Tandontwikkeling & tandopbouw
Tandontwikkeling
Leerdoelen:
- Het ontstaan van de kiemlijst en de tandkiemen omschrijven;
- De volgende stadia van tandontwikkeling: knopstadium, kapstadium en klokstadium
beschrijven;
- De ontstaanswijze van odontoblasten en ameloblasten omschrijven;
- Aangeven hoe een tandwortel ontstaat;
- Een aantal anomalieën benoemen;
- De ontwikkeling van de tand aan de hand van dia’s herkennen.
Deelconcepten: kiemlijst, tandlijst, knopstadium, kapstadium, klokstadium, epitheel, mesenchym,
condensatie mesenchym, buitenste glazuur epitheel, reticulum stellatum, blijvend element,
stratum intermedium, odontoblasten, preodontoblasten, ameloblasten, dentine, glazuur,
predentine, vezels van Tomes, uitlopers vanTomes, schede van Hertwig, cement, cementoblasten
en wortel.
Tandopbouw
Leerdoelen:
- De opbouw van glazuur, dentine, cement en de pulpa beschrijven;
- Enkele defecten in het glazuur en dentine benoemen;
Deelconcepten:
Pulpa, glazuur, dentine, cement, wortel, uitlopers van Tomes, vezels van Tomes, bloedvaten,
bindweefsel, macrofagen, zenuwen, glazuurstaafjes, hydroxyapatiet, fluorapatiet.
In de embryonale ontwikkeling groeien het
ectoderm en mesoderm naar elkaar toe. Zo
ontstaat de mondholte en later ook de
tandknoppen.
,Het epitheel laag dat hiernaast is weergegeven
Komt van het ectoderm
1e stap van het knopstadium
- Het ectoderm (epitheel)
groeit richting het mesoderm. De
epitheelcellen gaan mooier
gerangschikt naast elkaar liggen
op 1 lijst. Ze staan altijd op het
basaal membraan
- Onder de epitheelcellen zijn
de mesenchym cellen. Ze zijn
willekeurig gerangschikt. Deze
cellen zijn afkomstig van het
mesoderm
2e stap van het knopstadium
De epitheelcellen gaan langzaam naar binnen groeien. (Ze maken een soort van bolling.) Net onder
die bolling gaan ook de mesenchym cellen condenseren oftewel dichter bij elkaar liggen, of heel vaak
delen. Dit noemen wij dan ook wel condensatie mesenchym.
3e stap van het knopstadium
Een duidelijk lijst van de epitheel cellen (= de tandlijst) is in deze stap zichtbaar. De mesenchym
cellen zijn hieronder heel erg gecondenseerd
Dit proces gebeurd in ongeveer 10 plekken in de mondholte. Dit is voor de ontwikkeling van de
melktanden.
, Vroeg kapstadium
De lijst met epitheelcellen groeien
een beetje omhoog. (Zie afbeelding
nummer 6.)
In het kapstadium krijgen epitheel
cellen een andere naam. Bij nummer
5 heten ze ‘buitenste glazuur
epitheel’ en bij nummer 6 ‘het
binnenste glazuur epitheel’. Deze
cellen gaan later het glazuur
vormen.
De cellen die direct tegen het
binnenste glazuurepitheel liggen
vormen het ‘stratum intermedium’.
Deze cellen differentiëren later naar
cellen die dentine vormen.
Laat kapstadium
De bolling naar boven is nog prominenter.
Ook zie je dat het echt een ronde vorm
aanneemt. De tandlijst lijkt meer los te
komen tot 1 punt. In dat gedeelte van de
tandlijst blijven stamcellen achter die
weten hoe je tanden moet vormen.
Nummer 8 is dus de basis voor het
blijvende element.
Wanneer het melkelement uitvalt zal dus
vanaf nummer 8 het blijvende element
gevormd worden.
Nu is ook te zien dat de buitenste en de
binnenste epitheel laag een groepje cellen
heeft ingesloten. Deze cellen noemen we
reticulum stellatum (nummer 7). Ook hier is
het stratum intermedium aanwezig