Deel 1 van de twee eindschrijfopdrachten voor het bachelorvak Economie, markt en overheid van de opleiding bestuurs- en organisatiewetenschap aan de VU. Onderwerp is common pool resources: het stikstofprobleem.
Common pool resources: Het
stikstofprobleem
Naam student (studentnummer)
Economie, Markt en Overheid: Schrijfopdracht 1
Aantal woorden: 1800-2000
7-12-2021
1
, Naam student Studentnummer 7-12-2021
Stikstofuitstoot: een common pool resourceprobleem (475)
Common pool resources (CPR) zijn natuurlijke of door de mens gemaakte gemeenschappelijke
hulpbronnen waarvan het gebruik rivaliserend is, maar uitsluiting van het gebruik van deze
hulpbronnen heel moelijk is (Ostrom, 2008). Iedereen heeft in feite toegang tot de hulpbron en kan
er gebruik van maken, maar het is een eindige voorraad is gebruik ervan leidt tot afname van de
voorraad. Bij natuurlijke hulpbronnen geldt dat de voorraad weer toeneemt door natuurlijke aanwas
of door menselijke toevoegingen. Hiervoor is een balans vereist tussen het gebruik van de bron en de
aanwas of investering die vereist zijn om de bron intact te houden. Op het moment dat die balans er
niet is en iedereen de bron maar uitput (of juist onderbenut) zonder rekening te houden met
investering in de bron, dan ontstaat er een probleem. Er is dus coördinatie vereist om het gedrag van
individuele gebruikers te reguleren (L. Hartveld, persoonlijke communicatie, november 2021).
Veel sociale dilemma’s rondom publieke goederen kun je interpreteren als zodanige CPR-problemen.
Zo ook het stikstofprobleem. Men kan een bepaald nut ontlenen aan het uitstoten van stikstofoxiden
en ammoniak, bijvoorbeeld op vakantie gaan met het vliegtuig omdat dat de snelste optie is, een
lange warme douche nemen als je van een koude winterwandeling thuiskomt, of vee drijven om
binnen- en buitenland van voedsel te voorzien, maar ook om in je eigen onderhoud te voorzien. Men
kan echter niet onbeperkt al deze activiteiten blijven doorvoeren, omdat ze op termijn een enorme
beschadiging met zich meebrengen voor het milieu en de maatschappij. Een teveel aan de
schadelijke stoffen in de bodem verstoort de natuur wat tot verdwijning van plant- en diersoorten
leidt (RIVM, 2021).
Gekoppeld aan dit probleem is het ‘free-riderprobleem’. Het free-riderprobleem houdt in dat
mensen gebruik kunnen maken van een collectief goed zonder dat ze ervoor hoeven te betalen of bij
hoeven te dragen aan de instandhouding van het goed (Ostrom, 1990). Dit kan tot uitputting of
vernietiging van het goed leiden. Hiervan is sprake bij het stikstofprobleem. Om de uitstoot van de
schadelijke stoffen in stand te kunnen blijven houden, is het nodig dat de stikstofdepositie niet boven
de grens van de kritische depositiewaarde (KDW) komt. Hierdoor krijgt de natuur de kans zich te
herstellen en haar kwaliteit hoog te houden. Echter heeft er in Nederland lange tijd een hoge
stikstofdepositie plaatsgevonden, wat ertoe heeft geleid dat ongeveer driekwart van de Nederlandse
bodem sterk verzadigd is met mineralen en stikstofoverschotten uit het verleden waardoor de
bodem boven de kritische depositiewaarde zit (Adviescollege Stikstofproblematiek, 2020). Men heeft
dus te lang gebruik gemaakt van het ‘goed’ (de uitstoot van stikstof) zonder voldoende rekening te
houden met de instandhouding van het goed.
De vraag is hoe je de juiste balans voor duurzame uitstoot van stikstof bereikt, wie de
verantwoordelijkheid neemt voor het beheer van deze CPR en welke institutionele inrichting hier het
beste bij past.
Garrett Hardin: the Tragedy of the Commons (411)
Garrett Hardin beschrijft in het artikel ‘Tragedy of the Commons’ (1968) de kern van CPR-problemen,
welke hij ‘tragedy of the commons’ noemt. Deze houdt in dat in een situatie waarin individuen
toegang hebben tot een gemeenschappelijk goed individuen de rationele overweging maken alleen
rekening te houden met hun eigen kosten en niet met de kosten van anderen. Zij verkiezen hun
directe individuele voordeel boven de collectieve welvaart, welke lijdt als gevolg van dit streven naar
eigenbelang. Overexploitatie, uitputting en vernietiging van de hulpbron is het uiteindelijke,
rampzalige gevolg. Dit is een situatie die zich voordoet bij het stikstofprobleem. De rationele
overweging die individuen maken bij de uitstoot van stikstofoxiden en ammoniak lijkt er een van
eigenbelang te zijn. Individuen blijven er om allerlei redenen voor kiezen vlieg- en autoreizen te
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper md8397. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,39. Je zit daarna nergens aan vast.
