Samenvatting Gezondheidsrecht
Inhoudsopgave
Week 1 – Inleiding Gezondheidsrecht....................................................................................................2
Week 2 – Gezondheidsbescherming en -bevordering: preventie...........................................................6
Week 3 – Kwaliteit en veiligheid van zorg..............................................................................................7
Week 4 - Geneeskundige behandelingsovereenkomst en patiëntenrechten.......................................14
Week 5 – De geneeskundige behandelingsovereenkomst en patiëntenrechten II...............................18
Week 6 – Medisch beroepsgeheim......................................................................................................19
Week 7 – Rechtshandhaving................................................................................................................22
,Week 1 – Inleiding Gezondheidsrecht
Gezondheidsrecht kan worden omschreven als het geheel van rechtsregels dat betrekking
heeft op de zorg voor de gezondheid en de toepassing van overig burgerlijk, bestuurs- en
strafrecht. Het is een functioneel rechtsgebied oftewel een horizontaal specialisme. Het
bevat zowel regels van privaatrechtelijke als publiekrechtelijke aard. Het gezondheidsrecht
beweegt zich horizontaal door andere rechtsgebieden heen.
Het is vanaf het einde van de jaren zestig/begin jaren zeventig als zelfstandig rechtsgebied
tot ontwikkeling gekomen. Daarna is er een aanzienlijke hoeveelheid wetgeving
geïntroduceerd, dit wordt ook wel recht van buiten genoemd. Het betreft kaderwetgeving
(bijv. ‘bij AMvB’) en wetgeving met veel open normen. De open normen laat bewust ruimte
voor nadere invulling, bijvoorbeeld door richtlijnen, protocollen etc. Dit wordt ook wel
zelfregulering genoemd oftewel recht vanbinnen.
Het kan binnen het gezondheidsrecht zowel gaan om preventieve activiteiten als cure
(curatieve zorg gericht op diagnose, behandeling bij ziekte of aandoeningen) en care
(verpleging, verzorging, begeleiding).
Het doel van het gezondheidsrecht is de rechten van mensen in de gezondheidszorg te
beschermen en evenwichtige verhoudingen ten aanzien van de zorg voor de gezondheid te
scheppen. Het gaat uiteindelijk om goede en humane zorg en rechtvaardige verdeling van de
beschikbare mogelijkheden.
Bij gezondheidsrecht gaat het zowel om preventieve activiteiten als cura (curatieve zorg
gericht op diagnose, behandeling bij ziekte of aandoeningen) en care (verpleging,
verzorging, begeleiding etc.).
Invulling wetgeving gezondheidsrecht
1. Internationale mensenrechtenverdragen
2. EU-recht
3. Nederlandse wetgeving
4. Jurisprudentie
5. Zelfregulering (= personen, groepen of instellingen in de samenleving die regels
vaststellen om aan te geven welke normen zij onderling of in hun betrekking met
derden in acht zullen nemen)
2
, Systematiek Gezondheidsrecht
In het gezondheidsrecht geldt een bepaalde systematiek. De zorg dient toegankelijk te zijn:
Kwaliteit en veiligheid = Wet BIG, Wkkgz, Geneesmiddelenwet, Wet op de medische
hulpmiddelen, wet inzake bloedvoorziening, WGBO (afdeling 7.7.5 BW)
Financiële toegankelijkheid = Zorgverzekeringswet, Wet op de zorgtoeslag, Wlz,
WMO
Beschikbaarheid en bereikbaarheid = Wet Toelating Zorginstellingen (nu: wet
toetreding zorgaanbieders), Wet bijzondere medische verrichtingen.
Gezondheidsbescherming- en bevordering = bescherming van mensen tegen
schadelijke stoffen, schoon drinkwater, Wet publieke gezondheid
Bescherming van derden = wet orgaandonatie, wet medezeggenschap cliënten
zorginstellingen, wet op de medische keuringen, wet medisch wetenschappelijk
onderzoek met mensen.
Rechtsbeginselen
= de normen die aan het positieve recht ten grondslag liggen.
Doel Richting geven bij het vormen en toepassen van het doel en de functie van het
gezondheidsrecht. Ze geven geen rechtstreekse juridische aanspraken.
1. Zelfbeschikkingsbeginsel (recht) (art. 10, 11, 15 Gw)
Het zelf beslissingen kunnen nemen over je leven en lichaam.
Komt tot uitdrukking in het zelf kunnen besluiten om een behandeling wel of niet te
ondergaan, inzicht in eigen dossier te hebben en te besluiten tot orgaandonatie of
euthanasie.
Dit recht is niet absoluut, denk aan gedwongen opname wanneer dit beginsel in strijd komt
met het beschermingsbeginsel.
2. Beschermingsbeginsel (geen directe grondslag in de wet)
Het nemen van verantwoordelijkheid voor diegenen die zorg of hulp behoeven.
Komt tot uitdrukking in geheimhoudingsverplichting, handelingsonbekwaamheid en het
beschermen van een persoon tegen zichzelf, de maatschappij of andersom.
3. Gelijkheidsbeginsel (art. 1 GW)
Gelijkheid bij toegang en behandeling van gezondheidszorg.
Komt tot uitdrukking in gelijke zorgpolissen voor iedereen, acceptatieplicht van
zorgverzekeraars, geen discriminatie bij toegang tot zorg.
4. Recht op gezondheid(szorg)
5. Pacta sunt servanda (afspraken moeten worden nagekomen)
6. Alterum non laedere (de ander geen schade toebrengen) \
Gezondheidszorg is een mensenrecht.
Invulling wetgeving gezondheidsrecht
6. Internationale mensenrechtenverdragen
7. EU-recht
3
