SAMENVATTING GEN1
BLOK 1.4 DENKEN EN DOEN
STERRE KNOBEN
i6303966
,Casus 4.1: anatomie hersenen
Zenuwstelsel:
- Centrale zenuwstelsel (CZS) en perifere zenuwstelsel (PZS)
- Somatische (vegetatieve/ animale) zenuwstelsel en viscerale (autonome) zenuwstelsel
Hersenregio’s:
- Telencephalon = cerebrum voorhersenen
- Diencephalon = tussenhersenen, thalamus en hypothalamus
- Mesencephalon = middenhersenen, bovenste deel hersenstam
- Metencephalon = pons en cerebellum
- Myelencephalon = medulla oblongata rhombencephalon = achterhersenen
Limbisch systeem = structuren tussen de hersenstam en
hersenschors, betrokken bij emotie
- Hippocampus = ligt in lobus temporalis rondom
diencephalon. Functie: opslag van informatie in het
geheugen/ ruimtelijke oriëntatie/ overlevingsdrang
- Amygdala (corpus amygdaloideum) = amandelvormige
kern van neuronen. Functie: emotie, herinnering
- Fornix (lobus limbicus) = gebogen bundel zenuwuitlopers.
Functie: geheugensteuntjes vanuit hippocampus verzenden
Hersenkwabben (lobus)
- Frontale kwab = lobus frontalis = voorhoofdskwab
- Pariëtale kwab = lobus parietalis = wandbeenkwab
- Temporale kwab = lobus temporalis = slaapkwab → auditief
- Occipitale kwab = lobus occipitalis = achterhoofdkwab → zicht
- Insula = ligt diep in laterale sulcus. De insula wordt bedekt door delen van de temporale,
pariëtale en frontale kwabben
Fissures, gyri en sulci
Gyri (gyrus) = verhoogde weefselruggen
- Precentrale gyrus anterior = motorisch
- Postcentrale gyrus posterior = sensorisch
Sulci (sulcus) = groeven
- Centrale sulcus = scheiding frontale kwab
en parïetale kwab, hieraan grenst precentrale
en postcentrale gyrus
- Parieto-occipitale sulus = scheiding
occipital en pariëtale kwab
- Laterale sulcus = omlijnt temporale kwab en
scheidt deze van pariëtale en frontale
kwabben
Fissure = diepe groeven die grote hersengebieden
scheiden
- Mediane longitudinale fissure = scheiding
hersenhelften
- Transversal cerebrale fissure = scheiding
hersenhelften en cerebellum
- Sylvian spleet = scheiding frontale kwab en temporale kwab
,Schedelgroeven
- Voorste schedelgroeve = fossae cranial anterior
→ frontale kwabben
- Middelste schedelgroeve = fossae cranial middle
→ (voorste deel) temporale kwabben
- Achterste schedelgroeve = fossae cranial posterior
→ kleine hersenen (en hersenstam)
3 Soorten vezels:
- Commissurale vezels = contact tussen twee
hemisferen
- Associatieve vezels = communicatie binnen één hemisfeer
- Projectieve vezels = contact hemisfeer met het lichaam (afferent en efferent)
Brodmann gebieden (52)
- Brodmann gebied = gebied in
grote hersenschors
- cytoarchitectuur = bouw cellen en
verschil in grootte, structuur, vorm
en verbindingen
- Gebied van Brocca = motorisch
spraakcentrum
- Gebied van Wernicke = begrijpen
van taal
Cerebrum = grote hersenen
- Fissura longitudinalis = verdeelt de hersenen in een linker- en rechterhemisfeer
- Elke hemisfeer (hersenhelft) bevat een laterale ventrikel
- Corpus callosum (hersenbalk) = verbinding van hemisferen, bestaande uit witte stof
- Cortex (hersenschors) = perifere deel cerebrum, grijze stof (zenuwlichamen)
- Medulla = binnenste deel cerebrum, witte stof (merg, uitlopers gemyeliniseerde vezels)
- Basale nuclei = gebieden grijze stof die in witte stof van het merg liggen
Cerebellum = kleine hersenen
- Sterk geplooide structuur door transversale gyri = folia
- Vermis = scheiding tussen twee helften (hemisferen) → lobus anterior/ lobus posterior
- Transversale fissure = scheiding tussen cerebellum en achterhoofd kwabben van
hersenhelften
- Arbor vitae = patroon van witte stof in cerebellum (lijkt op vertakkende boom)
- Pedunculus cerebellaris (superior, middle, inferior) = omhulsel Hersenstam dat vanaf
mesencephalon naar beneden gaat
- Functie: coördinatie bewegingen (fijne motoriek), evenwicht, reflexen, taal, emotie
,Hersenschors/ cortex
- Grijze stof = neuroncellichamen, dendrieten en bloedvaten
- Convulsies = vouwen die oppervlakte verdrievoudigen
- Neuronen in cortex zijn allemaal interneuronen/ schakelneuronen
- De hersenschors bevat 3 soorten functionele gebieden:
Motorische gebieden = uitvoering en programmering bewegingen
Sensorische gebieden = gebieden met zintuigelijke waarnemingen
(Multimodale) associatiegebieden = integratie van informatie van zintuigen
- Lateralisatie van hersenfuncties = specialisatie: bepaalde hersenfuncties vooral in één
hersenhelft
Linker hersenhelft = taalvaardigheden, wiskunde, logica
Rechter hersenhelft = visueel- ruimtelijke vaardigheden, intuïtie, emotie, artistieke en
muzikale vaardigheden
Histologie schors
De neocortex/ isocortex kan in 6 lagen worden onderverdeeld
1. Moleculaire laag (lamina molecularis) = celarm
2. Buitenste korrellaag (lamina granularis externa) = astrocyten en kleine piramidecellen
3. Buitenste piramidelaag (lamina pyramidalis externa) = (kleinere) piramidecellen
4. Binnenste korrellaag (lamina granularis interna) = astrocyten en kleine piramidecellen
5. Binnenste piramidelaag (lamina pyramidalis interna) = (grote) piramidecellen
6. Multiforme laag (lamina multiformis) = cellen met polymorfe kern
Granulaire cortex (korrelcellen) = vooral voor informatieverwerking (vooral lokale functie)
→ Primaire somatosensorische schors zijn lagen II en IV sterk verbreed → granulaire schors
Piramide cortex (piramidecellen, agranulair) = voor informatiegeleiding vanuit de cortex naar
buiten → Primaire motorische schors zijn lagen III en V sterk verbreed → agranulaire schors
Astrocyten (III en IV) Primair informatieverwerkende neuronen
Kleine piramidecellen Projectieneuronen waarvan axonen binnen de cortex
(III) eindigen
Grote piramidecellen (V) Projectieneuronen waarvan de axonen buiten de
cortex eindigen
Korrelcellen Afhankelijk van celtype en locatie
, Diencephalon: tussenhersenen
- Vormt verbinding tussen cerebrum en middenhersenen
- Thalamus, hypothalamus en epifyse, hypofyse
- Fornix (lobus limbicus) = onderdeel limbisch systeem:
gebogen bundel zenuwuitlopers
- N. opticus (n. cranialis I), chiasma opticum, tractus
opticus
Thalamus
- Hersenkern, stukje grijze stof
- Ligt als twee bolletjes rondom derde ventrikel
- Adhesio interthalamica = een afgeplatte weefselband
die beide delen van de thalamus aan hun mediale oppervlakken verbindt
- Functie: ‘poort naar de hersenschors’ → bepaalt welke informatie vanuit je zintuigen wordt
doorgegeven aan hersenschors
Ventrale posterolaterale kernen = ontvangen impulsen van somatische
sensorische receptoren
Laterale en mediale geniculate lichamen = voor visuele en auditieve impulsen
Hypothalamus
- Strekt uit van het optisch chiasma tot achterste rand van mamillaire lichamen (corpus
mammillare, met hiertussen het infundibulum
- Corpus mammillaire = bevat verschillende hypothalamuskernen en is verantwoordelijk
voor de ontvangst van impulsen uit de amygdala en de hippocampus. Ook geeft het deze
impulsen door aan de thalamus.
- Bevat veel kernen: PVN, SON, SCN. Die een functie hebben bij veel homeostatische rollen
Epifyse
- Pijnappelklier/ epithalamus
- Meest dorsale deel van diencephalon dat ‘dak’ van 3e ventrikel vormt
- Scheidt melatonine uit en regelt hiermee slaap-waakritme
