GEZINSONDERSTEUNING
HOOFDSTUK 1: LEGITIMERING VAN OPVOEDINGSONDERSTEUNING
HISTORISCHE CONTEXT
Vroeger
De liberale nachtwakersstaat
Begin 19e eeuw: periode met weinig welvaart en opkomst van industrie ->
kinderarbeid en grote risico’s
Nachtwakersstaat: overheid gaat zorgen voor de veiligheid, geen criminaliteit,
waken over de staat -> maar niet gaan moeien in de opvoeding
Moralistische periode = iedereen die binnen bepaalde moraal functioneerde, was
goed
Moraal was kerngezin die bestaat uit moeder, vader en kinderen (= patriarchale,
burgerlijke gezin is de norm)
Decontextualisering: veel kindersterfte door slechte woonomstandigheden ->
schuld werd bij de moeder gelegd (= culpabilisering van moeders)
Einde 19e eeuw: meer aandacht naar moeders en kinderen vb. melkkeuken,
bewaarscholen,…
Gerationaliseerde overheidsinmenging
Rond 1860: meer welvaart en wetenschap in de maatschappij
Eugenetica en statistiek als legitimering voor preventie vb. iemand met Down
gaan steriliseren zodat ze niet meer kunnen voortplanten
Overheid gaat zich moeien in de opvoeding, meer gerationaliseerd en
wetenschappelijk
Institutionalisering = opkomst van instituten zodat er aan pedagogiek kan gedaan
worden vanuit de overheid vb. scholen
Kinderen worden gezien als kapitaalvoerder voor de toekomst
Sociaal-democratische welvaartstaat
Jaren ’60: periode van welvaart en sociale zekerheid
Verzorgingsstaat en interventiestaat
Detraditionalisering en morele vrijheid: weg van de tradities, afstappen van het
kerngezin en meer keuzevrijheid en verantwoordelijkheid
Herculpabilisering van ouders: ouders zijn opnieuw verantwoordelijk wanneer het
slecht loopt in de opvoeding
De opkomst van het neo-liberalisme
1980: economische crisis -> veel armoede en werkloosheid
Van verzorgingsstaat naar sociale investeringsstaat, dus terug naar
nachtwakersstaat
Nadruk op preventie als legitimering
21ste eeuw: responsabilisering van ouders: ouders preventief vormen, informatie
geven
,En nu?
Ouders zijn steeds unieke en centrale opvoedingsverantwoordelijken
Individualisering van sociale problemen
Veel aandacht voor opvoedingsondersteuning
Vraag: kunnen we spreken van gedeelde opvoedingsverantwoordelijkheid voor
kinderen?
AANDACHT VOOR OPVOEDINGSONZEKERHEID
Tendensen -> oorzaken van twijfels en onzekerheden in opvoeding
Verdwijning/verdunning van sociale netwerken
Verdunning door onder andere mobiliteit, mensen gaan verder uit elkaar gaan
wonen
Detraditionalisering
Weg van het klassieke gezin, grote variëteit in gezinsvormen, diverse opvattingen
Gemis aan houvast, wat een groter gevoel van verantwoordelijkheid en
onzekerheid met zich mee kan brengen
Niet meer steunen op vaste waarden en normen
Groeiend bewustzijn van opvoedingstaken
Onderhandeling binnen gezinnen -> meer onzekerheid -> meer opvoedingsvragen
en onzekerheid
Evolutie: doorbreken van taboe
Veel literatuur over opvoeding beschikbaar
Invloeden vanuit de tijdsgeest:
Druk om als ouder te professionaliseren
Abnormaal verhoogd risicobesef en vertaling naar preventie
Opvoedingsonzekerheid, een probleem?
Een constructie van professionelen die op die manier hun interventies in het
private domein trachten te legitimeren
Naast een symptoom van onbekwaamheid kan onzekerheid ook beschouwd
worden als uiting van hun intentie om een zo goed mogelijke opvoeding van hun
kinderen te verzekeren
OO een gedeelde verantwoordelijkheid tussen private en publieke terrein
Ouders verdienen steun bij hun opvoedingstaak -> opvoeding is immers een
socialisatieproces dat niet alleen plaatsgrijpt in de wisselwerking tussen ouders en
kinderen, maar zich ook buiten de context van het gezin afspeelt.
HET SPANNINGSVELD TUSSEN OPVOEDINGSONDERZEKERHEID EN PREVENTIE
,2 soorten argumenten voor legitimering OO
1. OO als antwoord op vragen en noden van ouders -> om ouders te versterken:
empowerment!
2. OO ter preventie van gedragsproblemen bij kinderen en jongeren: preventie!
Vb. stijgende instroom in bijzondere jeugdzorg -> decreet
opvoedingsondersteuning
, HOOFDSTUK 2: WAT IS OPVOEDINGSONDERSTEUNING?
DEFINITIES
Definitie Vandemeulebroecke (3 definities)
= op intentionele wijze steun bieden aan ouders bij hun opdracht en taak als opvoeders
(ook voor alle niet-professionele ouderfiguren maar niet tot professionele opvoeders)
= een verzamelnaam voor activiteiten, voorzieningen en maatregelen die het
opvoedingsproces in gezinsverband willen ondersteunen. Men kan hierbij verschillende
functies voorop stellen
= het geheel van maatregelen, voorzieningen en structuren en activiteiten die erop
gericht zijn de mogelijkheden van het primaire opvoedingsmilieu aan te spreken, te
verrijken en/of te optimaliseren teneinde kinderen en jeugdigen optimale opvoedings-
en ontwikkelingskansen te bieden
Definitie in het Vlaams decreet van 2007
= een laagdrempelige gelaagde ondersteuning van opvoedingsverantwoordelijken bij de
opvoeding van kinderen
Opvoedingsverantwoordelijken = de titularissen van het ouderlijk gezag
Het kind = ieder mens jonger dan 18 jaar
Ook professionelen die instaan voor de opvoeding worden meegerekend
AANVERWANTE BEGRIPPEN
Ontwikkelingsstimulering
= als er gericht en intensief stimulerend aanbod is op één bepaald
ontwikkelingsdomein, nadat een ontwikkelingsachterstand werd vastgesteld of ter
preventie van een achterstand
Een geïsoleerde activiteit die wordt uitgevoerd door een professionele
hulpverlener
Richt zich bijna uitsluitend op het kind, met beperkte aandacht voor opvoeders of
de context (verschil met opvoedingsondersteuning)
Gezinsondersteuning
= overkoepelend begrip dat verwijst naar alle activiteiten die tot doel hebben het
welzijn van een gezin en gezinsleden te bevorderen dus zoals
ontwikkelingsstimulering, opvoedingsondersteuning,…
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauravanhoutte. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.