Samenvatting
Samenvatting Woordenlijst Algemene celbiologie () voor opleiding BCBT
63 keer bekeken
6 keer verkocht
woordenlijst, opgesteld door ikzelf. vat eigenlijk goed de cursus samen qua inhoud (TIP: gebruik deze woordenlijst naast de figuren uit de ppt). Ik heb hiermee een 17/20 kunnen halen in mijn eerste examenkans.
[Meer zien]
Voorbeeld 10 van de 110 pagina's
Geupload op
1 april 2023
Aantal pagina's
110
Geschreven in
2022/2023
Type
Samenvatting
Instelling
Universiteit Gent (UGent)
Studie
Biochemie En Biotechnologie
Vak
Celbiologie I
Alle documenten voor dit vak (3)
Door: leonardvercaempst • 2 maanden geleden
€7,49
Toegevoegd
In winkelwagen
Op verlanglijstje
100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na betaling
Zowel online als in PDF
Je zit nergens aan vast
Jarne
Winderickx
CELBIOLOGIE
Woordenlijst + Inhoudstafel
,INHOUD
1. Selectie van celbiologische technieken.................................................................................................................5
1.1 Celcultures......................................................................................................................................................5
1.1.1 Condities van een celculture...................................................................................................................5
1.1.2 Groeisubstraten + procedures.................................................................................................................6
1.1.3 Voor + nadelen........................................................................................................................................7
1.1.4 Celbronnen + celsoorten.........................................................................................................................7
1.1.5 abnormaliteit + merkwaardigheden (tumorcellen)................................................................................8
1.1.6 kwaliteitscontrole....................................................................................................................................9
1.2 microscopische technieken...........................................................................................................................10
1.3 Histo -en- Cytologische technieken..............................................................................................................10
1.3.1 Immunocytochemie...............................................................................................................................10
1.3.2 Microscopische autoradiografie en in situ hybridisatie........................................................................12
1.3.3 karyotypering.........................................................................................................................................13
2. Inleidende Embryologie en Histologie van dieren..............................................................................................15
2.1 Inleiding.........................................................................................................................................................15
2.1.1 Histologie...............................................................................................................................................15
2.1.2 Embryologie...........................................................................................................................................15
2.2 epitheelweefsel.............................................................................................................................................16
2.2.1 Inleiding.................................................................................................................................................17
2.2.2 Dekweefsel / bedenkende epithelia......................................................................................................17
2.2.2.1 Apicale membraan..........................................................................................................................18
2.2.2.2 Lateraal membraan (aan de zijkant)...............................................................................................20
2.2.2.3 Basale membraan............................................................................................................................21
2.2.3 Klierweefsel...........................................................................................................................................22
2.2.3.1 exocriene klieren.............................................................................................................................22
2.2.3.2 endocriene klieren..........................................................................................................................24
2.2.3.3 Myo-epitheel...................................................................................................................................24
2.2.3.4 bloedvaten......................................................................................................................................25
2.3 bindweefsel...................................................................................................................................................26
2.3.1 Inleiding.................................................................................................................................................26
2.3.2 Algemeen bindweefsel..........................................................................................................................28
2.3.2.1 types................................................................................................................................................28
2.3.2.2 ECM.................................................................................................................................................29
2.3.2.3 cellen in het algemeen bindweefsel...............................................................................................30
2.3.3 gespecialiseerd Bindweefsel.................................................................................................................31
1
, 2.3.3.1 vetweefsel.......................................................................................................................................31
2.3.3.2 Kraakbeenweefsel...........................................................................................................................32
2.3.3.3 beenweefsel....................................................................................................................................34
2.3.3.3.1 Bouw van compact beenweefsel.............................................................................................36
2.3.3.3.2 Types van botvorming..............................................................................................................37
2.3.3.3.3 Invloed van stoffen op de ossificatie........................................................................................38
2.4 spierweefsel..................................................................................................................................................39
2.4.1 Inleiding.................................................................................................................................................39
2.4.2 Gladspierweefsel...................................................................................................................................40
2.4.3 Skeletspierweefsel.................................................................................................................................42
2.4.3.1 Bouw van een spiervezel.................................................................................................................44
2.4.3.2 Dwarstreping (figuur zie cursus dia 20)...........................................................................................45
2.4.3.3 zenuwprikkeloverdracht.................................................................................................................45
2.4.4 Hartspierweefsel...................................................................................................................................45
2.5 zenuwweefsel...............................................................................................................................................47
2.5.1 Inleiding.................................................................................................................................................47
2.5.2 Neuronen / zenuwcellen.......................................................................................................................48
2.5.2.1 algemene bouw...............................................................................................................................48
2.5.2.1.1 synapsen...................................................................................................................................50
2.5.2.2 Types...............................................................................................................................................51
2.5.3 Opbouw CZS..........................................................................................................................................51
2.5.4 Neurogliacellen......................................................................................................................................52
2.5.4.1 In het PZS.........................................................................................................................................52
2.5.4.2 In het CZS.........................................................................................................................................53
2.5.5 Meninges / vliezen................................................................................................................................54
3. Algemene celbiologie van Dieren........................................................................................................................56
3.1 celmembranen (+ pompen, kanalen en receptoren)...................................................................................56
3.1.1 Eigenschappen + functies van biologische membranen.......................................................................56
3.1.2 lipide bilaag als basis voor biomembraan.............................................................................................56
3.1.3 Membraaneiwitten................................................................................................................................58
3.2 organellen.....................................................................................................................................................60
3.2.1 overzicht van organellen + onderzoeksmethoden voor intracellulaire transporten............................60
3.2.2 Endoplasmatisch reticulum (ER)............................................................................................................61
3.2.2.1 Ruw endoplasmatisch reticulum (RER)...........................................................................................62
3.2.2.1.1 Co-translationele transport van RER........................................................................................62
3.2.2.1.2 Posttranslationele modificaties in RER.........................................................................................65
3.2.2.2 Glad endoplasmatisch reticulum (SER)...........................................................................................66
2
, 3.2.3 Golgi-apparaat.......................................................................................................................................66
3.2.4 Lysosomen.............................................................................................................................................70
3.2.5 Endosomen, Transportvesikels en Secretorische vesikels....................................................................71
3.2.6 Mechanismen van vesikelstransporten.................................................................................................74
3.2.6.1 Soorten mantel eiwitten.................................................................................................................74
3.2.6.2 Aanmaak / assemblage van mantel................................................................................................75
3.2.6.3 Docking van secretorische vesikel...................................................................................................76
3.2.6.4 Fusie van membraan en vesikel......................................................................................................76
3.2.7 Mitochondria.........................................................................................................................................78
3.2.7.1 Eiwitimport in matrix.......................................................................................................................79
3.2.7.2 oxidatieve fosforylatie.....................................................................................................................80
3.2.8 Peroxisomen of microbodies.................................................................................................................81
3.3 cytoskelet......................................................................................................................................................82
3.3.1 functies en soorten................................................................................................................................82
3.3.2 actine-filamenten / microfilamenten....................................................................................................83
3.3.2.1 Opbouw...........................................................................................................................................83
3.3.2.2 actine bindende eiwitten................................................................................................................84
3.3.2.3 Celmigratie......................................................................................................................................87
3.3.2.4 Actinefilament bindende eiwitten (deel 2).....................................................................................88
3.3.3.5 Rol van actine in celadhesie en cel-substraat adhesie....................................................................90
3.3.3 intermediaire filamenten (IF)................................................................................................................91
3.3.4 microtubuli............................................................................................................................................92
3.3.4.1 Structuur van MT.............................................................................................................................92
3.3.4.2 Centrosomen, centriolen,….............................................................................................................94
3.3.4.3 MT bindende eiwitten.....................................................................................................................96
3.3.4.3.1 Motor eiwitten.........................................................................................................................96
3.3.4.3.1.1 Kinesine...........................................................................................................97
3.3.4.3.1.2 Dyneïne...........................................................................................................98
4. celbiologie van Planten.......................................................................................................................................99
4.1verschil plant en diercel.................................................................................................................................99
4.2 kern / nucleus...............................................................................................................................................99
4.3 Plastiden......................................................................................................................................................100
4.3.1 chloroplasten (groene plastiden)........................................................................................................100
4.3.2 Chromoplasten....................................................................................................................................101
4.3.3 leukoplasten........................................................................................................................................102
4.4 mitochondria...............................................................................................................................................103
4.5 Vacuoles......................................................................................................................................................103
3
,4.6 ER+ Golgi-apparaat.....................................................................................................................................104
4.7 Cytoskelet...................................................................................................................................................105
4.8 Plasmamembraan.......................................................................................................................................105
4.8.1 PM- eiwitten........................................................................................................................................106
4.8.2 Plasmodesmata...................................................................................................................................108
4
,1. SELECTIE VAN CELBIOLOGISCHE TECHNIEKEN
1.1 CELCULTURES
1.1.1 CONDITIES VAN EEN CELCULTURE
Cellijnen - verzameling gelijke cellen die na het kweken van
een celcultuur worden ‘geoost’
- stabiele cellijnen : kunnen ++++ delen met
onbeperkte levensduur
Vertebraten - gewervelden
Virale oncogenen Belangrijk voor het maken van onsterfelijke cellen (=
immortalisatie)
EMEM (Earle’s Minimum Essential Medium) Bevat isotische zouten + energiebronnen +
essentiele AZ en vitamines en serum (geïsoleerd uit
bloed en bevat groeifactoren
Crisis van een celculture Het selecteren van cellen uit een celculture
Senescence Verouderen + afsterven van cellen
Confluente laag / confluentie Een monolage laag die gevormd wordt (heel het
oppervlak zit vol met cellen die niet in 3D
voorkomen)
Wanneer 100% van celoppervlak benut wordt
Monolaagcultuur celcultuur bestaande uit 1 laag cellen
Kolonies van cellen Kleine groepjes van cellen
In vitro Buiten het lichaam / biologische context
In vivo In het lichaam
Isotonische zouten Dient als buffering van het MEM
Zouten = ipv zuur of base (deze vernietigen de cel)
Serum Geïsoleerd uit bloed + bevat belangrijke
groeifactoren
Afplakking Buiten houden van schimmels en andere
5
,Primaire celculturen Worden rechtstreeks uit het weefsel gemaakt
1.1.2 GROEISUBSTRATEN + PROCEDURES
Anoïkis Geprogrammeerde celdood / apoptose
Adherente celcultures Aan elkaar gebonden
Coating Laagje geven aan je materie zodat cellen erop
kunnen groeien (kan adhv Poly-D-lysine of collageen,
…)
Coating adhv collageen Om in vitro situatie na te bootsen in een in vivo
situatie
ECM (extra cellulaire matrix) Zie later in cursus
Feeder cellaag Geven signalen aan groeinde celcultuur
Bevind zich op het materie
Geconditioneerd milieu Milieu met goede eigenschappen voor te groeien
Aspecifieke interactie Celspreiding en cellulaire adhesie toelaten
Cellulaire adhesie + celspreiding Zie later in cursus
Specifieke interactie Tussen cel + onderliggende cellen (+ ECM)
Zorgt voor een differentiatie-inductie door stimulatie
van basaal lamina
Basaal lamina Geeft instructies aan de cel
Vaak een begrenzing tussen 2 weefsels
Contactinhibitie cellen delen zich niet meer verder wanneer alle
plaats benut is
Celprofilatie = celdeling
mitogenen Beinvloeden de celdeling
6
,In dense foci Het 3D groeien van tumorcellen
Cysten Holte die omrind is door bindweefsellaag cellen
Suspensie cultures Celcultuur met een medium
Celtransfer Cellen uit de culture halen
Trypsine – EDTA T: maagprotease + degradeert sommige oppervlakte
eiwitten
E: zondert Ca + Mg af waardoor zwakkere bindingen
ontstaan (hierdoor kan Trypsine beter zijn werk
doen ) + komen samen voor met E-caderine (zie heel
veel later)
Intercellulaire adhesie Tussen de cellen
Degradatie van eiwitten Eiwitten die hun werking verliezen
Meercellige aggregaten Meerdere soorten cellen
Focaal Lokaal / op 1 welbepaald gebied
1.1.3 VOOR + NADELEN
Homogeniteit 1 type van een soort cel
HEPA High Efficiency Particulate Air
1.1.4 CELBRONNEN + CELSOORTEN
Self-renewal Kan zich herstellen en blijven delen
Committed precursor Dient als ‘tussencel’
= overgang tussen stamcel + gedifferentieerde cel
7
,Stamcel Onbeperkt delen + zijn verantwoordelijk voor
aanmaak van gespecialiseerde cellen
Differentiatie Via celdelingen een gespecialiseerd celtype vormen
Totipotente stamcel Zorgen voor embryonale weefselopbouw
Cel die kan uitgroeien tot een organisme
= de zygote
Pluripotente stamcellen (PSC) Gespecialiseerde totipotente stamcellen
Multipotente stamcellen Gespecialiseerde pluripotente stamcellen
Bv: bloedstamcel (specialiseert zich dan in cellen:
rode + witte bloedcellen en bloedplaatjes )
Embryonale stamcel (ESC) = moeder van alle stamcellen
Differentieerde Blastocyt
Differentieert zich in macrofagen, neuronen,
vetcellen, gladde spiercellen,…
Somatische cel Gedifferentieerde cel die geen functie heeft voor
voortplanting
Transcriptie factoren van Yamanaka Nucleaire factoren die bij samen voegen van een
IPSC en somatische cel een embryonale stamcel
vormen
Organoïden synthetische organen
Gen targetting Genen gaan targetten en ze zo vervangen of
herstellen
Screening van geneesmiddelen Testen van geneesmiddelen op organoïden
LAMB3 Oorzaak van epidermolysis bullosa (huid komt los en
UV,… kan binnendringen in lichaam)
Retrovirus Eenvoudig virus
1.1.5 ABNORMALITEIT + MERKWAARDIGHEDEN (TUMORCELLEN)
8
, Proliferatie Verspreiding van cellen (/ celdeling)
Bij tumorcellen via groeifactoren
Autocrien Zelf gesynthetiseerd
Paracrien Aangemaakt door naburige cellen
Tetratoom Tumor van geslachtscellen + vertonen plaats
specifieke differentiatie
Ectopisch Op niet-originele plaats inspuiten,…
Orthotopsich Op originele plaats inspuiten,….
Myoblast vs myotube Zie later
1.1.6 KWALITEITSCONTROLE
Contaminatie = besmetting
Mycoplasma ’s / PPLO (pleuropneumonia-like Soort micro-organisme die antibiotica resistent is
organisms )
Zijn parasitair en verstoren het cellulair metabolisme
(verzuren het milieu) en zijn moeilijk detecteerbaar
en ook moeilijk elimineerbaar
Intracellulair In de cel
HeLa = klassieke cellijn afgeleid van de humane cervix
tumor
Karyotypering Meet de genetische zuiverheid, homogeniteit en
stabiliteit van een celculture
Adhv vormen van + aantal chromosomen
PCR (polymerase chain reaction) Zie cursus
Doel = snel reproduceren van een stukje DNA
Primers Markeren het gebied dat je wilt kopiëren, vernielen,
…
Inherente genetische instabiliteit = genotype van gecultiveerde cellen die evolueren
9