Methodisch
werken
verantwoorden
Module 11
Social Work Windesheim Almere
Naomi Stevens (student)
1155486
WFSW.MVW.21
Mia Schippers
WFSW20.VE
17-01-2022
, Inhoudsopgave
Inleiding..................................................................................................................................................2
Hoofdstuk 1, verantwoording van de gekozen methode of uitvoering..................................................3
1.1. Samenvatting begeleidingsplan...................................................................................................3
1.2. De gekozen methodiek................................................................................................................3
1.2.1. Waarom deze methodes.......................................................................................................3
1.2.2. Pedagogische stromingen.....................................................................................................3
1.2.3. Evidence-based en practice-based........................................................................................4
1.2.4. Indicaties en contra-indicaties..............................................................................................4
1.3. De rol van de sociaal werker en het netwerk..............................................................................4
Hoofdstuk 2, verantwoording haalbaarheid van het begeleidingsplan en de randvoorwaarden...........6
2.1. De haalbaarheid...........................................................................................................................6
2.1.1. Tijd........................................................................................................................................6
2.1.2. Kosten...................................................................................................................................6
2.1.3. Middelen of mensen.............................................................................................................6
2.1.4. Effectiviteit............................................................................................................................7
2.2. De randvoorwaarden...................................................................................................................7
2.2.1. Microniveau..........................................................................................................................7
2.2.2. Mesoniveau..........................................................................................................................7
2.2.3. Macroniveau.........................................................................................................................7
Hoofdstuk 3, verantwoording betrekken hulpvrager en evaluatie.........................................................8
3.1. Positie hulpvrager........................................................................................................................8
3.2. Evaluatie......................................................................................................................................8
Hoofdstuk 4, uitvoering van het MDO....................................................................................................9
1.1. Mijn rol bij andermans MDO.......................................................................................................9
1.2. Mijn MDO....................................................................................................................................9
Literatuurlijst........................................................................................................................................10
Bijlage 1, casus Chantal........................................................................................................................12
Bijlage 2, het begeleidingsplan.............................................................................................................13
Bijlage 3, feedbackformulier van MDO collega Deveny Domacassé.......................................................0
Bijlage 4, feedbackformulier schrijftaken ingevuld door medestudent..................................................0
1
, Inleiding
Het verantwoordingsverslag is geschreven om het begeleidingsplan te kunnen rechtvaardigen. De
casus van het begeleidingsplan betreft een jonge vrouw met LVB en autisme, die moeite heeft met
assertief communiceren. Verschillende methodieken worden ingezet, zodat haar doelen over
gedragsverandering behaald worden. De relevante randvoorwaarden zijn beschreven op micro, meso
en macroniveau. Vervolgens ga ik in op de rol van het netwerk en de hulpvrager. Daarnaast heeft er
een MDO plaatsgevonden, wat in het laatste hoofdstuk aan bod komt. Tot slot zal er in de conclusie
antwoord gegeven worden op de vraag: hoe kan ervoor gezorgd worden dat de opgestelde doelen,
daadwerkelijk behaald worden?
2
, Hoofdstuk 1, verantwoording van de gekozen methode of uitvoering
1.1. Samenvatting begeleidingsplan
Uit het begeleidingsplan is naar voren gekomen dat Chantal begeleiding wil bij het aangeven van haar
seksuele grenzen en digitale conflictvermindering wil met haar ouders. De hoofdbegeleidingsdoelen
zijn het aanleren van assertief gedrag en sociaal gepast kunnen reageren op sociale media. Deze
gedragsveranderingsdoelen worden bereikt over een periode van zes maanden, door middel van
ingezette interventies. Het begeleidingsplan is geschreven volgens de regulatieve cyclus. Hier is voor
gekozen omdat deze gericht is op oplossingen en beslissingen (Borra, 2016).
1.2. De gekozen methodiek
1.2.1. Waarom deze methodes
Motivatie is een belangrijk uitgangspunt dat nodig is om doelen te kunnen bereiken (Mönnink, 2016).
De motivatie wordt ontwikkeld door te werken volgens de rehabilitatiemethode en de
krachtwerkmethode, want de hulpvrager heeft in deze methodieken veel eigen inbreng (Wolf, 2016).
Daarnaast zijn beide methodes gericht op het versterken van persoonlijk welzijn, ontwikkeling,
kwetsbaarheid en de kwaliteit van leven (Hollander & Wilken, 2015).
De opgestelde doelen vereisen gedragsverandering te zien bij de hulpvrager, daarom worden er
interventies ingezet die passen bij de gedragsmethode. Technieken die onder andere worden ingezet
om doelen te behalen zijn de modelleringstechniek, de conditioneringstechniek en de
normeringstechniek. Voor de modelleringstechniek is gekozen, omdat de hulpvrager eerst kan zien
wat er verwacht wordt en dan kan zij hier vervolgens mee oefenen (Mönnink, 2016). Voor het
aanleren van nieuw gedrag bij iemand die een verstandelijke beperking heeft, is veel oefenen vereist
(Beer, 2016). De conditioneringstechniek en de normeringstechniek, zijn interventies waarbij veel
herhaling van toepassing is (Mönnink, 2016). Herhalen is de meest effectieve manier om iemand met
een verstandelijke beperking nieuw gedrag aan te leren (Beer, 2016).
Er is bewust voor gekozen om niet te werken met de cognitieve methode. Het hebben van een
verstandelijke beperking wordt gezien als contra-indicatie voor de cognitieve methode (Mönnink,
2016). Daarnaast krijgt Chantal bij haar psycholoog cognitieve gedragstherapie. Wanneer de sociaal
werkers ook gaan werken volgens de cognitieve methode, zal dit veel inspanning vragen van Chantal,
wat haar zou kunnen belasten (Beer, 2016).
1.2.2. Pedagogische stromingen
De pedagogische stromingen waar mee gewerkt wordt in het begeleidingstraject zijn het behaviorisme,
de humanistische psychologie en de omgevingspsychologie. Het behaviorisme richt zich op het afleren
van ongewenst gedrag en het aanleren van gewenst gedrag (Brittamar, 2009). Nieuwe vaardigheden
worden aangeleerd doormiddel van uitvoeren en oefenen (Brittamar, 2009). In het begeleidingstraject
wordt er gewerkt met operante conditionering, door nieuw gedrag aan te leren vanuit een belonend
perspectief (Brittamar, 2009). Interventies als modelleren-techniek zijn ook middelen om nieuw
gedrag aan te leren vanuit de pedagogische stroming behaviorisme (Brittamar, 2009). In de
humanistische psychologie wordt er gewerkt vanuit een personalistisch mensbeeld (Humanistisch
Verbond, 1961). Het leren leven met de kwetsbaarheid van Chantal en kijken naar wat zij wel kan
(Humanistisch Verbond, 1961). Tevens wordt er ook gewerkt volgens het organistische mensbeeld van
de omgevingspsychologie, want de doelen die zijn opgesteld hebben invloed op haar directe
omgeving, namelijk haar ouders en huidige partner.
3
, 1.2.3. Evidence-based en practice-based
Wat ik heb meegenomen in mijn besluit om met de drie methodes te werken, is dat er bewezen is dat
zij allemaal effectief werken. Uit onderzoek van de rehabilitatiemethode is er gebleken dat er afname
is van de zorgintensiteit en toename is van de zelfredzaamheid van de hulpvrager (Van Busschbach et
al., 2016). Hoewel er ook gebleken is dat de kwaliteit van leven niet significant is toegenomen, zijn er
wel duidelijke verschillen zijn in de verbetering van kwaliteit van leven (Van Busschbach et al., 2016).
Uit het wetenschappelijk effectief onderzoek naar de krachtwerkmethode is er gebleken dat er een
betere balans is tussen de wensen van de hulpvrager en de eisen van de omgeving; dit is overigens ook
uit praktijkervaringen naar voren gekomen (Wolf, 2021). Tot slot zijn de gedragstechnieken bewezen
effectief voor een groot stuk van leefgebieden (Prins & Bosch, 1998). Er is naar voren gekomen dat
o.a. de interventie van de modeltechniek een positief effect te heeft op de problemen waar de
hulpvragers mee zitten, wat verschil brengt in het leven van de hulpvrager (Mönnink, 2016).
1.2.4. Indicaties en contra-indicaties
Vanuit de rehabilitatiemethode zijn er geen specifieke (contra-)indicaties (Hollander & Wilken, 2015).
De methode wordt gebruikt bij de doelgroep die belemmert wordt in zijn psychosociaal functioneren
en wordt gebruikt bij langere begeleidingstrajecten (Hollander & Wilken, 2015). De methode sluit aan
bij Chantal haar denkvermogen, omdat het voor veel inspanning zal zorgen om haar doelen te behalen
(Beer, 2016). Chantal krijgt bij de rehabilitatiemethode ruim de tijd voor het behalen van haar doelen.
Bij de krachtwerkmethode zijn er ook geen specifieke (contra-)indicaties (wolf, 2016). Bij de
gedragsmethode komen er meer (contra-)indicaties kijken. De gedragsmethode wordt ingezet bij
mensen die een te kort hebben in sociale vaardigheden en problemen ervaren in het aanvoelen of
aangeven van grenzen (Mönnink, 2016). Chantal heeft aangegeven dat zij zich hierin wil ontwikkelen
om zo haar grenzen aan te kunnen geven in intieme relaties.
De contra-indicaties waar we in dit geval mee te maken krijgen zijn de beschikking over onvoldoende
denkvermogen en het hebben van een psychiatrische aandoening (Mönnink, 2016). Daarom zal het
langer duren dan bij een gemiddeld persoon om de doelen te bereiken; hier is rekening mee gehouden
in het begeleidingsplan.
1.3. De rol van de sociaal werker en het netwerk
Ondanks dat er verschillende methodes gewerkt wordt, blijft de rol van de sociaal werker hetzelfde .
De sociaal werker verzamelt informatie, verbindt de hulpvrager met haar omgeving, staat model en is
present (Beroepscode Sociaal Werk, 2021). Dit wordt gedaan door passend te communiceren,
betrokken te zijn, jezelf laten zien als mens en aansluiting te vinden bij de hulpvrager (Beroepscode
Sociaal Werk, 2021). Deze rol wordt als uitgangspunt gezien voor iedere hulpverlener die werkt
volgens het desbetreffende begeleidingsplan. De rol van de hulpvrager is het hebben van een actieve
deelname tijdens de interventies, zodat de doelen behaald kunnen worden. Wanneer de hulpvrager
motivatie verliest is het haar taak om dit aan te geven bij de hulpverleners. Er wordt verwacht dat alle
betrokkenen aanwezig zijn bij de evaluatiegesprekken en anderzijds tijdig af te zeggen om een
vervolgafspraak te maken. De rol van het vriendje van Chantal is het vragen van seksuele
toestemming, voordat zij geslachtsgemeenschap hebben. Verder is de rol van het betrokken netwerk
om mentale ondersteuning te bieden aan Chantal.
4
