In deze samenvatting vind je alles over de afweer in het lichaam. Deze samenvatting bevat alle stof over het onderdeel afweer dat examenstof is en aantekeningen uit de les.
Vanaf BINAS tabel 84I
Een ziekteverwekker die je lichaam wil binnendringen te maken drie afweerlinies:
- 1e afweerlinie: aspecifieke afweer door huid en slijmvliezen.
- 2e afweerlinie: aspecifieke afweer door macrofagen, granulocyten, dendritische cellen en ‘natural
killer’-cellen.
- 3e afweerlinie: specifieke afweer(immuunsysteem) door T-lymfocyten (cellulaire afweer) en B-lymfocyten
(humorale afweer).
1e afweerlinie:
Deze eerste afweerlinie aan de buitenkant van het lichaam wordt
externe aspecifieke afweer genoemd. De eerste afweerlinie is
aangeboren (= vanaf de geboorte aanwezig).
Fysiek en biochemisch:
- Mond
- Maag
- Huid
- Slijmvliezen:
- o.a. neus, luchtpijp,
geslachtsdelen
1. Mond →Lysozym: bevindt zich in het speeksel en is een enzym
dat de celwand van de bacterie afbreekt. (Als de bacterie de
mond overleeft komt het in de keelholte terecht, waar slijmproducerende cellen zich bevinden die ook
lysozym bevatten ).
2. Maag → Ten eerste heerst daar een lage pH, tussen 1,5 en 2,5. Ten tweede zijn daar eiwitverterende
enzymen aanwezig die het celmembraan van bacteriën beschadigen. Als de bacterie dit overleeft gaat het
door naar de twaalfvingerige darm, dunne darm en dikke darm.
3. Darmen → Autochtone bacteriën: leven in de dikke darm en helpen onder andere met de vertering van
cellulose. De autochtone bacteriën scheiden stoffen uit om de vreemde bacterie te bestrijden. Als de
vreemde bacterie dan toch terechtkomt in het dikke darmweefsel, moet deze 'supersterk' zijn geweest.
4. Huid → Fysische barrière: laag van dode cellen. De laag is ondoordringbaar voor de meeste
micro-organismen. Daarnaast: zweetklieren en talgklieren scheiden melkzuren en vetzuren af. De
hierdoor verlaagde pH (zuurder) remt de bacteriegroei.
Commensalen: onschadelijke bacteriën die normaal op de huid voorkomen. Deze scheiden stoffen af die
de groei van schadelijke bacteriën remmen.
5. Neus → Neusslijmvliezen: de ziekteverwekkers die je via de neus inademt, worden deels door neusharen
tegengehouden. De meeste worden weggevangen door slijm van het neusslijmvlies. Het trilhaarepitheel
verplaatst het slijm met de ziekteverwekkers in de richting van de keelholte, waar het ingeslikt wordt.
Ook in de luchtpijp bevindt zich slijmvlies met trilhaarcellen.
6. Oog → worden schoongehouden met traanvocht, dat lysozym bevat.
7. Geslachtsdeel (vagina) → bacterieflora in de vagina zorgt voor een biochemische barrière. In de vagina
heerst een zuur milieu.
8. Urinewegen → worden gespoeld met urine.
, 2e afweerlinie:
Een ziekteverwekker die door de eerste afweerlinie heen gebroken is, wordt aangepakt door de tweede
afweerlinie. De tweede afweerlinie bestaat uit acties van bepaalde witte bloedcellen (macrofagen, granulocyten,
dendritische cellen en 'natural killer'-cellen). Het zijn fagocyten die zowel de ziekteverwekkers zelf als aangetaste
lichaamscellen opruimen door ze op te eten ('fagocyteren').
Fagocytose: opeten van ziekteverwekkers.
Interne aspecifieke afweer: ontstekingsreacties en koorts helpen bij het bestrijden van de ziekteverwekkers.
Complementeiwitten en interferonen: eiwitten in het bloedplasma en weefselvocht.
Als bacterie of virus toch door de eerste afweerlinie komt dan spreken we van:
Besmetting: zodra een ziekteverwekkend micro-organisme je lichaam is binnengedrongen, spreken we van een
besmetting.
Infectie: als de ziekteverwekker de kans krijgt om zich te vermenigvuldigen in het lichaam, ontstaat er een
infectie (ontsteking).
Incubatietijd: de tijd vanaf de besmetting tot het optreden van de eerste ziekteverschijnselen.
Verdediging bij een besmetting:
Bij een besmetting zorgen witte bloedcellen (leukocyten) voor de verdediging.
- Lymfocyten (27%)
- Dendritische cellen en monocyten (4%); wanneer monocyten vanuit het bloed in de weefsels
terechtkomen, veranderen ze van vorm en worden ze macrofagen genoemd
- Granulocyten (64%)
- 'Natural killer'-cellen (4%)
- Mestcellen (1%)
Lymfocyten: regelen de specifieke afweer (derde afweerlinie).
Granulocyten en monocyten: kunnen amoeboïde bewegingen maken en van vorm veranderen. Hierdoor kunnen
ze het bloedvat verlaten op de geïnfecteerde plek.
Macrofaag: monocyten buiten de bloedvaten.
Fagocyten: de bacteriën worden door granulocyten en macrofagen 'opgegeten' (fagocytose), Deze witte
bloedcellen worden daarom ook wel fagocyten genoemd.
● De granulocyten zijn vaak de eerste cellen die reageren op binnendringers, maar ze gaan door de
fagocytose meestal zelf ook dood. Het pus in geïnfecteerde wonden bestaat voornamelijk uit dode
granulocyten.
● Macrofagen blijven daarentegen
ongedeerd (macrofaag betekent letterlijk
'veelvraat') en kunnen meerdere keren
fagocyteren. Zij zijn wat langzamer bij een
'aanval' dan granulocyten. Maar ze zijn
groter, leven langer en hebben een veel
grotere capaciteit. Ze waarschuwen de rest
van het afweersysteem dat er een 'aanval'
bezig is.
Monocyten en macrofagen herkennen de binnendringers op drie manieren:
- Via receptoren die binden aan koolhydraatstructuren die veel voorkomen op de buitenwand van
bacteriën.
- Door de aanwezigheid van immunoglobuline G (IgG).
- Complement-moleculen op het membraan.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ilsemank. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
