Overig
Etsiche Dilemma PL3
- Vak
- Stage PL 3
- Instelling
- Fontys Hogeschool (Fontys)
Test document opzet etische dilemma PL3 stage
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 34 pagina's
Voorbeeld 4 van de 34 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Bewijslast - Etische dilemmaROUTEPLANNER BIJ DILEMMA’S IN DE ZORG SAMEN OP WEG NAAR ANTWOORDEN
VOOR BETERE ZORG EN MEER WERKPLEZIER April 2020 INLEIDING WAT ZIJN
DILEMMA’S? DILEMMA’S HERKENNEN DILEMMA’S AGENDEREN VIA 3 ROUTES 1. Bij
de cliënt en/of naaste 2. Bij het team 3. Bij de leidinggevende of vertrouwenspersoon
LEREN VAN DILEMMA’S HANDREIKING ‘ROUTEPLANNER BIJ DILEMMA’S IN DE
ZORG’ | 2 INLEIDING Waarom deze handreiking? Werken in de zorg gaat altijd gepaard
met dilemma’s: het hoort bij het werk. Mensen denken nu eenmaal heel verschillend over
dingen en hebben verschillende normen en waarden. Dan kan het wel eens zo zijn dat deze
niet met elkaar overeenkomen en dat er dilemma’s kunnen ontstaan. Hoe je met deze
verschillende inzichten omgaat is aan jou, je team en je organisatie. Om het werk vol te
kunnen houden en plezier in je werk te blijven houden, is het belangrijk dat je je hiervan
bewust bent. En dat je bij een dilemma naar passende oplossingen zoekt. Vandaar deze
handreiking: hier hebben jij, je team, je organisatie, de cliënt en zijn naasten plezier van. Het
leidt tot betere en persoonsgerichte zorg, en meer werkplezier. Deze handreiking helpt
zorgverleners in de verpleging, verzorging en thuiszorg (VVT) bij het herkennen, agenderen,
omgaan met en leren van dilemma’s in de zorg. Het gaat hierbij om dilemma’s die
voorkomen in interactie met cliënten, naasten en collegazorgprofessionals. Een ethisch
dilemma klinkt alsof het heel complex is, maar het gaat ook om simpele dingen. Vaak gaat
het in de zorg om vragen die dagelijks kunnen terugkomen. Vragen in bepaalde situaties die
niet volgens de bekende wegen op te lossen zijn en waarvoor zorgverleners voor nieuwe
acties worden teruggeworpen op hun eigen waarden en normen. Dilemma’s in de zorg
komen voort uit verschillende visies op een zorgsituatie, verschillende belangen, normen en
waarden van de betrokkenen in het zorg- en ondersteuningsproces door zowel de cliënt als
mantelzorgers en zorgmedewerkers. Dilemma’s kunnen ook ontstaan door verschillen in
culturele en sociaaleconomische achtergronden. Een voorbeeld: een cliënt ervaart dat
sommige zorgverleners ruw zijn in hun handelen en taalgebruik. De cliënt vraagt zich af of
ze dit kan zeggen en tegen wie. Of: een cliënt wil de verschillende behandelingen niet, terwijl
zijn familie dit wel wil. Hoe handhaaf ik me dan als zorgverlener? Veel zorgverleners
bespreken dilemma’s ook pas als er een onhoudbare situatie is ontstaan. Een klein
probleem kan als het niet besproken wordt, steeds groter en ingewikkelder worden. Een
voorbeeld: een cliënt kan zelf zijn brood smeren. Een zorgverlener zegt “ik smeer zijn brood
want dan heeft hij meer aan de ochtend” terwijl een andere zorgverlener zegt dit niet te doen
“om zijn zelfredzaamheid te behouden”. Als het niet lukt om hierin tot één afspraak te
komen, kan de cliënt zelfs zorgverleners tegen elkaar uitspelen: “zij doet dat altijd voor mij”.
Het wordt een soort kluwen die op een gegeven moment niet meer te ontwarren is. Soms
weet je zelfs niet meer hoe het is begonnen. Er zijn manieren om uit die kluwen te raken. De
lichtere manier, zoals een dilemmakaart, kun je al in je eigen team inzetten. Maar er zijn ook
‘zwaardere’ manieren zoals een moreel beraad. Die laatste manier wordt vaak ervaren als
het inzetten van een ‘zwaar’ middel. Je doet dat pas als het dilemma niet meer hanteerbaar
is. Deze handreiking geeft handvatten en tools om al eerder in gesprek te gaan met cliënten,
naasten en het team. Daarmee kun je voorkomen dat er een kluwen ontstaat. Door tijdig in
te grijpen en dilemma’s - juist Werken in de zorg gaat altijd gepaard met dilemma’s: het
hoort bij het werk. Deze handreiking geeft handvatten en tools om al eerder in gesprek te
gaan met cliënten, naasten en het team. Daarmee kun je voorkomen dat er een kluwen
ontstaat. HANDREIKING ‘ROUTEPLANNER BIJ DILEMMA’S IN DE ZORG’ | 3 als ze
beginnen te ontstaan - bespreekbaar te maken. Dan kun je gemakkelijker samen met je
,team leren op welke manier je met elkaar in gesprek kunt gaan en bijvoorbeeld een
dilemma-bespreking houdt, en daar met elkaar ook van kunt leren. Zodat je steeds beter
weet hoe je dilemma’s vroegtijdig kunt herkennen en mogelijk zelfs kan voorkomen. De
handreiking biedt daarmee een aanvulling op gangbare manieren van dilemmabespreking,
zoals een moreel beraad. Het bespreken van dilemma’s is nodig om de kwaliteit van zorg te
behouden en waar nodig te verbeteren. Het kan natuurlijk ook zo zijn dat het je kan
bevestigen dat je de best passende keuze hebt gemaakt. Fijn als schouderklopje aan jezelf
én leerzaam voor je collega’s. Een dilemma bespreken betekent verder dat je leert hoe het
een volgende keer anders of beter zou kunnen. Daarmee verbetert de kwaliteit van de zorg.
En omdat je meer in gesprek gaat en de kwaliteit van zorg verbetert, levert het cliënten ook
een betere kwaliteit van leven op. Zij voelen zich gehoord, erkend en geholpen door het
bespreken van hun dilemma’s. Het draagt ook bij aan de zin en energie in je werk te
behouden. Zorg verlenen gaat immers soms gepaard met keuzes die je moet maken die niet
altijd met elkaar te verenigen zijn. Aandacht geven aan die dagelijkse dilemma’s helpt dat je
meer vrede krijgt met de beslissingen en keuzes die je samen neemt. Het maakt ook dat
jouw professionaliteit en dat van je team zich verder ontwikkelt. In deze handreiking vind je
vier belangrijke stappen voor het vinden van een antwoord op een dilemma. Dat antwoord
vinden betekent niet dat er meteen een oplossing voor het dilemma is. Een dilemma is niet
altijd op te lossen, maar het kan mogelijk wel hanteerbaar gemaakt worden. Door met elkaar
in gesprek te gaan en te weten waarom iets wel of niet gebeurt en wat er bij de verschillende
betrokkenen speelt, kom je al een stapje verder. Dan is het dilemma herkend, erkend en niet
(langer) genegeerd. Dat helpt ook om je persoonlijke morele kompas (verder) te
ontwikkelen; je wordt gevoeliger voor het herkennen en omgaan met dilemma’s. Een
voorbeeld: een cliënt geeft aan dat zij ’s nachts, als een bepaalde zorgverlener dienst heeft,
niet durft te bellen voor hulp bij het draaien (nodig om doorliggen te voorkomen) en heeft
daardoor uren pijn. De cliënt hoort van die zorgverlener dat het draaien niet nodig is. Door
zo snel mogelijk nadat je dit van de cliënt hebt gehoord in gesprek te gaan met de
betreffende zorgverlener over wat haar gedrag oproept bij de cliënt, kun je veel onnodig
lichamelijk leed en onnodige spanningen voorkomen. Kwaliteitskader In de langdurende
zorg zijn er verder bepaalde normen en waarden die altijd meegenomen moeten worden,
omdat het beroepsnormen zijn. Die normen en waarden zien we onder andere terug in het
Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg. Denk hierbij bijvoorbeeld aan persoonsgerichte zorg, het
welbevinden van de cliënt, of een goed samenspel met de familie. Van daaruit kun je vaak al
heel goed verder doordenken over wat goede zorg is. Goed om te weten dat deze normen
dus bestaan en dat het belangrijk is dat zorgverleners zich daaraan houden. Bij het maken
van deze handreiking hebben we daar dan ook rekening mee gehouden. Voor wie is deze
handreiking? Deze handreiking is bedoeld voor mensen die werkzaam zijn in de VVT en het
onderwijs en graag: • Aan de slag willen met dilemma’s van cliënten, naasten en
zorgprofessionals en op zoek zijn naar passende antwoorden. • Willen weten wat ze kunnen
doen als ze dilemma’s in de zorg tegenkomen. • De persoonsgerichte zorg en kwaliteit van
zorg door hun team en in hun organisatie willen verbeteren. • Het moreel kompas van
zorgprofessionals (in opleiding) willen vergroten. Het kan zijn dat een
kwaliteitsverpleegkundige het bespreken van dilemma’s binnen het team oppakt, mogelijk in
samenwerking met een beleidsadviseur of teammanager. Dit kan natuurlijk ook gebeuren
door een coachende teamleider of een teamlid met kwaliteiten op het gebied van
gespreksbegeleiding. Ook kun je de handreiking als docent in het beroepsonderwijs
gebruiken in lessen en stagebegeleiding. Een dilemma is niet altijd op te lossen, maar het
kan mogelijk wel hanteerbaar gemaakt worden. HANDREIKING ‘ROUTEPLANNER BIJ
,DILEMMA’S IN DE ZORG’ | 4 Hoe is de handreiking tot stand gekomen? Voor de
totstandkoming van deze handreiking zijn 9 teams van 2 zorgorganisaties in de ouderenzorg
gedurende 1,5 jaar aan de slag gegaan in de werkplaats ‘dilemma’s in de zorg’. Met hen
werd gezocht naar hoe dilemma’s te leren: 1. Herkennen, 2. Agenderen, 3. Ermee om te
gaan, en 4. Erop te reflecteren en te (leren van) dilemma’s. Tijdens het doorlopen van dat
proces zijn alle ervaringen continu opgehaald door adviseurs van Vilans en hbo-docenten.
Op basis van die ervaringen en de uitdagingen van de teams, is gezocht naar passende
hulpmiddelen. Deze hulpmiddelen zijn waar nodig aangepast en in de praktijk getest door de
teams. In een gezamenlijk ontwerpproces zijn alle ervaringen, inzichten, voorbeelden en
hulpmiddelen opgenomen in deze handreiking (co-creatie). Daarnaast heeft een groep van
experts, waaronder een aantal ervaringsdeskundigen, meerdere keren gereflecteerd op de
ervaringen van de teams in de werkplaats, de ontworpen tools verder aangescherpt en hun
ervaringen en expertise met ons gedeeld als input voor deze handreiking. De ervaringen en
reflecties van zowel de deelnemende teams in de werkplaats als de inbreng van de experts
zijn steeds aan elkaar voorgelegd, waardoor de verschillende perspectieven met elkaar in
gesprek zijn gegaan. Door nauwe samenwerking met professionals uit het onderwijs, is de
handreiking ook te gebruiken voor onderwijsdoeleinden. Opbouw handreiking / leeswijzer De
handreiking is geen stappenplan of protocol dat je moet volgen. Het is vooral bedoeld om
nieuwe inzichten en inspiratie op te doen. En om handvatten te krijgen om dilemma’s beter
en sneller te leren herkennen en agenderen, er goed mee om te gaan en er vervolgens met
je team van te leren. In de handreiking vind je eerst een uitleg over wat een dilemma is en
hoe een dilemma kan ontstaan. Vervolgens kun je meer lezen over hoe je dilemma’s kan
(leren) herkennen bij cliënten, hun naasten en bij collega-zorgprofessionals. Wanneer je een
dilemma hoort, ziet of ontdekt, is het belangrijk dat je een afweging maakt hoe en waar je
het dilemma kan benoemen en agenderen. De handreiking helpt onder andere bij: wanneer
kies je voor welke route? Dit kan op drie verschillende manieren: in gesprek met de cliënt
en/of naaste (route 1), door een dilemma-bespreking in je team te organiseren en er samen
met behulp van light-tools mee aan de slag te gaan (route 2), of door een leidinggevende of
vertrouwenspersoon in te schakelen voor bijvoorbeeld een moreel beraad (route 3). Voor
iedere route die je neemt, zijn er andere tools beschikbaar om goed te leren omgaan met
een dergelijk dilemma. Daarnaast is het belangrijk dat je reflecteert op hoe het proces is
gegaan, zodat je ervan kan leren en kan voorkomen dat een dilemma (opnieuw) ontstaat of
dat je met de cliënt, naaste en collega’s in een kluwen geraakt. En dat je leert hoe je op een
goede manier met collega’s een dilemma agendeert en bespreekt. Gebruik voor onderwijs
Om toekomstige zorgverleners voor te bereiden om goed om te gaan met dilemma’s in de
zorg hebben we met hbo- en mbo-docenten de handreiking ‘Bespreken dilemma’s in het
onderwijs ’ gemaakt. Hierin geven we aan hoe docenten de handreiking Door nauwe
samenwerking met professionals uit het onderwijs, is de handreiking ook te gebruiken voor
onderwijsdoeleinden. Wanneer je een dilemma hoort, ziet of ontdekt, is het belangrijk dat je
een afweging maakt hoe en waar je het dilemma kan benoemen en agenderen.
HANDREIKING ‘ROUTEPLANNER BIJ DILEMMA’S IN DE ZORG’ | 5 ‘Routeplanner bij
dilemma’s in de zorg’ kunnen toepassen in het onderwijs. Ook omschrijven we welke
ervaringen en inzichten de betrokken docenten bij de werkplaats hebben opgedaan. Goed
om te weten dat deze handreiking dus ook interessant kan zijn voor scholingsafdelingen van
zorgorganisaties. Hoe begin je? Als je aan de slag gaat met deze handreiking, betekent dat
niet dat alle dilemma’s op korte termijn zijn beantwoord. Het is een proces dat je samen met
je team aangaat. Om dat op een goede manier te doen, zijn er een aantal randvoorwaarden
om het tot een succes te maken. Belangrijke randvoorwaarden voordat je begint: • Zoek
, naar haakjes binnen je organisatie. Als er beleid is ingezet op bijvoorbeeld persoonsgerichte
zorg, samen leren en verbeteren of vergroten van zelfredzaamheid, dan kun je met het
bespreken van dilemma’s daar mooi op aansluiten. Daarmee bereik je legitimatie voor je
idee en aanpak. • Als er een ethische commissie is binnen de zorgorganisatie, probeer hen
dan te betrekken bij je aanpak en je op een passende manier hiermee te verbinden. Kijk
waar je elkaar kan versterken of aanvullen en leer daarin van elkaar. • Een kartrekker: je
hebt iemand nodig in de organisatie die dit gaat oppakken met een team. Dat moet iemand
zijn die wil werken aan dilemma’s en zich er hard voor wil maken. Dat is ook degene die het
inbrengt in het team en bij het management. Denk bijvoorbeeld aan een
kwaliteitsverpleegkundige, medewerker ‘leren’ of een psycholoog. Het is goed als deze dan
ondersteuning krijgt van een stafmedewerker, die een verbinding kan leggen met andere
afdelingen, diensten of disciplines binnen de organisatie en het weet in te bedden in de
ondersteuningsmogelijkheden binnen de organisatie. Zo kan ook de organisatie leren van
dilemma’s bij cliënten, naasten en zorgverleners, en kwaliteit van zorg kunnen blijven
bieden. • Tijd: er moet voldoende ruimte zijn voor zowel de kartrekker als het team om aan
de slag te gaan met dilemma’s. Gesprekken voeren met cliënten, naasten en collega’s om
dilemma’s op te halen vraagt tijd. Daarnaast is het van groot belang dat het team dilemma’s
succesvol kan bespreken en ervan kan leren. Dat betekent dat er ruimte nodig is in reguliere
teamoverleggen of in een aparte dilemma-bespreking. • Om die tijd te faciliteren is het
belangrijk dat het management deze werkwijze kent, ondersteunt en onderschrijft. Managers
dragen dit uit naar alle medewerkers door met regelmaat te vragen hoe het bijvoorbeeld
gaat met de dilemma-besprekingen. Het alleen faciliteren van de uren is dus onvoldoende.
Betrokkenheid ervan is essentieel. Nog een tip: begin en geef niet te snel op. Met het leren
omgaan met dilemma’s ga je ook aan de slag met onderwerpen die ‘onder het tapijt worden
geschoven’ of moeilijk opgemerkt. Het begin voelt soms als taai of moeilijk, maar na de
eerste succeservaring wordt dit beter. Vertel een sprookje Je kunt aan de hand van een
sprookje een beeld schetsen van hoe hard zorgverleners soms werken waardoor ze
bepaalde dingen niet meer zien of waarnemen. Lees het blog dat Lian ter Braak (Surplus)
schreef over zorgverleners die Belangrijke Dingen te doen hebben. Deel het blog uit aan
collega’s of laat je door het blog inspireren over hoe jij je team warm maakt om dilemma’s in
de zorg meer te herkennen, agenderen, ermee om te gaan en ervan te leren. Hoe begin je
met je team? Voordat je start met het bespreken van een dilemma kun je ook met je team in
gesprek over ‘waarom aandacht voor dilemma’s in de zorg?’ Om dat te kunnen doen, zou je
aan je team de volgende vragen kunnen voorleggen: 1. Waarom zou jij in je team aan de
slag willen gaan met dilemma’s? 2. Hoe zou je willen dat je team over 18 maanden omgaat
met dilemma’s? Nog een tip: begin en geef niet te snel op. Het begin voelt soms als taai of
moeilijk, maar na de eerste succeservaring wordt dit beter. HANDREIKING
‘ROUTEPLANNER BIJ DILEMMA’S IN DE ZORG’ | 6 3. Wat heb je daarbij nodig? Laat in
tweetallen de drie vragen beantwoorden (10 min). Koppel daarna plenair terug en verzamel
alle antwoorden. Stel met elkaar vast hoe je dit wilt doen en hoe deze handreiking je daarbij
kan helpen. Reserveer hiervoor zeker 30 minuten met je team. Wat leverde deze aanpak
een van de teams op? Het beantwoorden van deze drie vragen leidde in een team tot de
reacties die we hieronder als voorbeeld hebben weergegeven. Op basis van de antwoorden
kon de kwaliteitsverpleegkundige van start gaan met dilemmabesprekingen. Het team was
er klaar voor. Waarom zou jij in je team aan de slag willen gaan met dilemma’s? We
worstelen er dagelijks mee en dan kunnen we ze ook bespreken. Dit draagt bij aan een
groepsgevoel. We willen het verschil gaan zien tussen vragen en dilemma’s. Ook streven we
naar meer rust zodat we niet meer hoeven wakker te liggen van dilemma’s. Hoe zou je
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper plata47oplomo82. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €0,00. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75759 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen