Doelstellingen
Jaren 70 Post-seveso-richtlijn
risicocommunicatie
Alle EU-lidstaten verplicht om inwoners te informeren
1. Kennis over
over de risico’s die het wonen in de omgeving van
risico’s
chemische bedrijven met zich meebrengt. De
2. Het zich
richtlijn verplichtte ook tot
bewust zijn
veiligheidsmaatregelen rondom chemische bedrijven.
Risicocommunicatie
1. Levert een bijdrage aan de weerbaarheid en zelfredzaamheid van de bevolking.
2. De communicatie moet gebaseerd zijn op het risicoprofiel en aansluiten bij de
risicobeleving van de bevolking.
3. Het is een instrument voor de overheid om op een duidelijke manier grenzen te
stellen.
4. Goede risicocommunicatie zorgt voor realistische wederzijdse verwachtingen
tussen overheid en samenleving.
Onvrijwillige risico’s
Risico’s waar wij zelf geen invloed op kunnen uitoefenen, valt onder de
verantwoordelijkheid van de overheid (vervoer gevaarlijke stoffen, vergunde winning
van delfstoffen (gesteenten en mineralen) onder bebouwd gebied).
Omgevingsanalyses
Kunnen belangrijke informatie opleveren over de vraag hoe burgers over risico’s
denken. Ook laat het zien hoe de burgers de communicatie van de overheden over
bepaalde risico’s duiden (begrijpen). Korte lijnen tussen de
communicatieprofessionals en de veiligheidsexperts zijn voor een dergelijke aanpak
noodzakelijk.
Wat levert een omgevingsanalyse op?
1. Levert waardevolle gegevens op over de doelgroepen van risicocommunicatie
(grootte, samenstelling, interesses).
2. Geeft inzicht in de onderwerpen waarin burgers wel en niet geïnteresseerd zijn.
3. Geeft informatie over de manier waarop burgers met overheden in contact
willen komen (welke informatie- en communicatiemiddelen, welke vormen van
communicatie, welke setting, met welke frequentie).
4. Geeft sturingsinformatie op basis waarvan een kosten-batenanalyse voor de
risicocommunicatie kan worden gemaakt.
Informatieproces
Interactief proces nodig om informatieproces succesvol te laten zijn. Het moet gericht
zijn op het uitwisselen van informatie en opvattingen tussen individuen, groepen en
(overheids)instellingen. Ook gaat het om welke voorbereidingen de overheid, het
bedrijfsleven en de burgers kunnen nemen in het geval het toch misgaat. En verder
over de vraag ‘wat te doen en te laten’ als de ramp zich voordoet.
Wettelijke plicht
,Het bestuur van de veiligheidsregio is verantwoordelijk voor de risicocommunicatie,
over de maatregelen die zijn getroffen voor de beheersing of voorkoming en de
daarbij te volgen gedragslijn.
Definitie risicocommunicatie in Wvr
Informatievoorziening aan burgers over de rampen en crises die de bevolking en het
milieu kunnen treffen en over de maatregelen die de overheid heeft getroffen ter
voorkoming en bestrijding ervan. Dit ligt in het verlengde van de verantwoordelijkheid
van het bestuur van de veiligheidsregio voor het vaststellen van het risicoprofiel. Het
bestuur geeft ook de bevolking de te gevolgen gedragslijn aan. Deze
informatievoorziening staat bekend als risicocommunicatie.
Risicocommunicatie op werk
BRZO-plichtige bedrijven met gevaarlijke stoffen moeten de risico’s communiceren en
hun veiligheidsrapportage openbaar maken.
Werkgevers van ondernemingen moet op grond van artikel 10 van de Arbowet niet
alleen gevaar voor werknemers voorkomen en beperken, maar ook gevaar voor
derden, zoals bezoekers en omwonenden.
Onder meer aan de hand van een RIE moeten de eventuele maatregelen ter
voorkoming van gevaar worden genomen. Ook is de wetgever verplicht om goede
voorlichting te geven over de risico’s en de treffende voorzorgsmaatregelen.
Risicocommunicatie in één zin
Communicatie over risico’s waaraan mensen bootstaan voordat zich een ramp of
crises voordoet.
Effecten van risicocommunicatie
1. Het vergroot de zelfredzaamheid van de burgers;
2. Er kan actief gewerkt worden aan het vertrouwen dat burgers in de overheid
hebben;
3. De informatievoorziening kan de burgers waakzaam maken.
Voorwaarden risicocommunicatie
1. Betrouwbaarheid en eerlijkheid
2. Deskundigheid hebben, maar onzekerheid erkennen
3. Rekening houden met gevoelens en emoties
4. Invloed (kunnen uitoefenen)
Risicocommunicatie moet een relatie-instrument zijn (geen reputatie-instrument)
Omschrijving zelfredzaamheid - Helsloot
Alle handelingen die door burgers, vrijwilligers, organisaties en bedrijven worden
verricht ter voorbereiding op, tijdens en na een crisis om zichzelf te helpen en de
gevolgen te beperken.
Omschrijving redzaamheid - Helsloot
Alle inspanningen van burgers, vrijwilligersorganisaties en bedrijven die gericht zijn op
hulp aan getroffen burgers en op de beperking van de gevolgen van een crisis.
Verminderde zelfredzaamheid is als de mogelijkheden ontbreken om zichzelf te
helpen en dus afhankelijk is van (overheids)hulp.
Wat zelfredzaamheid beïnvloedt
1. De mate van zelfredzaamheid in het dagelijkse leven
2. De mate van voorbereiding
3. Veerkracht, 3 factoren van invloed:
- Geloof in eigen kunnen
, - Rekenen op de sociale omgeving
- Vertrouwen in overheidsinformatie
3 gouden principes van risicocommunicatie – B&A
1. Doe niet denigrerend over angst.
2. Zeg nooit dat het allemaal wel meevalt of dat er niets aan de hand is.
3. Leer het publiek hoe met onzekerheid kan worden omgegaan en geef
handelingsperspectief.
Risicokaart
Gemeenten inventariseren risico’s binnen hun gemeentegrenzen. De provincies
presenteren de resultaten van de inventarisatie op een risicokaart. De risicokaarten
zeggen iets over de aard van de risico’s en de mogelijke effecten bij een eventuele
ramp. Ook zijn er risico’s aangegeven die geografisch te onderscheiden zijn. De
risicokaarten zijn ontstaan als direct gevolg van de vuurwerkramp in Enschede.
Campagne voorbereid zijn op noodsituaties
Het doel van deze campagne is het veiligheidsbewustzijn vergroten door burgers te
informeren over mogelijke rampen, hen aan te sporen de juiste voorbereidingen te
treffen, en te zorgen dat ze weten hoe te handelen als zich een ramp voordoet.
Aandachtspunten risicocommunicatieaanpak (risicocommunicatieplan)
1. Risicocommunicatie is gebaseerd op een actuele inventarisatie en analyse van
de uitgangssituatie voor risicocommunicatie.
2. De inventarisatie van de uitgangssituatie bestaat in elk geval uit:
- De kans en de impact van de risico’s uit het risicoprofiel en de risicokaart,
en de kans en impact van nieuwe of gewijzigde risico’s.
- De (verandering in de) percepties van burgers en specifieke doelgroepen
ten aanzien van risico’s.
- De (verandering in de) communicatiebehoeften van burgers en
doelgroepen ten aanzien van risico’s.
3. De analyse is in elk geval gericht op de relatie tussen de risicoperceptie en de
feitelijke risico’s en tussen de perceptie en de communicatiebehoefte.
4. De doelen van de risicocommunicatie hebben in elk geval betrekking op het
vergroten van de zelfredzaamheid en het risicobewustzijn van burgers en
bedrijven. De doelen zijn eenduidig geformuleerd.
5. De risicocommunicatie is doelgroepgericht en heeft aandacht voor minder
zelfredzame personen en voor groepen die de Nederlandse taal niet machtig
zijn.
6. De risicocommunicatie-inhoud bestaat minimaal uit communicatie over:
- De bronnen waar informatie over risico’s en risico-objecten is te vinden
- De crises die de omgeving kunnen treffen
- De maatregelen die zijn getroffen ter voorkoming, bestrijding of
beheersing
- De daarbij te volgen (preparatieve) gedragslijn
7. De risicocommunicatie respecteert alle emoties van burgers.
8. De uitvoering van de risicocommunicatie bestaat uit een passende mix van
realistische doelstellingen voor bereikbare, te onderscheiden doelgroepen en
van elkaar versterkende communicatiemiddelen en/of contactmomenten.
9. De risicocommunicatie van de verschillende partijen is inhoudelijk consistent en
heeft zo veel mogelijk een wederzijds versterkende werking. Dat wil zeggen dat
de regionale, lokale risicocommunicatie aansluit bij de landelijke
risicocommunicatie en bij berichten die de burgers bereiken via bijv. bedrijven
of overheidspartners.
10. De risicocommunicatie is actueel doordat continu wordt ingespeeld op nieuwe
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maartjebleeker1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.