In de samenvatting wordt aan de hand van begrippen en opsommingen de hoofdstukken weergegeven. Het zijn de belangrijkste begrippen die je moet kennen als je omgaat met jonge kinderen en hier meer informatie over wilt weten.
Hoofdstuk 1 Het jonge kind
1.1 Kenmerken van kleuters
Friedrich Fröbel meende dat kinderen jonger dan 6 jaar gericht zijn op de binnenwereld: ze worden
beheerst door impulsen van binnenuit van binnen naar buiten leren.
Vanaf 6 jaar leren kinderen gericht op de buitenwereld: van buiten naar binnen leren.
Geurtz: kinderen blijven dicht bij hun ‘natuurlijke staat van zijn’ als het blij is, lacht het. Oudere
schoolkinderen filteren net als volwassenen hun reacties.
Kleuters zijn speels, nieuwsgierig en onderzoeken. Andere kenmerken zijn:
Emotionele beleving: beleven emoties heel intens. De werkelijkheid wordt altijd emotioneel
gekleurd beleeft. VEILIGHEID = BELANGRIJK!
Intuïtief: voelen haarscherp situaties en mensen aan; meer letten op de non-verbale
signalen.
Egocentrisme: is een cognitieve kwestie niet kunnen verplaatsen in het perspectief van
een ander.
o Cognitief egocentrisme (Jean Piaget): ongeveer 10e jaar; is bovenstaande.
Hang naar gewoontes en routines: vaste gewoontes en regels maken de wereld zeker,
duidelijker en grijpbaar (dag planning). Gewoontelessen door Maria Montessori: de drang
naar regelmaat.
Concentratievermogen: het hoogst bij betekenisvolle activiteiten van binnenuit (eigen
plannen en ideeën).
Behoefte aan handelen en bewegen: dingen in de handen geven om iets te doen; bewegend
spel.
Magisch denken: weinig behoefte aan logische verklaringen (jongste kleuters)
o Selma Freiberg geeft aan dat magisch denken ervoor zorgt dat het kind macht heeft
over de wereld. Oudere kleuters hebben behoefte aan bewijzen in plaats van
magisch denken.
Geen scherp onderscheid tussen fantasie en werkelijkheid: 4- 6 jaar = alles echt; door het
werkelijkheidswaarde hebben zij het vermogen om te spelen.
,Hoofdstuk 3 het belang van spel voor de ontwikkeling van jonge kinderen
3.1 Wat is spel?
Volgens Köhnstamm heeft spel de volgende kenmerken:
Als een kind speelt, wilt heet niets speciaal bereiken. Het bezig zijn is een doel op zichzelf.
Bij het spelen is een kind actief
Een spelend kind heeft plezier in wat hij doet
Het kind is vrijwillig bezig
Alle 4 = spel.
Janssen-Vos voegt toe:
De kinderen geven zelf betekenis en materialen en middelen
Niet alleen vrijheid van handelen, maar ook regels die de kinderen zelf maken en
voortkomen vanuit de werkelijkheid
Spel is open, flexibele activiteit dat zich richt op het proces.
In haar visie is spel ook als het resultaten of producten oplevert.
Langeveld maakte een onderscheid tussen doelvrije en doelloze activiteiten: het onbestemde van het
eindresultaat was voor hem essentieel.
3.2 Spel in de gevarenzone?
Peter Gray verwijt de ondergang van het spel aan:
Kinderen brengen steeds meer tijd door op school, waar door de tijd om vrij buiten te spelen
wordt verminderd.
Dat kinderen van volwassenen leren op een schoolse manier (the schoolisch view).
Ouders hebben de angst om hun kind vrij, zonder toezicht te laten spelen.
Er moet nog wat gebeuren in de traditionele taakopvatting om spel een kans te geven op school:
Leerkracht is gewent doelen te formuleren en te toetsen kinderen maken hun eigen
doelen
Leerkracht beoordeeld kinderen in spel vrij te handelen met eigen criteria
Leerkracht plant activiteiten kinderen plannen zelf hun spel
3.3 De waarde van het spel voor de ontwikkeling
Vygotski: spelen ontwikkelt hogere mentale functies. Gray, Axline en Erikson: spel is heilzaam voor de
ontwikkeling van psychische gezonde persoonlijkheden.
1. Waarde op emotionele ontwikkeling
Een manier om emotionele analfabetische te beschrijven
Erikson: ‘het kinderspel is de infantiele vorm van het menselijk vermogen om zijn ervaringen
te verwerken door modelsituaties te scheppen en de realiteit door experimenteren en
planning te beheersen.’
Het spel is een veilige manier om emoties te uiten en hiermee om te gaan.
, Freud (psychoanalyse): onverwerkte emoties kunnen later voor problemen zorgen. Ego = ons
bewuste zelf; superego = ons ideaalbeeld
Catharsisverwerking: problemen verdwijnen niet, maar worden hanteerbaar.
2. Waarde van spel op sociale ontwikkeling
Kinderen doen ervaringen op met de nieuw te verwerven sociale identiteit.
Socialisatie: het kind leert omgaan met de normen en waarden van de gemeenschap waartoe hij
behoort.
Gemeenschapsgevoel: samenwerking waarbij ieder zijn eigen competenties inbrengt, leidt tot een
beter resultaat.
3. Waarde van spel op cognitieve ontwikkeling
Vygotski zocht naar dit soort spel:
Het spel creëert een zone van naaste ontwikkeling: nieuwe ontwikkelingsmogelijkheden
dienen zich in het spel eerder aan dan bij nieuwe activiteiten. De mentale vaardigheden die
tijdens het spel worden gebruikt, zijn van hoger niveau dan bij andere activiteiten.
Het spel handelen kinderen volgens een eigen, intern plan: Vygotski + Piaget: hanteren van
symbolisch representaties verwijst naar het gebruik van een intern plan (abstract denken)
Spel maakt zelfgestuurd handelen mogelijk: spel maakt cognitief decentreren mogelijk.
o Cognitief decentreren: tegelijk in ogenschouw kunnen nemen van je eigen positie en
van de andere
Spel heet een gunstige invloed op de leermotivatie:
o Symbolisch spel (Piaget): kinderen geven voorwerpen een eigen functie.
Vygotski: spel is waardevol voor de taalontwikkeling, creatief probleem oplossend vermogen
* Taalgebruik: ze hanteren de taal die nodig is in een specifieke spelsituatie.
* Creatief, probleem oplossingsvermogen: creatief om een spelsituatie te bedenken en
oplossingsvermogen komt terug in de problemen die de kinderen tegenkomen tijdens het spelen.
3.4 Ontwikkeling van spelactiviteiten
Rollenspel (Vygotski): het doe-alsof pel waarin kinderen rollen aannemen die ze kennen uit
de sociaal-culturele werkelijkheid vader & moedertje; winkelier. Het spel kent 3
componenten:
1. Kinderen creëren een denkbeeldige situatie
2. Ze nemen rollen aan en handelen volgens de rollen
3. Ze volgen de regels die horen bij de rollen
Elkonin plaats het rollenspel van baby tot schoolkind in de volgende fasen:
Gericht op emotionele relaties: eerste levensjaren; emotioneel contact met anderen door
lachen ne huilen.
Gericht op de dingen: manipuleren; tot 3 jaar.
o Imiteren van handelingen: onderzoeken van voorwerpen (vorm van manipulerend
spel)
o Manipulerend spel: voorbode op rollenspel.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hollystammers29. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
