Een samenvatting rechtsfilosofie. In het eerste deel van de samenvatting zijn alle filosofen uitgewerkt met hun bijbehorende gedachtegangen/begrippen en het tweede deel van de samenvatting focust zich op alle begrippen die belangrijk zijn voor het vak rechtsfilosofie.
Radbruch
Verhouding tussen recht en rechtvaardigheid
- Voor de tweede wereldoorlog normatief wetspositivist
geldigheid van wetten niet afhankelijk van morele inhoud goed
voor rechtszekerheid.
- Na de tweede wereldoorlog normatief natuurrechtsdenker
recht moet zijn zoals in de natuurrechtelijke beginselen staat. Drie
beginselen ten grondslag aan het positieve recht:
o Rechtszekerheid: voor iedereen duidelijk wat ze kunnen
verwachten;
o Rechtvaardigheid: gelijke gevallen worden gelijk behandeld;
o Doelmatigheid: het recht dient publieke belangen.
- In beginsel gaat rechtszekerheid voor, want rechtszekerheid draagt
bij aan de andere beginselen wet moet in beginsel toegepast
worden, ook als deze onrechtvaardig is.
- In geval van extreem wettelijk onrecht krijgt de rechtvaardigheid
voorrang. In geval van een conflict tussen rechtszekerheid en
rechtvaardigheid moet de formule van Radbruch worden
toegepast:
o Onverdraaglijkheidscriterium: bij een onverdraaglijk
conflict tussen wet en rechtvaardigheid moet de wet buiten
toepassing worden gelaten. De wet blijft echter wel recht,
maar wordt in dit concrete geval buiten toepassing gelaten.
o Verloocheningscriterium: de rechtvaardigheid wordt bij het
maken van de wet verloochend (bewust ontkend). Dan is de
wet nooit recht geweest gaat om hele extreme/specifieke
gevallen bijvoorbeeld rassenwetten.
Conclusie: volgens Radbruch is de rechtszekerheid het belangrijkste tenzij
het leidt tot extreem wettelijk onrecht. Bij een conflict tussen wet en
rechtvaardigheid moet de wet in dat geval buiten toepassing worden
gelaten (onverdraaglijkheidscriterium). Als de rechtvaardigheid bij het
maken van de wet al wordt ontkend dan is de wet nooit geldend recht
geweest (verloocheningscriterium). Merendeel nazi-wetten is volgens
hem dus geen recht, want bewust gericht tegen gelijkheid als kern van
rechtvaardigheid.
Als gelijkheid bewust wordt ontkend en de wet bewust gericht is
tegen gelijkheid als kern van rechtvaardigheid is er geen geldend
recht.
,Hart
Verhouding tussen recht en rechtvaardigheid
Descriptief rechtspositivist, recht is zoals het in de wet en
jurisprudentie staat geen noodzakelijk verband tussen recht en
moraliteit. Niet afhankelijk van de morele inhoud.
- Recht is geldend als het door de bevoegde autoriteit in het leven is
geroepen of door de samenleving wordt geaccepteerd, ook als het
moreel onjuist is.
- Kritiek Hart op natuurrecht: natuurrecht maakt geen onderscheid
tussen hoe de natuurlijke wetmatigheden in het gedrag van mensen
zijn (descriptief) en hoe mensen zich behoren te gedragen
(normatief).
- Daarom minimale inhoud van het natuurrecht (descriptieve
benadering). De volgende basisregels zijn nodig voor een
samenleving:
o Human vulnerability: een geweldsverbod is noodzakelijk,
tenzij mensen immuun worden voor lichamelijke schade.
o Approximate equality: gelijkheidsgebod tot
verdraagzaamheid en compromissen is noodzakelijk zolang
mensen gelijk zijn.
o Limited altruism: regels zijn noodzakelijk zolang mensen niet
zo egoïstisch zijn dat regels niet werken.
o Limited rescources: regulering van de verdeling en
overdracht van schaarse goederen.
o Limited understanding: sancties kunnen handig zijn als ze
werken.
- Volgende voorwaarden voor stabiele en functionerende rechtsorde:
o Een aanzienlijke groep rechtsdeelnemers aanvaardt de
rechtsregels vrijwillig en internaliseert de rechtsregels door ze
te gebruiken als standaard voor hun eigen gedrag.
o Overige deel rechtsdeelnemers voldoen aan minimale inhoud
van het natuurrecht, overige rechtsregels worden opgelegd
door middel van dwang.
Rechtsorde met extreem onrechtvaardige wetten kan
stabiel zijn als aanzienlijke groep van de
rechtsdeelnemers de rechtsregel aanvaardt is er sprake
van een stabiele rechtsorde.
- Recht hoeft niet moreel te zijn:
o Power and authority: rechtsregels hoeven niet aanvaard te
worden op morele gronden.
o The influence of morality on law: invloed van moraliteit op
recht bestaat, maar verband is niet noodzakelijk.
o Interpretation: recht moet geïnterpreteerd worden om
toegepast te kunnen worden, maar de interpretatie is niet
altijd moreel juist.
o Criticism of law: subjectief wel moraal wij moeten volgen.
o Principes of legality and justice: regels zouden ook geldig
kunnen zijn omdat de meeste mensen het met de regels eens
zijn.
, o Legal validity and resistance to law: recht en moraal niet
noodzakelijk verbonden en dit komt de rechtszekerheid ten
goede.
Hart onderscheidt twee opvattingen over de vraag waarom
onrechtvaardige wetten toch geldig kunnen zijn:
- Smalle conceptie van recht: alleen rechtsregels die
overeenstemmen met rechtvaardigheid worden als recht erkend
(Hart niet mee eens).
- Brede conceptie van recht: alleen rechtsregels die formeel tot
stand zijn gekomen, worden als recht erkend. Hier is Hart het mee
eens, hij heeft hier drie redenen voor:
o Theoretische reden: goed voor rechtswetenschappelijk
onderzoek, belangrijk om te onderzoeken hoe recht wordt
misbruikt. Als onrechtvaardige wetten niet als recht worden
gezien kan dit niet.
o Praktische reden (1): smalle conceptie maakt mensen
kwetsbaar. Het besef dat onrechtvaardige regels ook geldend
recht kunnen zijn, maakt dat juristen en burgers zich beter
kunnen verweren tegen wettelijk onrecht mensen worden
gedwongen zelfstandig na te denken. Brede conceptie maakt
mensen ervan bewust dat recht ook misbruikt kan worden en
zij kritisch moeten zijn.
o Praktische reden (2): als onrechtvaardige wetten niet
aangemerkt worden als wet komt men niet aan een
belangenafweging toe. Als je makkelijk stelt dat het geen
geldend recht is, dan erken je als rechter niet het morele
dilemma.
Conclusie: nazirecht is geldend recht, het recht staat los van de morele
vraag of het recht dient te worden gehoorzaamd of toegepast. Dat een
bepaalde rechtsregel behoort tot het geldende recht betekent dus nog niet
dat de rechter die regel moet toepassen, maar het is wel recht. Nazirecht
is juridisch geldig maar wel moreel afkeuringswaardig.
Rechtsvinding volgens Hart
- Tegen bevelstheorie van Austin dat men handelt volgens het recht
vanwege vrees voor sancties. Hart heeft de volgende bezwaren:
o Intern perspectief: vrijwillige aanvaarding van regels, regels
worden gebruikt als leidraad voor eigen gedrag en maatstaf
voor het beoordelen van andermans gedrag.
o Extern perspectief: geen sprake van vrijwillige aanvaarding.
Ze worden aanvaard om sancties te vermijden (bijvoorbeeld
toegestane snelheid verkeer).
- Bevelstheorie Austin gaat uit van rechtsregels als bevelen, volgens
Hart is dit niet zo er zijn ook normen waarin geen sprake is van
een bevel:
o Primaire regels
o Secundaire regels
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emmamonch. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,89. Je zit daarna nergens aan vast.
