Samenvatting van geschiedenis over de tweede historische context: De verlichting in theorie en praktijk. Inclusief kenmerkende aspecten en belangrijke personen.
HC 2. De Verlichting in theorie en praktijk
2.1 Verlichte denkbeelden (1650-1789)
Kenmerkende aspecten:
23) Het streven van vorsten naar absolute macht.
26) De wetenschappelijke revolutie.
27) Rationeel optimisme en het ‘verlicht denken’ dat werd toegepast op alle terreinen van de
samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen.
28) Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur met eigentijdse
verlichte vorm te geven (verlicht absolutisme).
Oorzaken wetenschappelijke revolutie:
(= periode in de 17e eeuw waarin klassiek-religieuze ideeën plaats maakten voor modern-
wetenschappelijke ideeën)
Ontdekkingsreizen
Vergrootten de kennis van de wereld buiten Europa.
Ambachtelijke technieken
Europeanen kregen de natuur beter onder controle.
Humanistische tekstanalyse
Doordat humanisten teksten gingen bestuderen uit de Oudheid, ontdekten ze fouten in deze
teksten en gingen ze deze verbeteren. Deze teksten werden gebruikt met het onderwijs en
mensen leerden dat er van je verwacht werd jezelf te ontwikkelen tot een ideaal mens
(homo universalis) = Leonardo da Vinci
Rationalisme
Het gebruiken van het verstand (beredeneren)
Empirisme
Observeren
Door de traditionele christelijke denkbeelden was het denken ondergeschikt aan geloof en traditie.
Mensen geloofden dat ze volkomen afhankelijk waren van God die heerste over mens en natuur, die
ieder zijn plaats in de maatschappij gaf, die voortdurend ingreep in het dagelijks leven, die mensen
strafte en wonderen liet gebeuren. Nieuwe inzichten en ontdekkingen, zoals de natuurwetten van
Newton, leidden tot discussies over de positie van godsdienst in de samenleving.
Belangrijk gevolg: Godsdienst en geweten werden steeds minder als verantwoordelijkheid van
staat of vorst gezien, maar als zaken van het individu.
De wetenschappelijke revolutie zorgde vanaf het eind van de 17 e eeuw voor optimisme over
de mogelijkheden om met het verstand en met onderzoek alles te begrijpen en te verklaren
en om de wereld te verbeteren. Zo ontstond de verlichting; de beweging om het gebruik
van het verstand toe te passen op alle terreinen van de maatschappij.
, Traditionele christelijke Locke Rousseau
opvattingen
Geloof > Staat moet ware > Scheiding kerk en staat
geloof beschermen > Staat mag zich niet met
> Staat moet kerk geloof onderdanen
helpen om naleving van bemoeien omdat ze niet
godsdienstige wetten af konden uitmaken wat het
te dwingen ware geloof is
Samenleving > Mens is van nature > Mens is bij geboorte een > Mens van nature goed,
zondig ‘ongeschreven blad’ maar maatschappij slecht
> Bij opvoeding en > Opvoeding en > Mensen werden slecht
onderwijs nadruk op omstandigheden bepalen door valsheid in de
straffen of het kind later goed of maatschappij
slecht wordt > Ideale opvoeding was
> Ouders en leraren in de natuur, zonder straf
kunnen kinderen beter of dwang en zonder
helpen om hun eigen godsdienstonderwijs
interesses te ontwikkelen
ipv dwingen dingen te
doen die ze niet willen
Politiek > Rechtvaardige > Natuurrechten (rechten > Zie Locke
samenleving is geordend ontleend aan de natuur)
naar Gods wil > Alle mensen zijn vrij en
> Verschillende groepen gelijk geboren en hebben
hebben verschillende recht op leven,
rechten en ieder heeft gezondheid, vrijheid en
een eigen plaats bezit
> God had de koning > Sociaal contract (= alle
soevereiniteit gegeven mensen staan een deel
droit divin (= van hun vrijheid af aan de
goddelijk recht) overheid. In ruil daarvoor
moet de overheid hun
leven, bezit, en vrijheid
beschermen en bij
conflicten als neutrale
rechter optreden)
> Burgers mochten bij
slechte regering een
andere regering
aanstellen
Bestuursvorm > Monarchie > Democratie met > Directe democratie
censuskiesrecht > Kan alleen goed
> Alle mensen zijn van werken zonder grote
nature gelijk sociale verschillen
> Individuen moeten niet > Sociaaleconomische
over elkaar heersen gelijkheid
> Privébezit is bron van
het kwaad
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper gkuijpers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
