Samenvatting
Samenvatting Ethiek
- Vak
- Ethiek (PWM010)
- Instelling
- Radboud Universiteit Nijmegen (RU)
Samenvatting voor het vak Ethiek van de Master Pedagogische Wetenschappen aan de RU.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
HC1: Ethiek voor pedagogenZijn de volgende vragen ethische vragen?
- Schijnt buiten de zon?
- Moeten alle kinderen naar school?
- Ben je een man of een vrouw?
Over “schijnt buiten de zon?” is eigenlijk geen discussie, het zijn feiten. Dus het is geen ethische
vraag. Maar als we vragen of alle kinderen naar school moeten, dan hebben we het over een norm.
We bedenken wat wel of niet goed is voor kinderen. Dus dan kom je in het ethische domein.
Heel vaak worden normen gezien “omdat iedereen het denkt is het waar”, maar dat is niet zo. Dat is
een denkfout. Normen zijn geen feiten.
Ben je een man of vrouw is ingewikkelder. Voor sommige mensen is de norm dat de wereld is
verdeeld in man en vrouw. Maar sommige mensen zien dit breder; het is helemaal niet zo duidelijk of
dit een feit of een norm is. Denk aan interseksualiteit etc.
De heersende opvattingen die er zijn die bepalen die normen en ligt het helemaal niet vast; je moet
erover kunnen nadenken. Als je hierover gaat discussiëren discussieer je dus over onderliggende
waarden. Ethiek begint met de bewustwording van de normativiteit en hoe je je ertoe verhoudt.
Pedagogiek is een normatieve wetenschap. Een pedagoog “weet” wat goed opvoeden is = een
pedagoog normeert wat goed opvoeden is. Je moet je daar bewust toe verhouden, je hebt de ethiek
hiervoor nodig. Maar ethiek is er ook gewoon om na te denken over wat goed is en waarom het goed
is. Op die manier heb je ook met ethiek te maken; het gaat twee kanten op als je kijkt naar het
verhouden tot de pedagogiek.
In de praktijk heb je ook te maken met ethisch handelen en goed handelen. Hoe weet je nou wat
goed handelen is? De ethiek kan je helpen om te bepalen wat een goede handeling zou zijn. Goed
handelen van de pedagoog noemen we ook wel normatieve professionaliteit.
Beroepsethiek gebruik je op verschillende domeinen. Je gebruikt het bij dilemmahantering en
handelingsevauluatie. Het wordt geformuleerd voor een bepaalde beroepsgroep. Beroepscodes
stellen ethische regels op voor het beoefenen van een beroep: het is de leidraad voor academisch
geschoold pedagogen en onderwijskundigen. De code bevat kwalitatieve morele en ethische regels
die bij de beroepsuitoefening van belang zijn. Voor een groot deel zijn deze ook in de wetgeving
vastgelegd. De code bevat zowel concrete regels als algemene uitgangspunten van goede
beroepsuitoefening.
In deze cursus gaat het erom dat je leert om je ethisch reflectief te verhouden tot de normatieve
dimensie van de pedagogiek en tot je rol als pedagogische professional. Ethiek is niet het volgen van
de regels en ethiek leer je niet van buiten, maar daar denk je over na.
Hoe bepaal je wat moreel goed is? Je kan er op verschillende manieren naar kijken:
- Evolutionair gegeven: in de dierenwereld zien we al voorbeelden van moreel goed. Dieren
hebben ook een gevoel van rechtvaardigheid en empathie. Het zit al in ons dat we bepaalde
morele gevoelens hebben.
- Openbaring: moreel goed dat komt omdat wij door god geschapen zijn. God heeft bepaald
wat moreel goed is. Dat ligt in de schepping. Het moreel goede is afhankelijk van de religie.
- Menselijke rede: wat moreel goed is dat bepalen we zelf. Dat bedenken wij door onze rede
te gebruiken. Hierdoor kunnen we ethische theorieën gebruiken en kunnen reflecteren. Dit
vak gaat hiervan uit (de menselijke rede).
Een definitief antwoord weten we niet, maar hier hebben we het over het domein van de menselijke
rede. We kunnen ook nadenken of het wel goed is dat we uitgaan van menselijke rede; meta-ethiek.
Dit kun je ook reflecteren.
Plato en Aristoteles: klassiek beeld uit de ethiek. Hoe kunnen we ethiek definiëren? Ethiek is
een systematische reflectie op de moraal. Ethiek gaat uit van de moraal en waarde:
- Moraal: het geheel van waarden en normen
, - Waarde: een abstracte nastrevenswaardige voorstelling van het goede
Ethiek is van oudsher een belangrijk onderdeel van de filosofie. Het is een praktische filosofie die de
vraag naar het goede leven centraal stelt. Ethiek doet kritisch onderzoek naar morele opvattingen en
dwingt je tot nadenken over je handelen.
Er zijn verschillende vormen van ethiek:
- Descriptieve ethiek:
o Beschrijving van de moraal
o Historische en maatschappelijke context
o Objectiverend
- Normatieve ethiek
o Wat is juist?
o Rechtvaardiging van waarden en normen
o Ethische theorieën
o Prescriptie
o Vinden wij “het belangrijkste”
- Meta ethiek
o Denkt na over ethiek
o Fundament, concepten, aannamen
- Toegepaste ethiek
o Ethiek voor een bepaald vakgebied
Normatieve ethiek
In de normatieve ethiek heb je allemaal ethische theorieën: consequentialisme, deugdethiek, etc.
Deze theorieën zijn een product van permanente discussie en komen tot stand binnen de filosofie.
Ethische theorieën geven principes om het handelen mee te beoordelen. Het geeft richtlijnen: hoe
moeten we handelen? Maar het geeft ook evaluatie: was het een goede handeling?
Mensen hebben verschillende morele oordelen. Die morele oordelen worden op allerlei manieren
bepaald: individu, tijd en cultuur, smaak en conventie. Hoe kom je tot een ethische theorie als
iedereen maar verschillend oordeelt? Moeten we er een universele theorie tegenoverstellen of moet
ieder zelf uitmaken wat goed of slecht is? Dit is een serieus probleem voor de ethiek een meta
ethisch probleem.
Relativisme
Relativisme = we moeten de verschillen centraal stellen. Er zijn verschillende vormen:
- Individueel moreel relativisme:
o De waarheidswaarde van een moreel oordeel kan verschillen per individu
o Het is aantrekkelijk; het respecteert individuele meningen
- Cultureel moreel relativisme
o De waarheidswaarde van een moreel oordeel berust op culturele overtuiging
o Is ook aantrekkelijk; respecteert culturele verschillen
- Probleem relativisme
o Geeft ruimte aan morele onverschilligheid
o We moeten het slaan van kinderen (en veel meer nare dingen) accepteren
o Zelfs de waarde tolerantie is niet algemeen aanvaardbaar
Universalisme
Universalisme = de algemene geldigheid staat centraal. Deze theorie staat recht tegenover het
relativisme. Het gaat uit van algemeen geldende waarden die altijd, overal en voor iedereen gelden.
Er zijn twee varianten:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper femke35. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 62774 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen