Godsdienst leerinhoud en didactiek
1. WIJSHEID VAN
VERHALEN.___________________________________________
a. verhalen vertellen over het leven
- Verhalen geven aan wat ooit gebeurd is of nog zal gebeuren, vaak in symbolische
taal.
- Ze maken gebruik van beelden en fantasieën.
- Je kan niet altijd meteen hun betekenis achterhalen.
- Verhalen vertellen niet wat hier en nu is maar wat de zin is.
- “Het universum is gemaakt van verhalen, niet van atomen”
b. Verhalen is herinneren
• Door een verhaal te vertellen probeer je het gebeurde terug in dichter bij jezelf en het
heden te brengen.
• Een verhaal is een selectie uit wat mensen meemaken op basis van wat relevant,
betekenisvol of representatief is.
• Het verhaal van een leuke uitstap, een ongeval, je eerste lief, je eerste les die je ooit
gaf,...
• Een groter geheel aan levenservaringen of waarden die een mens belangrijk voor het
leven vindt.
c. verhalen roepen verhalen op
Een verhaal dat in groep wordt gedeeld roept stroom aan nieuwe herinneringen op
(associatief)
Door het vertellen van het verhaal komen mensen dichter bij elkaar
Ze vinden opluchting, voelen zich niet meer alleen.
d. verhalen zijn spiegels
We herkennen verhalen vaak in ons eigen leven
In verhalen vinden we onze gedachten, gevoelens, strevingen, verlangens, angsten,
houdingen en handelingen geprojecteerd.
We zien beter wie we zijn en hoe we handelen
Handelingen van iemand in een situatie kunnen we herkennen in ons eigen handelen
We ontdekken een nieuwe aanpak voor situaties waarin we zelf vast komen te zitten
Verhalen scheppen openingen
Ze helpen ons het leven te oriënteren, hoop op verandering, een beter leven
e. Verhalen dragen waarden en houdingen over
Verhalen dragen waarden en houdingen over: waarden, normen, overtuigingen,
houdingen (vaak verdoken in het verhaal)
Een goed verhaal veel identificatiemogelijkheden
g. Mijn verhaal en dat van de ander
- Mijn verhaal: wat ik meemaak, waar ik in zit en zelf leiding aan geef of onderga.
- De geschiedenis die ik concreet beleef en waar ik handelend tussenkom.
- Het verhaal waarin ik gehoor vind en tot mezelf kom of samenhang ontdek.
- Het levensverhaal komt bij het vak godsdienst op de eerste plaats
- Kinderen: kunnen in dit vak op verhaal komen en zin en richting vinden
Over jezelf kunnen vertellen:
- Je leert jezelf beter kennen: wat zijn mijn waarden en normen, wie ben ik, waar sta ik
voor
- Je leert de ander beter kennen
- Je bent fier op je verhaal
- Godsdienst draait om het levensverhaal van de kinderen
Leuk om verbondenheid te voelen
Leuk om na te denken over het leven
Nood om over jezelf te vertellen
Belangrijk om te weten dat je niet alleen staat met je ervaring
Nare ervaringen zoals pesten etc. worden bespreekbaar gemaakt.
De ander:
- Naast mijn verhaal bestaan er ook verhalen van anderen over mij.
- Ik ervaar hierbij betrokkenheid en verbondenheid.
- Een ander beleving van de feiten dan ikzelf ervaren heb
- Ik ontleen hierdoor goede of slechte faam: bepalend voor de manier waarop we naar
onszelf en anderen kijken
- We worden tot leven geroepen
- Als niemand over mij vertelt dan word ik ‘dood’-gezwegen en krijg ik geen bestaan
- Raamwerk van verhalen waarin wij over onszelf en anderen vertellen
h. Verhalen over de ander
• Verhalen over een ander: Verhalen die we niet zelf hebben meegemaakt, maar die
we ‘van-horen-zeggen’ hebben
• Deze verhalen maken ons sterker, voorzichtig, bang, ...of zijn een soort van
voorbeeldfunctie of net niet
• Bij het navertellen wordt het ook een stukje ons eigen verhaal
• Ze scheppen een band met de persoon over wie het verhaal gaat
Verhalen die iemands naam dragen driehoeksverhouding
Bevorderen relatie tussen verteller en toebehoorder + band met persoon over wie het
verhaal gaat.
Vaak gebruikt bij godsdienst
Veel identificatie- en imitatiemodellen voor kinderen.
2
,i. Referentiële verhalen
• De situaties helder en duidelijk verwoorden in een alledaagse taal zodat de
toehoorder de eigen ervaringen herkent.
• Deze verhalen roepen concrete belevenissen op uit het eigen leven: identificatie
• Het reikt concrete alternatieve gedragingen aan waar toehoorder in vast zijn
geraakt, ze laten zien dat het anders kan
• Welke mogelijke identificatie-elementen kunnen kinderen uit dit verhaal halen?
- Vb.: Pluk van de petteflet
Fragment: kakkerlak en spuitbus
Waarin herkennen kinderen zich? Welke linken leggen kinderen?
Kinderen praten graag tegen dieren en voelen zich er heel verbonden mee
Dieren die sterven, overleden huisdieren
De hoop dat mensen je kunnen helpen en dat dan tegen valt
Ervaring van nee te horen
Naar de stripwinkel gaan
j. Magisch realistische verhalen
• Verhalen die zich afspelen in een heel realistisch kader
• Deze verhalen bevatten verbeelding, raadsels, geheimen, fantasie en verwondering
• Fantasie in werking
• Leren uit de lessen die de personages leren
• Geeft hoop
• Vb.: Harry Potter (vaak in avonturenverhalen)
k. Symbolische verhalen
• Vb.: Kikker en vreemdeling
• Hoe ga je met dingen om
• Elk dier staat symbool voor een houding ten opzichte van dingen. Kinderen denken
na over welke houding zei aannemen. Positief/negatief/…
• Symbolische verhalen kenmerken zich door hun uitgebreid verwijzingskarakter in
tegenstelling tot referentiële verhalen die vrij direct naar zeer concrete situaties
verwijzen
• De beelden die in een symbolisch verhaal voorkomen roepen een ruimere
werkelijkheid op dan waar ze in hun concreetheid voor staan
• Eigen aan symbolen is ook hun bepaalde 'dubbelzinnigheid’ (Zo kan vuur zowel
verwarmend als verschroeiend zijn en staat goud voor geluk als voor verderf)
, l. Verhalen dragen vele betekenissen
• Vaak ga je er van uit dat wanneer je een verhaalt vertelt de boodschap die je er als
verteller zelf in leest ook daadwerkelijk bij de toehoorder overkomt.
• Je denkt de betekenis over te dragen op je toehoorder
• Vroeger sprak men dan over ‘de moraal van het verhaal’
• Een verhaal heeft echter niet één, maar vele betekenissen: je kan verschillende
moralen ervaren
• Niet moraliseren!
Kinderen moeten zelf de moraal ontdekken en de leerkracht moet niet deze
moraal verkondigen. GROTE VALKUIL!!
• Vragen: wat spreekt er mij aan in het verhaal? Wat stoort mij in het verhaal? Wat
roept het mij op? Welke uitdaging tref ik aan? Wie of wat zou ik graag zelf
kunnen/willen zijn zoals in het verhaal?
Verhalen zijn afgestemd op leeftijd, cultuur, leefwereld van de kinderen, milieu,
ontwikkelingskansen van de toebehoorders. Er moeten voldoende
identificatiemogelijkheden zijn!!
Je biedt best verhalen aan die herkenbaar zijn maar tegelijk een “zone van
naaste ontwikkeling” aanreiken.
• Verhalen worden door elke toehoorder anders gehoord
• Verhalen zijn meerzinnig: Tracht door het leggen van klemtonen het verhaal
verschillende betekenissen te geven. Hoeveel betekenissen kan je het meegeven?
Verhaal: “Er was eens een man, die altijd rechtvaardig was.”
- Een man die altijd rechtvaardig is maar voor de rest niet anders.
- Een man die vindt dat steeds vindt dat alles gerechtvaardigd moet worden.
- Er was eens sprookje, is hij er nog of niet meer
- Waarom is het een man?
Kinderen zien altijd dingen die je niet verwacht
m. Verhalen worden rijker aan betekenis
De toebehoorders zien hun eigen betekenissen in de verhalen.
Ze reiken het verhaal aspecten en zienswijzen van hun eigen leven aan.
Daardoor wordt het verhaal met betekenissen verrijkt
Ze worden met elke nieuwe interpretatie rijker.
n. Verhalen en verbeeldingskracht
Het verhaal van de boom:
Een boom vroeg me een eindje mee te lopen.
“Dat kan ik niet,” zei ik, “Bomen kunnen niet lopen.”
“Dan ook niet spreken” zei de boom.
Toen was alles weer stil.
Verbeelding is altijd belangrijk, je mag geen dingen uitsluiten omdat je denkt dat ze
niet gaan lukken.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauratrap. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €13,99. Je zit daarna nergens aan vast.