In de samenvatting worden de belangrijkste dingen van de Kla's en klb's beschreven. Hier staat alles uitgebreid uitgelegd voor de kennistoets. Dit gaat voornamelijk over sportletsels en artrose.
KLA
Week 1
Pijn
Weefselschade
Schade ontstaat aan de ligamenten bij een inversie trauma
maar hoeft niet persé. Het kan ook zijn dat er wat delen
opgerekt zijn zoals een peesweefsel wat ook voor schade kan
zijn. Hoeft niet iets afgescheurd te zijn. Je hebt verschillende
fases en die zie je hieronder.
Fasen bindweefsel
Collagene vezels organiseren zich in de richting waar
de trekkracht het grootste zijn.
Fasen herstel
Ontstekingsfase Proliferatiefase Organisatiefase Integratiefase
Reinigen wondgebied Toename van het Herstelstructuring van Herstel van
aantal cellen met weefsel sensomotoriek
productiecapaciteiten
Activeren van cellen Vorming van capillair Aanleg zenuwvezels Volledig belastbaar
t.b.v. reparatie netwerk
Reorganisatie vaatbed Herstel van
functionele stabiliteit
FITT: voor zover onderbouwd?
Onstekingsfase Proliferatiefase Organisatie-/ Integratiefase
F: Frequent herhalen binnen F: Frequent herhalen binnen de F: Lagere frequentie
de pijngrens pijngrens
I: Onbelast minimaal belasten I: Op geleide van pijn niet op I: Belast, volledige intensiteit
tot pijngrens basis van kracht
T: Actief geleid met beperkte T: Gericht op ADL actief geleid T: Hogere complexiteit:
bewegingsuitslag met volledige beschikbare coördinatie, volledige
bewegingsuitslag bewegingsuitslag, kracht
T: Aantal keren per dag. T: Aantal keren per dag T: 1 á 2 keer per dag
afhankelijk van na reactie.
Bloeding c.q. ruptuur, Bloedvaten → 48 rust.
1
,HvA Fysiotherapie
Monitoren van tekenen van ontsteking
Calor: Door vasodilatatie (roodheid + warmte)
wijder worden door de bloedvaatjes.
Rubor: Door vasodilatatie (warmte)
- Aanvoeren van bouwstoffen
- Afvoer van afvalstoffen
Tumor: Oedeem (zwelling)
- Immobilisatie
Dolor: signaal om verdere weefselschade te
voorkomen (pijn)
Functio leasa: Gevolg van tumor en dolor (verlies
van functie)
C Ru Tu D
Acute pijn
Wat is pijn?
Pijn wordt door de International Association for the Study of Pain (IASP) gedefinieerd als ‘een
onplezierige sensorische en emotionele ervaring, geassocieerd met actuele of potentiële
weefselschade, of beschreven in termen van dergelijke schade’. → is één van de definities, er zijn
er meer!
Acute pijn → weefselschade.
Chronische pijn → ‘wanneer pijn meer dan 3 maanden aanhoudt.’
Centrale neurpathische pijn
- Schade aan centraal neuron (bijv. bij MS)
- Disregulatie in de prikkeloverdracht binnen het centraal zenuwstelsel. Zenuwcellen zijn op
elkaar afgestemd die moeten elkaar remmen en elkaar assisteren waar nodig. Maar als er
schaden is in dat CZS dan kan die prikkeloverdracht omtrent raken. Dan ervaar je meer pijn
zonder dat er weefselschade is.
- Als gevolg van plastische veranderingen/ psychologische, emotionele factoren. (Hierbij is
geen weefselschade.)
- Grootste groep valt hieronder.
Nut van pijn
Evolutionair gezien essentieel om te overleven:
- Waarschuwing
- Bescherming (bijv. Terugtrekreflex)
Je ervaart pas pijn als het eenmaal in je hersenen is
aangekomen.
2
,HvA Fysiotherapie
Nociceptoren
Nocicepie → Registeren alleen de schade.
Vrije zenuwuiteinden in de huid die reageren op
weefselschade. Die registeren GEEN pijn. Het gevolg van
registeren van weefselschade is dat je pijn ervaart. Het zijn
uitlopertjes van de zenuwvezels die zich in de huid, spieren,
pezen etc. die maken een receptief veld. Op het moment dat
jij je vinger op een naald drukt dan zie je dat in de situatie
waar in de vinger geen contact maakt met de naald dat
daarin er geen prikkels plaatsvindt maar op het moment dat
je vinger contact maakt en wat schade toebrengt zie je dan
dat er allemaal actiepotenialen gaan ontstaan (alleen maal
prikkels). Die prikkels gaan naar het ruggenmerg,
hersenstam en naar hersenen toe. Je wordt er nu bewust van
dat je bij de vinger iets ervaart.
Als je vinger bij een warme kaars komt dan
wordt het door mate van de tempratuur die
toeneemt op het lichaam. Dan komt er sneller
achter elkaar prikkels plaatsvinden. Het komt
dan bij de hersenen te terecht dat het wel erg
warm wordt. Schade door vuur blijft de prikkels
doorgaan.
Innervatie dichtheid nociceptoren
In de huid is het meeste nociceptoren te vinden. Dieper
het lichaam ingaat neemt die innervatie dichtheid neemt
af. Er zijn minder receptieve velden maar die velden zijn
groter. Boten voelen geen weefselschade maar alleen hun
eigen weefsel en basis daarvan heb jij pijn.
Lokalisering schade wordt minder eenduidig. De
nociceptoren zijn over in de zenuwen te vinden. Je kan
heel willigkeurig de pijn uitleggen waar het zit. Maar als
het in een orgaan etc. zit dan kan je het niet goed vertellen
waar het is, omdat het een te groot oppervlakte is (bijv.
buikpijn.)
3
, HvA Fysiotherapie
Primaire en secundaire pijn
Aō-vezels (delta):
- Gemyeliniseerde dikke vezels
- Stekende pijn, directe waarneming
- Goed te lokaliseren
C-vezels:
- Ongemyeliniseerde dunne vezels
- Doffe zeurende pijn
- Nier goed te lokaliseren
- Veroorzaken ontstekingsreactie
Primaire pijn: op het moment hele erge pijn.
Hoog in intensiteit. Word over specifieke vezels vervoerd naar het CZ. → AŌ-vezels Delta.
Secundaire pijn: Later in het proces. Geen prikkels meer over de Delta vezels. De pijn is veel
minder dan de Primaire pijn. → C-vezels.
Perifere sensitisatie
Substance-P:
- Onstekingsproces
- Verlaagd drempelwaarde C-vezels rondom het
gebied van weefselschade.
Pijn: Pain pathway
De delta vezel (AO) en de C-vezel komen van perifeer
lopen via de achterhoorn van het ruggenmerg het CZS in (nociceptie prikkel). Vanaf daar zie je dat
het via schakelingen (via andere neuronen) dat het doorgang vindt naar boven toe. De nociceptie
wordt doorgegeven naar de hersenstam, naar de thalamus. Van daaruit naar de cortex
(hersenschors) daar word je bewust van je schade en dan voel je pijn.
Een Thalamus Heeft als functie poortwachter. Een gebied in de hersenen dat prikkels die niet
relevant zijn krijgen geen doorgang naar de hersenschors en als wel relevant is krijg je wel
toegang en word je bewust van de pijn.
Relevantie Heel veel signaaltjes naar de thalamus toe gaat dan pas gaat het naar de hersenen
toe.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nikkirijst. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
