Het document bestaat uit een samenvatting van de volgende hoorcolleges:
- H1: Plasmaconcentratie-versus-tijd curve
- H2: Absorptie
- H3: Distributie
Het zijn samenvatting om de eerste 3 hoorcolleges van deze cursus beter te begrijpen. Ik raad je aan om hiernaast nog werkcollege opdrachten te ...
Farmacokinetiek: wat het lichaam doet met het geneesmiddel. Vanaf het geneesmiddel innemen tot
aan de plaats van werking. (FA-BA105)
Inname en toedieningsvorm is al besproken in de cursus FA-BA103 en verder is de farmacodinamiek
al besproken in de cursus FA-BA104.
Farmacokinetiek wordt ook wel de ‘black box principle’ genoemd. De kinetiek is belangrijk om
langdurige schade en bijwerkingen te voorkomen. Het bepalen van een dosis is hier een belangrijke
parameter bij.
Bij deze cursus kijken we naar hoe het geneesmiddel zich door het lichaam beweegt. De
farmacologische parameters bepalen hoe deze route zal zijn. Daarbij zijn een aantal parameters
belangrijk:
- De route van het geneesmiddel
- De dosering
- De werking
- De ‘peak action time’
- De duur van werking
- De hoeveelheid van doseringen
ADME
De route van het geneesmiddel door het lichaam:
Je begint met een juiste toedieningsvorm (bij deze is dit beschreven als een pil of capsule die oraal
wordt toegediend). Dan komt deze vrij in de maag en wordt deze verder opgenomen in de darmen.
Vanuit de darmen gaat het rechtstreeks door naar de lever. Hier vindt dan het first-pass effect
(wordt nog later uitgelegd) plaats, waarbij er al een deel van de werkzame stof wordt afgegeven aan de
lever. Vanaf hier krijg je verdeling (distributie) van het geneesmiddel via de bloedbaan naar
verschillende organen en weefsels. De lever is een van de belangrijke organen voor afbraak van je
geneesmiddel, de metabolieten (afbraakproducten) van het geneesmiddel worden uitgescheiden via
de feces als via de urine.
,Absorptie
De absorptie is het moment dat het geneesmiddel
vanaf de plaats van toediening naar de centrale
circulatie wordt geplaats. De plaatselijke toediening
is oraal en daar wordt het vaak in de darmen
opgenomen.
De opname gebeurt via bepaalde opname
‘pathways’. Het eerste om goed te onthouden is dat
er veel andere manieren zijn om toe te dienen, maar
het meest voorkomende is oraal en dus via de maag.
Het tweede om goed te onthouden is dat bij absorptie
de geneesmiddelen over een cellaag heen moeten.
De fysisch-chemische eigenschappen van het
geneesmiddel en de omgeving spelen daarom een
grote rol in het absorberen van het geneesmiddel. Je kunt dus verschillende eigenschappen
beïnvloeden.
First-pass effect
Het first-pass effect is de eerste fase van metabolisme van een
geneesmiddel (eerste afbraakfase). Het is dus het eerste stukje
geneesmiddel wat gemetaboliseerd wordt voordat het in de centrale
circulatie zit. Je hebt afbraakstappen zowel in de darmen als in de
lever.
Als 100% van mijn dosering wordt ingenomen, dan gaat het eerst
door de maag heen, waarbij het zijn 100% behoudt. Daarna komt
het bij de darmen waar het al afgebroken wordt door verschillende
enzymen. In het figuur is dan te zien dat er 30% al afgebroken
wordt, terwijl er maar 70% dosering doorgevoerd wordt naar
poortader en daarna naar de lever. In de lever wordt het voor een
heel groot deel omgezet in een minder werkzame of een niet-
werkzame stof. Dit gaat doormiddel van een aantal enzymen,
waarbij in dit voorbeeld maar 15% werkzaam geneesmiddel in de
centrale circulatie.
Distributie
De verdeling/distributie is het proces waarbij het geneesmiddel dat
in de bloedbaan zit, naar verschillende organen en weefsel verdeeld
wordt. Dit is de belangrijkste stap, omdat het geneesmiddel naar de
plek van werking gaat. Vaak modeleren we dit aan de hand van het
1-compartiment model en het 2-compartiment model.
Zodra het geneesmiddel in de bloedbaan zit, zit het overal. Een
evenredige verdeling van het geneesmiddel door het lichaam (1-
compartiment model). Dit gebeurt in het echt nauwelijks.
Vaak heb je te maken met een meerstappen verdeling. Er zijn
meerdere compartimenten. Het geneesmiddel heeft eerst een
voorkeur voor een orgaan en hoopt zich hierop. Daarna kan het zich
verder verdelen. (2-compartimenten model)
, Metabolisme
Het geneesmiddel zit mooi overal in het lichaam
(1-compartimenten model). Het lichaam wil wel
dat het geneesmiddel uit het lichaam wordt
gehaald. Metabolisme is dan ook eigenlijk het
verwijderen van de actieve bestandsdelen van
het geneesmiddel en deze minder actief maken.
Dit gebeurt meestal in de lever, waarbij deze
moleculen kunnen afbreken met verschillende
enzymen. Hierdoor worden de geneesmiddelen
minder actief, of in sommige gevallen helemaal
niet meer actief, en beter in wateroplosbaar
(hydrofieler), waardoor het beter uitgescheiden kan worden via de nieren.
In het figuur wordt er een onderscheid gemaakt tussen fase 1 en fase 2 metabolisme, dat zijn dan ook
verschillende enzymen en verschillende soorten reacties. In fase 1 zijn vaak redelijk makkelijke
reacties, zoals oxidatie, reductie of een hydrolyse. Bij fase 2 is er een conjugatie, daarbij wordt er een
ander molecuul op het actieve molecuul gezet, waardoor het hydrofieler en minder actief wordt.
Excretie
Excretie kan zowel via de nieren als door gal. De hydrofiele stoffen worden meer door de nieren
uitgescheden en de wat lipofielere (hydrofoob) stoffen worden vooral door gal (feces) uitgescheden. Bij
uitscheiding vanuit de gal, kan er nog actieve stof worden opgenomen in de darmen. Het is dus een
onomkeerbare uitscheiding vanuit de centrale circulatie.
Verder kunnen we ook te maken hebben met eliminatie wat eigenlijk metabolisme en excretie samen
betekent. Hier kunnen ook actieve bestandsdelen via excretie uitgescheden worden. Het elimineren
van het geneesmiddel, in de spreektaal worden ze erg vaak door elkaar gebruikt.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jenscruijssen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,83. Je zit daarna nergens aan vast.
