook vaak als ideologie worden gezien, denk aan de verzuiling in NL.
Discours > dominant gesprek over een onderwerp. Het gaat vooral over taal en macht. Macht hoort
dan weer bij ideologie: de mogelijkheid om jouw ideeën standaard en vanzelfsprekend te maken. Taal
is alles wat betekenis uitdrukt, en kan dus ook lichaamstaal en mode zijn. maatschappelijke
verhoudingen. Wanneer deze verhoudingen verschuiven, verandert taal vaak ook. Bij discourse kan je
denken aan Foucault. Taal stelt in staat, maar beperkt ook wat je kunt vertellen en hoe. Op de
noordpool hebben ze verschillende woorden voor allerlei soorten sneeuw terwijl we dat hier niet
hebben.
Hegemonie > Gramsoi, was ook marxist maar niet perse belangrijk hier. Hegemonie draait om
dominantie, dominante ideologie in de samenleving bijvoorbeeld. Het draait om de kracht van
overtuigen. Hegemonie draait verder om onderhandelingen.
In deze cursus zal het vooral gaan over groepen en identiteiten. Een bepaalde groep is dan ‘normaal’
en overheersend, en de ander moet veel meer vechten om een plekje. Het gaat dus minder over 1
persoon die de macht heeft, maar groepen binnen het culturele systeem.
Media industrie > sommige mensen/dominante groepen hebben meer invloed en mogelijkheden tot
het naar hun hand zetten van taal en dit komt door economische mogelijkheden.
Artikel Iron Man: het ondersteunt de discourse waarin de VS een dominante macht is / ondersteunt
de hegemoniale positie van de VS. Met name op militair, economisch en cultureel gebied.
, Aantekeningen werkcolleges media en maatschappij Daphne Quak
Werkcollege 9-2
Herhaling discourse, ideologie en hegemonie.
Discourse is vaak een uiting van een ideologie
Taal legt verbanden. Door herhaling worden de verbanden steeds sterker in het discourse.
Gedragsregels. Er heerst nu een cancelculture bijvoorbeeld. Als je iets verkeerd zegt, mag je geen
podium meer krijgen. Er zijn allemaal maatschappelijke, talige, geschreven en ongeschreven regels
over hoe je je kan uitdrukken.
Discourse over werkloosheid. Ligt het aan de mensen zelf die werkloos zijn, of moeten we ze helpen <
politieke verandering maar ook verandering in discourse. Het collectief was eerst positief en toen
negatief.
Discourse over mannelijkheid. Man gaze. Worden vrouwen geseksualiseerd, of kunnen vrouwen hun
seksualiteit gebruiken?
Mad man: visuele fragmenten
Mise-en-scene: de sfeer en belichting bijvoorbeeld in de ruimtes.
Cinematografie: hoe dingen in beeld worden gebracht. Eerst Joan van achteren, waarna de camera
omhoog gaat naar haar gezicht.
Editing: hoe de beelden contrasten vormen en hoe er dus tussen de mannen en vrouwen ruimte
heen en weer wordt gesprongen
Sound: horen de karakters in de film het jazz muziekje? nee (non diegetisch) dat is alleen voor ons.
Gesproken tekst horen zij natuurlijk wel (diegetisch)
Hoorcollege 13-2-2023
Mean world syndroom: cognitieve bias, dat mensen de werkelijkheid anders (erger) zien dan het is.
Teun van dijk is heel beroemd op gebied van discourse analyse. Mediamacht is over het algemeen
overtuigend. Je kunt het denken van mensen zo beheersen, maar niet perse hun acties beheersen.
Media doet aan agenda setting: bepaald wat belangrijk is voor ons. Als ze minder berichten over de
aardbeving in Turkije, dan vinden wij het ook minder belangrijk.
Werkcollege 15-2-2023
Machtsmodellen
Encoding en decoding model > frameworks of knowledge
Ideology tries to fix > als je iets vaak genoeg blijft herhalen, blijft het hangen. Betekenis wordt
vastgelegd. Auto = vervuiling bijvoorbeeld. Mensen verzetten zich hier wel tegen en spreken zich uit,
namelijk sommige vinden dat auto gelijkstaat aan vrijheid omdat je overal heen kunt. Connotatie en
denotatie.
