Samenvatting
ANW samenvatting Evolutie en DNA (H4)
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Samenvatting over alle belangrijke stof van dit hoofdstuk met begrippen. Overzichtelijk en duidelijk.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 9 pagina's
Voorbeeld 3 van de 9 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 4 Evolutie en DNA4.1 Onze oorsprong
Kernvraag: Hoe komen we aan kennis over onze oorsprong?
Lange tijd nam men in de christelijke wereld aan dat God de wereld heeft geschapen
in zeven dagen – de creationistische visie.
Scheppingsverhaal:
Dag 1: God maakte licht en het verschil in
dag en nacht.
Dag 2: God maakte een lucht en de
dampkring.
Dag 3: God zorgde voor scheiding tussen
land en zee. Hij liet planten en bomen
groeien.
Dag 4: God maakte zon, maan en sterren.
Dag 5: God maakte zeedieren en vogels.
Dag 6: God maakte landdieren en de mens.
Dag 7: God rust uit van al Zijn werken.
In de 18e eeuw werden veel fossielen gevonden en dat zette onderzoekers aan het
denken. Hun verklaring baseerden ze op de Bijbel. Volgens het Bijbelse verhaal werd
de aarde lang geleden getroffen door een enorme overstroming, de zondvloed. Het
grote probleem was dat de onderzoekers fossielen vonden van dieren die nog nooit
waren gezien, zoals mammoeten en reuzenreptielen.
Sommige dachten dat deze soorten te laat bij de ark waren aangekomen en
daardoor gestorven waren. Maar deze uitleg bevredigde niet omdat er in de Bijbel
staat dat Noach van alle dieren een mannetje en een vrouwtje meenam in de ark.
Een betere verklaring was dat de onbekende soorten ergens op aarde leefden en
nog wel gevonden zouden worden.
George Cuvier geloofde niet dat al die soorten nog ergens op aarde rondliepen.
Eerst dacht hij dat het fossielen waren van soorten die in de loop van de tijd
ontwikkeld waren tot nu levende vormen.
,Daarna formuleerde hij de hypothese dat sommige soorten gewoon zijn uitgestorven.
Veel christenen waren het daar niet mee eens. God had alles geschapen en gezien
dat het goed was? Hij had geen soorten gemaakt om ze later te laten uitsterven!
Door Cuviers ideeën gingen geleerde de fossielen met andere ogen bekijken. In
korte tijd werden veel nieuwe soorten beschreven.
Een geleerde die, op een andere manier, ook nadacht over het ontstaan van soorten
was Charles Darwin. Tijdens een paar jaar durende zeereis zag hij op verschillende
plaatsen veel bijzondere diersoorten. Zo kwam hij op de Galápagos Eilanden aan.
Deze eilanden liggen honderden kilometers bij elkaar vandaan. Het viel Darwin op
dat de diersoorten per eiland erg van elkaar verschilden.
Darwin ontdekte dus dat er binnen een diersoort een variatie aan eigenschappen kan
zijn. Of een eigenschap gunstig is of niet hangt af van de leefomgeving van de soort.
Verder constateerde hij dat er meer nakomelingen geboren werden dan voor
vervanging van de ouders nodig zou zijn. Je zou verwachten dat een populatie
steeds groter zou worden. Toch zag hij dat een populatie constant van grootte bleef.
Als binnen een populatie meer nakomelingen geboren worden terwijl de hoeveelheid
voedsel gelijk blijft, ontstaat er een gevecht om leven: ‘struggle for life’. De
populatie kan niet meer groeien. In deze strijd overwinnen de individuen die het
beste aan de omgeving zijn aangepast: ‘survival of the fittest’.
Door deze natuurlijke selectie zal een soort die goed is aangepast aan de
omgeving met meer succes voortplanten en daardoor een steeds groter deel van de
populatie vormen. De oude verdwijnt. Deze geleidelijke vorming van nieuwe soorten
heet evolutie. De evolutietheorie was belangrijk omdat het kon verklaren waarom de
huidige soorten afweken van de wezens die God had geschapen.
Samengevat constateerde Darwin drie feiten:
1. Binnen populaties van een bepaalde soort vertonen de individuen verschillen
(natuurlijke variatie).
2. Er worden meer nakomelingen geboren dan voor louter vervanging van de
ouders nodig zijn.
3. Doorgaans blijft een populatie min of meer constant van grootte.
Op grond van deze drie constateringen formuleerde hij twee principes.
1. Struggle for life: er is een strijd om het bestaan.
2. Survival of the fittest: het aan de heersende omgevingsfactoren best
aangepaste type organisme, overleeft en krijgt de meeste nakomelingen.
In 1859 schreef Darwin een boek over zijn theorie. Hij verwachte dat de kerk
afwijzend op zijn boek zou reageren omdat het in conflict kwam met het Bijbelse
scheppingsverhaal. Hij zag geen goede reden waarom de ideeën iemand religieuze
, gevoelens zouden kwetsen. Dat deden ze toch, vooral door het idee dat de mens
van een aapachtige voorouder zou afstammen.
Een van de grootste bezwaren tegen Darwins evolutietheorie vormt het feit dat er
weinig fossielen zijn gevonden van missing links: dieren die de overgang vormen
tussen de belangrijkste groepen van de gewervelde dieren. In 1861 werd een
archeopteryxfossiel gevonden dat zowel reptiel- als vogelkenmerken heeft.
Andere gaan ervan uit dat soorten over miljoenen jaren constant zijn en dan ineens
in enkele tienduizend jaren kunnen evolueren in een andere soort. Door deze relatief
korte overgangstijd is de kans dus zeer klein dat er een missing link wordt gevonden.
Deze theorie, van Stephen Jay Gould, wordt wel het ‘punctuated equilibrium’
genoemd.
- Pithecanthropus erectus (de latere Homo erectus) = in 1890 werd een
schedel gevonden met een hersengrootte tussen apen en mensen in, een
aapachtige kies en een mensachtige dijbeen. Eugène Dubois voegde deze
verschillende soorten samen tot één individu.
- Australopithecus en Homo habilis = recht oplopende aap met aapachtige
kenmerken.
- Men denkt dat uit de Homo erectus de Neanderthaler en de Homo sapiens
(waartoe wij behoren) zijn voortgekomen.
- Eén van de kenmerken waarin de latere Homo sapiens zich onderscheidt van
zijn voorgangers is de bouw van de hand. Er zijn twee soorten grepen: de
krachtgreep en de fijne greep. Alleen de Homo sapiens beheerst de fijne
greep.
4.2 DNA en evolutie
Kernvraag: Hoe weet je of de evolutietheorie waar is?
De theorie van Darwin was moeilijk te geloven. Er was te weinig bewijs. Gregor
Mendel, bracht hier verandering in. Hij kweekte erwten en deed hiermee
verschillende proeven. Hij ontdekte dat beide ouders hun eigenschappen aan
nakomelingen meegeven. Soms kwam het voor dat een eigenschap van één ouder
in alle nakomelingen te zien was, terwijl andere eigenschappen af en toe werden
doorgegeven. Zo maakte hij onderscheid tussen dominante eigenschappen,
eigenschappen die het winnen van andere, recessieve eigenschappen. Zijn
ontdekkingen werden pas veertig jaar later, rond 1900, serieus genomen.
De ontdekking van Mendel dat eigenschappen van ouders volgens een bepaald
patroon worden doorgegeven, bevestigde de theorie van Darwins natuurlijke selectie.
Aan het eind van de 19e eeuw werden chromosomen ontdekt. Chromosomen zijn
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yasmijnstoetman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67866 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen