Nieuwste Tijd II Hoorcollege 1A 21/04 Politieke ontwikkelingen 20ste eeuw
Internationale organisaties
- Realpolitik of vooruitgangsgeloof en wereldregering
- Organisatievormen, mandaten en missies
- IOS als 20ste-eeuwse fenomeen in de internationale politiek
- Civil society en INGOs of ICSOs
New political history
- Klassiek: verdragen, conferenties en leiders
- Supranationaal – intergouvernementeel
- Institutionalisme
- Proces, besluitvorming en beleid, politieke cultuur
- In de wereld te maken met allerlei bestuurslagen, dus kijken naar meer bestuurslagen
natiestaat, lokaal bestuur (politieke historici lang weinig aandacht aan besteed),
internationale organisaties (Europese Unie, veel aandacht politicologen en historici
weinig en maken nu soort inhaalslag)
- Niet alleen kijken naar macht en machtsuitoefening, maar ook cultuur/rolopvatting
organisaties. Ze ontwikkelen opvattingen die ze willen bereiken, meer culturele kant
politiek
- Niet alleen gaat het om verkiezingen en politieke leiders, maar ook heel beleid.
Interactie politiek en burger niet beperkt tot alleen stemmen één keer in de vier jaar.
Meer relaties burgers met politiek media, protesteren en politiek actief zien. Meer
sociale kant van politiek.
- Politieke geschiedenis dus breder dan grote verkiezingen, verdragen, veldslagen en
grote mannen. Bijvoorbeeld door niet alleen te kijken naar intergouvernementele
verdragen en internationale organisaties, maar ook naar Europese Unie. Niet
intergouvernementeel zoals Greenpeace (bestaat uit nationale organisaties), rode kruis
- Onderscheid veel organisaties intergouvernementeel staten kunnen lid worden
en ook weer uittreden en blijven soeverein. Sommige juist supranationaal en dan zijn
ze niet soeverein ben je als land gebonden aan besluiten, zoals bij de Europese
Unie
- Ook geïnteresseerd in cultuur en tradities internationale organisaties. Proces tussen
overleg politieke leiders en uitvoering door diplomaten die achterblijven en hoe
verdragen worden voorbereid, besluitvorming en beleid, politieke cultuur.
Volkenbond
- Organisatiestructuur en mandaat
- Fiasco in vredevraagstukken
- Innovatie in gevolgen WOI
- Nieuwe beleidsterreinen
- Klassiek versus vernieuwend onderzoek
- Organisaties proberen voor het eerst wereldregering te creëren. Begin bij de
Volkenbond. Volkenbond met wereldregering ambitie is de eerste.
- Samenwerking Europa 19de eeuw ontbreekt iets wat bij de Volkenbond er wel is,
namelijk organisatie. Is heel ad hoc om grote crisis op te lossen, maar daarachter zit
, niks. Na tijd Napoleontische oorlogen regiem ingesteld om Frankrijk in toom te
houden (zou je met HEEL veel goede wil kunnen zien als organisatie)
- Volkenbond 1919 na uit de hand gelopen oorlog. Oorlog ingerold door te weinig
overleg waar escalaties worden voorkomen, dus er moet wereldorganisatie komen die
conflicten tijdig identificeert en oplost. Ambitieuze agenda voor de Volkenbond.
- F.P. Walters, The league of nations boek uit jaren ’50. Helemaal klassieke verhaal.
Instituties en conflicten helemaal beschreven met resoluties en vergaderingen in 800
pagina’s. Grote momenten, verdragen en leiders met besluitvorming over vrede en
veiligheid.
- The guardians, Susan Pedersen Volkenbond, bijvoorbeeld cultuur van mensen die
Volkenbond in Geneve vormden. Hoe zat die organisatie van nieuwe regering in
elkaar en wat deed dat met mensen? Andere aanpak van dezelfde organisatie en zelfde
bronmateriaal.
Organisatie Volkenbond
- Opvolger van de vredesconferenties van Parijs
- En van de vredesconferenties van 1899 en 1907 in Den Haag: jus ad bellum, jus in
bello
- Opvolger van …, voorloper van de VN
- Expertise en secretariaat: internationale staf
- Verschillende verliezers werden vredesconferenties gehouden, zoals voor Dld in
Versailles. Regeringsleiders zaten al bijna een jaar permanent in Parijs om conferentie
op te lossen dus mensen besloot Volkenbond op te richten (veel nog niet opgelost) en
moet twee dingen doen: restvragen eerste wereldoorlog oplossen (conflicten niet
uitmonden in oorlog) en organisatie moet op termijn zorgen voor wereldvrede (oorlog
tegengaan en belangenconflicten oplossen)
- Organisatie assembly, council (permanente en niet-permanente leden) en
secretariaat dat zorgt dat de organisatie institutioneel is en dat beleid wordt uitgevoerd.
Daaronder nog andere organisaties. Structuur lijkt op die van Verenigde Naties
(general assemblee elk land stem, veiligheidsraad en technische organisaties zoals
International Labour Organisation die nog bestaat) Volkenbond opgeheven in 1946 en
VN bestond toen al één jaar. In praktijk nooit zo geweest, alleen na WOII was imago
van Volkenbond mislukking (wereldoorlog voorkomen) en VN diplomatiek besloten
jaar naast elkaar laten bestaan, om VN fris en optimistisch te laten blijken voor
publiciteit. Inhoudelijk veel continuïteit tussen de twee organisaties.
Fiasco Volkenbond
- Vredesvraagstukken en conflictoplossing collectieve veiligheid, bemiddeling en
ontwapening
- De macht van de grote mogendheden (Fr, GB) en het ontbreken van de VS
- Oorlogvoering
ontwapeningsconferentie 1932-34 en verbod op oorlog 1928
oorlogen: abessinie 1935, Spanje 1936-39, China 1937, Oostenrijk, Polen 1938-39,
Finland 1940
exit: Duitsland, Japan 1933, Italië 1937. SU 1939
conflicten
, desintegratie van Ottomaans, Habsburgs en Russische Rijk
Åland eilanden, Saarland, Opper-Silesia
- Organiseer maar eens de wereldvrede en voorkom wereldoorlog. De Volkenbond
probeerde dat met verdrag waarin voeren van oorlogen verboden werd en systeem
collectieve veiligheid artikel 5 aanval op één is aanval op alle idee. Mochten
conflicten ontstaan dat er mechanisme is om conflict met op te lossen met bemiddeling
en niet oorlog
- Resultaten vallen tegen. Ene kant al aan begin in de wieg gelegd, want VS congres
hield lidmaatschap tegen en organisatie zwakker. Frankrijk en Engeland toen dragende
kracht en Volkenbond bleef door vasthouden nationale soevereiniteit afhankelijk aan
consensus tussen staten, bij conflict ontbrak bereidbaarheid een van de staten aan te
pakken.
- Kleine conflicten opgelost zoals conflict tussen Zweden en Finland en enkele
andere. Maar grote conflicten, zoals expansie onder Hitler etc. wisten ze niet op te
lossen. Staten die oorlog begonnen en op vingers getikt, verlieten simpelweg
Volkenbond. Rusland als enige eruit gezet door conflict tegen Finland.
Voorbeeld en pionier
- A onafhankelijke staten, voormalige Ottomaanse gebieden
B stammen en voormalige Duitse koloniën
C Stille Zuidzee
(Europese gebieden: Saar, Danzig, Memel)
- Mandaatsysteem vroegere koloniën
- Minderhedenregimes Oost-Europa en petitierecht
- Stateloze vluchtelingen
- Conflictbemiddeling en arbitrage: Permanent Court of International Justice
- Toch aantal dingen bereikt door Volkenbond buiten oorspronkelijke mandaat. Nieuw
mandaat verzinnen als organisatie die wel bereikbaar zijn.
- Op termijn wel succesvol door systeem na WOI in te stellen waar enkele koloniale
mogendheden (Duitsland, Ottomaanse rijk) koloniën moesten opgeven en wat dan
doen met de koloniën? Zelfstandig worden geen optie. Mandaatgebieden besturen
door andere landen. Vaak Frankrijk en Engeland die koloniën gingen besturen
nieuw eraan is dat ze dat voor de Volkenbond deden en niet voor henzelf. Dus hele
nieuwe rapporten over hoe ze dat doen en rapporten voor de Volkenbond.
- Probleem minderheden (vooral in nieuwe staten Oost-Europa) en potentieel conflict
zagen ze daar. Minderheid ergens kan basis zijn voor nieuw conflict. Minderheid in
bepaald land mag petitie aan Volkenbond sturen en klagen. Nieuw dat burger op
internationaal niveau kan klagen over de staat, gaat tegen soevereiniteit tegen.
- Onderwerpen waar ze begin van wereldregering konden maken en zijn ze mee gaan
bemoeien. Van natuurbescherming tot opiumhandel en gedwongen slavenhandel en
vraagstukken van intellectueel eigendom.
- Volkenbond legde alles vast in archieven in Geneve.
Verenigde Naties
- Type organisatie
- Vredesmandaat en staatsoevereiniteit
, - Responsibility to protect (2000)
- Andere internationale organisaties (Oost én West, Noord én Zuid)
- Realpolitik, institutionalisme of idealisme?
Type organisatie
- Preambule, ambitie en verdragspartijen
- Institutioneel overeenkomsten, maar ook belangrijke verschillen
- Verenigde Naties samenwerkingsverband volkeren. Volk is drager organisatie andere
opening statement dan die van de Volkenbond met staten en staatshoofden die samen
iets besluiten
- Net als bij Volkenbond dubbele structuur. Vergadering waar elk land één stem heeft
en veiligheidsraad waar machtsverhoudingen in de wereld weerspiegeld worden (Fr,
Eng, China, Rusland en VS)
- Onoplosbaar probleem charter VN staat onschendbaarheid soevereiniteit van
staten. Elke staat heeft volledige soevereiniteit, maar tegelijkertijd missie om te zorgen
voor wereldvrede en agressie tegen gaan. 1945 tegenstelling in document laten staan
en later begonnen met iets van oplossing voor dit dilemma te vinden.
Mandaat
- Westfaalse statenorde
- Ondeelbare soevereiniteit
- Definitie van een staat en erkenning
- Lidstaten van de VN
- VN begonnen met herinnering aan WOII en acute herinnering aan fiasco Volkenbond.
Waarom Volkenbond niet geslaagd in wereldvrede en hoe moest dat nu wel lukken?
- Collectieve mandaat gingen tegen Westfaalse statenorde in (soevereiniteit staten is
absoluut en hebben één buitengrens die onschendbaar is en heel Europa opgedeeld in
staten en dat alle regels in staat ook overal golden)
- Conflicten vraag of het binnenlands of buitenlans conflict was, was kern van het
conflict. Niet mee bemoeien (bijvoorbeeld Kosovo in Servië) zo makkelijk, want
moeilijk binnenland/buitenlands conflict onderscheiden. Pas na Koude Oorlog hiervan
werk gemaakt door de VN en stap verder doen.
- The responsibility to protect staat soevereiniteit maar niet absoluut, afhankelijk van
prestatie staat. Dreigt volkenmoord of massale aanvallen dan verspilt staat
soevereiniteit over dat gebied. Soevereiniteit dus niet eeuwig en absoluut, verplichting
van staat naar de burgers komt erbij kijken.
Raad van Europa
- Voorlopers interbellum: functionele integratie
- Focus op EU en NAVO
- Technische organisatie: OECD
- Veiligheidsorganisatie: OVSE, WEU
- Oostblok organisaties
- VN op wereldniveau ontstaan na WOII. Maar binnen de Volkenbond ook nagedacht of
dat functioneert in Europa of is Volkenbond te algemeen en breed. Noodzaak eigen
