Complete samenvatting over ziekten en aandoeningen en bijbehorende behandelingen en medicatie uit het boek 'medische kennis en behandelmethoden' van de opleiding MBO doktersassistent. Goede voorbereiding op het examen van het bijbehorende vak.
Ik heb het examen ondertussen met heel goed gevolg afg...
Farmacologie is de wetenschap die zich bezighoudt met de eigenschappen van
geneesmiddelen.
Men bestudeert hierbij de wisselwerking tussen farmaca (chemische substanties) en
het levend organisme (mens en dier).
Farmaca (ev: farmacon)= chemische stoffen die een inwerking hebben op
levende cellen van ons lichaam.
Twee soorten farmaca:
a. natuurlijke geneesmiddelen; plantaardig, dierlijk.
b. synthetische geneesmiddelen; chemische stoffen.
De receptor is een eiwit in de buitenkant van een cel of binnen in de cel waaraan
een farmacon zich kan binden.
Therapeutisch effect= Gevolg van de interactie tussen farmacon en receptor, als
de stof tot inwerking en actie is gekomen.
Biotransformatie= het proces waarbij een stof verandert (transformeert) van de ene
chemische stof naar een andere chemische stof.
Lichaamsvreemde moleculen van het farmacon worden door de lever omgezet in
metabolieten waardoor ze makkelijker door de lever en nieren kunnen worden
uitgescheiden.
Deze metabolieten zijn minder werkzaam dan de oorspronkelijke substantie van het
medicijn.
metabolieten: stofwisselingsproducten.
Geneesmiddelen: Hebben als functie:
- het genezen, verzachten of voorkomen van een aandoening, ziekte of pijn.
- het herstellen, verbeteren of wijzigen van het functioneren van organen
- het stellen van een medische diagnose
Farmacie= de wetenschap van de apotheker en de kennis van geneesmiddelen.
Doelen van een behandeling met een geneesmiddel:
, - causale behandeling; het geneesmiddel bestrijdt de oorzaak van de kwaal
(bijv. antibioticum).
- symptomatische behandeling: het geneesmiddel bestrijdt de gevolgen van
een aandoening (bijv. het verlagen van koorts met paracetamol).
- substitutie behandeling: een tekort van een lichaamseigen stof wordt
hiermee aangevuld (bijv. insuline bij diabetes).
- preventieve of profylactische behandeling: hiermee wordt geprobeerd om
ziektes te voorkomen (bijv. het rijksvaccinatieprogramma).
- palliatieve behandeling: verzachtende behandeling om het leven van een
patiënt te verlengen of dragelijker te maken (bijv. in het eindstadium bij
kanker).
Toxicologie= de wetenschap die zich bezighoudt met de schadelijke eigenschappen
van farmaco; de leer der vergiften.
Digitalis: vingerhoedskruid. Giftige stof uit de natuur die in gezuiverde toestand en
juist gedoseerd bij bepaalde hartaandoeningen een waardevol geneesmiddel kan
zijn.
Toxische dosering= als de dosering te hoog is waardoor er
vergiftigingsverschijnselen optreden.
Therapeutische breedte= het verschil tussen de gebruikelijke dosering en de
toxische dosering.
Geringe therapeutische breedte: het verschil tussen gebruikelijke en toxische
dosering ligt zeer dicht bij elkaar (bijv. cytostatica).
Algemene farmacologie
Algemene farmacie: hier worden de algemene eigenschappen bestudeerd van
geneesmiddelen (farmaca).
De absorptie: hoe wordt het farmacon opgenomen?
De distributie: hoe is de verdeling in het lichaam?
Geneesmiddelen kunnen op verschillende manieren in het lichaam worden
opgenomen:
- Via de mond (oraal)
- Via de huid (transdermaal)
- Via het rectum (rectaal)
- via een injectie (parenteraal)
Eiwitbinding: sommige middelen binden zich sterk aan bepaald bloedeiwitten vooral
het albumine. Hierdoor is er weinig vrij-circulerend geneesmiddel aanwezig en
beschikbaar om te werken (=therapeutische werking). Alleen ongebonden kan het
geneesmiddel zijn werk doen.
,De biologische beschikbaarheid= de hoeveelheid geneesmiddel die uiteindelijk in
de bloedbaan terecht komt voor de (biologische) werking.
De oraal ingenomen geneesmiddelen komen na opname in het bloed vanuit het
darmstelsel in de lever terecht. De poortader vervoert al het bloed vanuit het
darmstelsel naar de lever.
Hier vindt de eerste chemische omzetting plaats: het first pass effect.
Veel geneesmiddelen zijn hierna minder of niet meer werkzaam.
Dit effect kan men omzeilen door toediening via:
- het rectum: via de Vena Cava Inferior (de onderste holle ader) direct in de
lichaamscirculatie terecht en kan daardoor zonder leverpassage alle organen
bereiken.
- Sublinguaal (onder de tong): hetzelfde als rectaal, alleen dan gaat het via de
Vena Cava Superior.
- of eventueel parenteraal: direct in de bloedbaan.
De lever zorgt voor de omzetting in metabolieten (afbraakproducten) en
wateroplosbare stoffen= biotransformatie. Deze wateroplosbare stoffen kunnen dan
uitgescheiden worden door de urine.
Niet wateroplosbare farmaca worden uitgescheiden via de gal in de darm met de
feces en soms via de huid of longen.
Elimineren= uitschakelen van alle niet lichaamseigen stoffen.
Farmacokinetiek= bestudeerd wat het lichaam met een geneesmiddel doet.
Farmacodynamiek= wat het geneesmiddel met het lichaam doet.
De volgende processen spelen hierbij een rol:
● Absorptie: opname van een stof in de bloedsomloop
● Distributie: wijze van verdeling in het lichaam
● Biotransformatie: wijze waarop de stof gemetaboliseerd wordt
● Excretie: wijze van afvoeren uit het lichaam.
Klinische Farmacologie
Bij de klinische famacologie bestudeert men de werking op het lichaam; directe
reacties of lange termijn gevolgen.
Men let bij onderzoek op o.a:
Oncogene eigenschappen= kankerverwekkend.
Mutagene eigenschappen: genmuterend.
Farmaceutische specialité’s= geneesmiddelen die door een farmaceutisch bedrijf
worden geleverd en een merknaam hebben.
Generieke geneesmiddelen: met een generieke naam of stofnaam.
, Bijwerkingen en toxicologie.
De werking van een geneesmiddel: een door de arts gewenst effect.
De bijwerking van een geneesmiddel: een niet door de arts bedoeld en meestal
nadelig effect van het toegediende middel.
Oorzaken van het vertonen van bepaalde bijwerkingen:
1. de dosering: te hoge dosering of verandering in dosering.
2. Ongewone reacties van de patiënt: afhankelijk van de gezondheid, de
leeftijd en het geslacht.
3. Aangeboren ongewone reacties van de patiënt : Door een allergische
aanleg of een bepaalde neiging tot overgevoeligheidsreacties, beide door
genetische factoren.
4. interacties met andere geneesmiddelen :Bijwerkingen treden sneller op als
een patiënt meerdere geneesmiddelen tegelijkertijd krijgt toegediend
(polyfarmacie).
Geneesmiddelenonderzoek.
Het preklinische deel : hier wordt de stof samengesteld (=gesynthetiseerd) en door
middel van in-vitro-onderzoek (in weefselkweek of organen) en dierexperimenten
getest.
Het klinische deel: Er wordt bij gezonde mensen getest of de stof schadelijk is en
vervolgens wordt de stof bij een klein aantal patiënten bestudeerd op werkzaamheid.
Farmacokinetiek
Wat doet het lichaam met het medicijn.
Processen:
Absorptie, distributie, biotransformatie (eliminatieproces), inwerking en excretie
(eliminatieproces).
Het pad dat een oraal ingenomen geneesmiddel aflegt:
1. passage door het maag-darmkanaal, met absorptie (opname) in het bloed
vanuit de darm
2. distributie (verspreiding) door het lichaam
3. biotransformatie: leverpassage met omzetting
4. het middel gaat zijn werk doen (therapeutisch effect)
5. via de bloedcirculatie naar de nier die de excretie (uitscheiding) verzorgt.
Sublinguaal= onder de tong zorgt voor een opname in het mondslijmvlies, hierdoor
is er directe opname in het bloed en dit zorgt voor een snelle werking.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marjolijn4. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,19. Je zit daarna nergens aan vast.
