Samenvatting
Samenvatting Inleiding in de wetenschappelijke methode
Samenvatting van het tentamenmateriaal (pdf) en de bijbehorende studietaken
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 204 pagina's
Voorbeeld 4 van de 204 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Studietaak 0YOULEARN
Wat is kennis?
Wetenschap is een manier om kennis te vergaren, maar wat kennis
precies is, is een complexe vraag. Epistemologie, de tak van sport die zich
bezighoudt met vragen naar kennis, onderzoekt dit al sinds de Griekse
oudheid. De moderne wetenschap is dus een specifieke epistemologische
benadering en voortvloeisel uit de klassieke filosofie.
Kennis kan worden gedefinieerd als een opvatting die waar en
gerechtvaardigd is. Dit wordt vaak beschouwd als de drie noodzakelijke
kenmerken van kennis: een opvatting moet waar zijn en er moet een
rechtvaardiging voor bestaan.
De definitie van kennis omvat volgens gangbare opvattingen drie
kenmerken: het is een opvatting, moet waar zijn en er moet een
rechtvaardiging voor zijn. Hoewel er kritiek is op deze definitie, is het wel
een goed uitgangspunt om te begrijpen wat kennis is. Wetenschappelijk
onderzoek levert nieuwe kennis op door middel van het vormen van
nieuwe of aangepaste opvattingen die waar en gerechtvaardigd zijn.
Twijfel en zoektocht
Charles Sanders Peirce schreef in 1877 het artikel 'The Fixation of Belief',
waarin hij betoogt dat de mens van nature zekere opvattingen over de
wereld wil hebben en dat twijfel onrust veroorzaakt. Hij stelt dat er twee
mogelijke toestanden zijn waarin de mens zich kan bevinden: een
overtuigingstoestand en een toestand van twijfel. Twijfel is te vergelijken
met jeuk en zet ons aan tot het op zoek gaan naar een opvatting die de
twijfel wegneemt.
Peirce betoogde dat naast wetenschappelijk onderzoek, er ook
alternatieve methoden zijn om van twijfel af te komen, zoals volharden en
vermijden. Dit houdt in dat mensen vasthouden aan hun overtuigingen en
vermijden om kritisch te kijken naar andere opvattingen.
De methode van volharden en vermijden is een methode om wankelingen
in je opvattingen te voorkomen of op te lossen. Het houdt in dat alle
situaties en personen die twijfel in ons kunnen oproepen, worden
vermeden om zo vast te houden aan onze opvattingen. Bijvoorbeeld, het
vermijden van informatie die onze overtuiging kan tegenspreken, zoals
het vermijden van mensen die een andere mening hebben over een
onderwerp waar wij in geloven.
De methode van volharden en vermijden houdt in dat men alle situaties
en personen vermijdt die twijfel kunnen oproepen. Het is mogelijk om zo
een leven te leiden zonder ooit overtuigingen te veranderen, maar het is
de vraag of dat wenselijk is. Een voorbeeld van deze methode is het
vermijden van interacties met collega's die geen interesse hebben in
nieuwe suggesties.
,Methode van autoriteit
De tweede methode om opvattingen te 'fixeren' is door een beroep te
doen op autoriteit, zoals Peirce dat noemde. Dit houdt in dat we onze
overtuigingen baseren op de uitspraken van experts, professoren en
autoriteiten, zonder deze zelf te onderzoeken. Deze methode wordt veel
toegepast in de opvoeding en het onderwijs, maar is niet de methode van
een wetenschapper.
A-priori-methode
De a-priori-methode biedt een uitweg wanneer twijfel niet kan worden
voorkomen door het vermijden van informatie of het beroepen op
autoriteit. Een manier om deze methode te begrijpen is door te kijken
naar smaak: sommige opvattingen zijn aantrekkelijk of passen bij onze
voorkeuren en opvattingen.
De a-priori-methode biedt een uitweg als het niet mogelijk is om twijfel te
voorkomen door blootstelling aan informatie via andere personen. Deze
methode houdt in dat opvattingen worden gekozen op basis van
persoonlijke voorkeuren en eigenschappen die de opvattingen
aantrekkelijk maken, zoals het idee van het kind als een 'tabula rasa'.
Deze methode is gebaseerd op persoonlijke voorkeuren en niet op
wetenschappelijk onderzoek.
Wetenschappelijke methode
Peirce noemt de wetenschappelijke methode als de beste manier om
twijfel over onze opvattingen te verminderen en benadrukt het belang
van het actief zoeken naar empirische gegevens om onze opvattingen te
toetsen en in lijn te brengen met de werkelijkheid. Hij beschrijft de
andere manieren om overtuigingen te vormen, zoals vermijden van
twijfel, autoriteit en a-priori beoordeling op basis van smaak. Peirce's
credo voor (aspirant-)wetenschappers is om op zoek te gaan naar
informatie om opvattingen aan te scherpen in plaats van twijfel te
vermijden of zich op autoriteit of smaak te baseren.
Wetenschap als zoektocht naar kennis
Deze cursus richt zich op de wetenschappelijke methode, die
verschillende methoden omvat en niet slechts één specifieke methode. De
moderne wetenschap heeft verschillende doelen, waaronder 'weten dat'
en 'weten hoe'. Wetenschappers kunnen bijvoorbeeld gedetailleerde
kennis hebben van de structuur van het brein, maar dat betekent niet dat
ze automatisch weten hoe deze kennis kan worden gebruikt om een
depressie te behandelen.
Het vergaren van kennis kan een doel op zichzelf zijn, wat ook wel
fundamenteel onderzoek wordt genoemd. Fundamenteel onderzoek
beoogt niet alleen de systematische beschrijving van de werkelijkheid,
maar ook de verklaring van waarom dingen zijn zoals ze zijn.
Wetenschappers construeren hypothesen en theorieën om fenomenen te
verklaren.
,Wetenschappers hebben verschillende doelen bij het doen van onderzoek.
Fundamenteel onderzoek is gericht op het systematisch beschrijven van
de werkelijkheid en het verklaren van fenomenen door het construeren
van hypothesen en theorieën. Toegepast onderzoek richt zich
daarentegen op het kunnen voorspellen van en controle uitoefenen op
bepaalde gebeurtenissen of fenomenen, met als doel problemen op te
lossen en technologieën te ontwikkelen die onze maatschappij kunnen
verbeteren.
Fundamenteel onderzoek en toegepast onderzoek zijn beide belangrijk in
de wetenschap. Fundamenteel onderzoek richt zich op het beschrijven en
verklaren van fenomenen, terwijl toegepast onderzoek gericht is op het
voorspellen en controleren van gebeurtenissen of fenomenen. Hoewel ze
als aparte wetenschapsbeoefening worden neergezet, zijn ze met elkaar
in samenspel. Fundamentele kennis kan bijdragen aan het ontwikkelen
van toepassingen, en andersom kan 'weten hoe' een goed beginpunt zijn
voor fundamenteel onderzoek.
Tijdens het zoeken naar kennis maakt een wetenschapper niet alleen
gebruik van eigen onderzoek, maar ook van het onderzoek van anderen
dat gecommuniceerd wordt in wetenschappelijke literatuur. Het is
belangrijk om bij het gebruik van literatuur, of het nu wetenschappelijke
artikelen, boeken, Wikipedia-pagina's, internetblogs of -vlogs of andere
bronnen betreft, goed te letten op de kwaliteit en betrouwbaarheid van
de bronnen. Om dit te doen, kan men bijvoorbeeld de CRAAP-criteria
hanteren, die kijken naar de actualiteit, relevantie, autoriteit van de
auteur, nauwkeurigheid en het doel van de auteur bij het schrijven van de
bron.
Definities van wetenschap
De vraag 'Wat is wetenschap' is moeilijk eenduidig te beantwoorden en er
zijn verschillende manieren om wetenschap te definiëren. Wetenschap
wordt gekenmerkt door de methoden en werkwijzen die zij hanteert en
heeft een eigen geschiedenis. Een alledaagse definitie is dat wetenschap
gebaseerd is op kennis die afkomstig is van de zintuigen en daarom
empirisch is, in tegenstelling tot bijvoorbeeld logische analyse.
De definitie van wetenschap is complex en kan op verschillende manieren
worden geïnterpreteerd. Echter, wetenschap wordt gekenmerkt door
haar methoden en werkwijzen, waarbij het empirische karakter een
cruciale rol speelt. Dit betekent dat de zintuigen van wetenschappers een
belangrijk instrument zijn om tot nieuwe kennis te komen. Het
empirische karakter heeft een lange geschiedenis die teruggaat tot de
wetenschappelijke revolutie, waarbij Copernicus' heliocentrisch model en
Galileo's telescoop een belangrijke rol speelden bij het leveren van bewijs
voor nieuwe inzichten.
De cursus zal laten zien dat wetenschap niet alleen bestaat uit empirische
kennis, maar ook gebruikmaakt van theorieën. Het samenspel tussen
theorie en empirie wordt uitgebreid behandeld, en de cursus richt zich op
de methoden en werkwijzen die wetenschap kenmerken.
, Wetenschap: normatief versus descriptief
Het thema objectiviteit is belangrijk binnen de wetenschap en omvat
zowel de objectiviteit van kennis als de objectiviteit in duiding. Dit was
een belangrijk thema voor de logisch positivisten en de vraag of
wetenschap daadwerkelijk objectief kan zijn, blijft een punt van discussie,
zoals we later in de cursus zullen zien.
Het is belangrijk om als wetenschapper het onderscheid te maken tussen
descriptieve (wat is) en normatieve (wat wenselijk is) uitspraken.
Descriptieve uitspraken beschrijven de werkelijkheid, terwijl normatieve
uitspraken een waardeoordeel geven over wat goed of fout is.
Voorbeelden van descriptieve uitspraken zijn 'sporters leven langer' en
'rokers leven korter', terwijl bijbehorende normatieve uitspraken zijn 'je
moet voldoende sporten, want dat is gezond' en 'je moet niet roken, want
dat is ongezond'. In normatieve uitspraken wordt een waardeoordeel
gekoppeld aan descriptieve uitspraken.
Niet alle descriptieve uitspraken kunnen zonder meer worden omgezet in
normatieve uitspraken. Sommigen vinden dat wetenschappers zich alleen
bezig moeten houden met descriptieve uitspraken en dat normatieve
oordelen een taak zijn voor filosofen. Anderen stellen dat
wetenschappelijke uitkomsten vaak wel normatieve implicaties hebben.
Het is belangrijk om het onderscheid tussen descriptief en normatief te
behouden bij het denken over wetenschappelijke uitkomsten, ongeacht je
eigen mening hierover.
Wat is kennis?
Wetenschap: manier om tot kennis te komen
Kennis:
wat kennis in de kern is: een opvatting, die waar en gerechtvaardigd is. Wetenschappelijk
onderzoek is een manier om tot nieuwe of aangepaste opvattingen te komen en levert ons
geregeld nieuwe kennis op.
Gangbare manier om kennis te definiëren door kenmerken. 3 kenmerken gekoppeld aan
concept van kennis:
1. het is een opvatting
2. de opvatting moet waar zijn
3. er moet een rechtvaardiging bestaan voor de opvatting
als de opvatting waar is, en er is rechtvaardiging (onderbouwing), dan kan de opvatting
‘kennis’ genoemd worden.
Het is enigszins intuïtief dat kennis een ware opvatting moet zijn. Waarom moet er ook
een rechtvaardiging voor zijn, denk je?
Hoewel het geen sinecure is om te bepalen wat nu precies geldt als voldoende
rechtvaardiging, voegt men in de filosofie het criterium toe om toevallig ware
opvattingen uit te sluiten als kennis.
Voorbeeld: Stel bijvoorbeeld dat ik beweer dat er op een willekeurig gekozen adres een paard
in de wei staat en dat blijkt inderdaad het geval. De opvatting is dan waar, maar niet
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marlotlagendijk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67232 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen