samenvatting van Nederland . o.a over koude oorlog, hippies, verzorgingsstaat. dit stof komt in examen van havo (vanaf 2021) dus ook dit jaar (2023). samen met het Britse Rijk en Duitsland in Europa (de twee andere historische contexten en stof voor het centraal examen havo.
1. de welvaart neemt toe 1948-1978
Continuïteit en verandering na de Tweede Wereldoorlog
Herstel van de verzuilde verhoudingen
Gevolgen 2de WO voor de maatschappelijke verhoudingen na 1948:
- Na WO2 werden pogingen gedaan samenleving te vernieuwen weinig van terecht.
De vooroorlogse verzuilde verhoudingen werden eerder toch hersteld, ondanks
pogingen tot vernieuwing na de oorlog.
- De meeste vooroorlogse politieke partijen en verzuilde organisaties keerden weer
terug, maar dan met een andere naam. -> bijv. SDAP PvdA
Gevolgen van de 2de WO voor de buitenlandse politiek van Nederland:
- De neutraliteitspolitiek van vóór de oorlog keerde niet meer terug.
- Nederland ging deel uitmaken van bondgenootschappen van westerse staten: de
NAVO en de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) op. verdrag
samen de gemeenschappelijke kolen- en staalproductie te beheren (FA, W-DU, Italië,
BE, LU en NL)
- Aan de overheersing van Indonesië kwam een einde door de Indonesische
onafhankelijkheidsoorlog (1945-1949).
Gevolgen van de 2de WO op de bevolkingsgroei in Nederland:
- De vreugde over de bevrijding leidde tot een geboortegolf. De mensen die tussen
1945 en 1955 geboren zijn worden vaak aangeduid als de babyboomers.
Oorzaken van snelle economische groei en industrialisatie in de jaren ’50 en ’60:
- Marshallhulp (1947)
De Marshallhulp droeg sterk bij aan de economische opbloei West-Europa. Hierdoor
kon Nederland veel exporteren.
- Van geleide naar vrije loonpolitiek
Door de geleide loonpolitiek waren de lonen laag: hierdoor Nederlandse producten
goedkoop. Door de vrije loonpolitiek stegen de lonen in de jaren ’60 zo sterk dat in
1970 het gemiddelde inkomens sinds 1959 verdubbeld was.
1950: Sociaal-Economische Raad (SER) opgericht. Deze raad werd het voornaamste
adviesorgaan van de regering op sociaal-economisch.
Geleide loonpolitiek: de overheid ging zich geadviseerd door de SER bemoeien met
de loonvorming
- Economisch herstel van Duitsland
Nederland profiteerde van het economisch herstel van Duitsland, dat de grootste
handelspartner van Nederland werd. Wirschaftswunder economisch herstel van
Duitsland
- Winning aardgas in Groningen
Door de ontdekking van een enorm gasveld bij Slochteren in 1959 en andere
gasvelden namen de inkomsten van de overheid sterk toe.
- Rooms-rode samenwerking
, Socialisten en confessionelen (elkaar zeer vijandig gezind vóór de oorlog) vonden
samenwerking nodig in belang wederopbouw Nederland. PvdA en de KVP werkten
tot 1958 samen in Rooms-rode (katholieken en sociaal-democraten) regeringen bijv.
(zie blz. 108 voor de Nederlanders en hun apparaten)
2. Grote veranderingen in de maatschappelijke verhoudingen: 1948-
1978
Welke acht sociaaleconomische veranderingen vonden er plaats in de periode
1948-1978?
1. De overheid gaat bouwen aan een verzorgingsstaat.
2. Er ontstaat een consumptiemaatschappij.
3. Er ontstaat een groeiende verstedelijking en mobiliteit.
4. Er begint een gedeeltelijke ontzuiling.
5. Jongeren gaan zich verzetten tegen de consumptiemaatschappij.
6. Er komen grote veranderingen in de positie van de vrouw.
7. Emigratie en immigratie nemen sterk toe.
8. Oliecrisis van 1973 maakt een einde aan de economische groei.
De overheid gaat bouwen aan een verzorgingsstaat (KA 46, 47, 48, 49)
Herstel van de verzuilde verhoudingen
Wat hield de verzorgingsstaat in?
In een verzorgingsstaat:
zorgt de overheid voor de veiligheid;
garandeert de overheid de welvaart en het welzijn van de burgers.
Welke motieven waren er om de verzorgingsstaat in te voeren?
Motieven:
Het idee van een maakbare samenleving met als ideaal meer economische gelijkheid
werd leidend. Door wetgeving zou de overheid de samenleving fundamenteel
kunnen verbeteren.
Nooit meer mocht het gebeuren dat de overheid niet voldoende in staat was
voldoende te zorgen voor de zwakkeren in de samenleving, wat in de jaren ‘30 het
geval was.
In hoeverre dachten de politieke partijen verschillend over de verzorgingsstaat?
Politieke partijen dachten verschillend over de verzorgingsstaat:
De PvdA was er het meest van overtuigd dat de samenleving ‘maakbaar’ was door de
overheid en wilde het meeste regelen.
De VVD was er het minst van overtuigd.
KVP, ARP en CHU (later het CDA) stonden in het midden.
Waardoor werd de opbouw van de verzorgingsstaat mogelijk?
Opbouw van de verzorgingsstaat mogelijk:
door de toenemende welvaart
Welke wet werd het begin van de verzorgingsstaat?
Wet waarmee verzorgingsstaat begint:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper vicwng. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,92. Je zit daarna nergens aan vast.
