Inleiding Psychologie, Medische - En Gezondheidspsychologie (BKULE05Y8A)
Alle documenten voor dit vak (23)
Verkoper
Volgen
academic88weapon
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
INLEIDING PSYCHOLOGIE, MEDISCHE EN
GEZONDHEIDSPSYCHOLOGIE
MODULE 1: INLEIDING PSYCHOLOGIE (VAN DIEST)
LES 1: WAT IS PSYCHOLOGIE?
Binnen de medische wetenschap is psychologie vaak iets afzonderlijk (is historisch ingebakken in
onze westerse cultuur).
Psychologie is de wetenschap
- Waarbij het gedrag wordt bestudeerd (gedrag in brede zin)
- Waarbij gedrag gebruikt wordt
- Om de interne processen (emoties, redeneren, leren) te begrijpen die ad basis liggen van
gedrag
Je bestudeert iets meetbaar om iets onmeetbaar af te leiden. Vb: agressie onderzoeken, hoeveel
keer komt iemand in een gevecht terecht?
Voorlopers van de psychologie
Plato: Zelfs oude Grieken dachten al na over de dingen die gebeurden (geheugen is een leeg
blad die naarmate wordt volgeschreven) gebruikten metaforen
Socrates: geheugen als een vogelkooi (opslagruimte is beperkt)
Psychologie werd mogelijk door
- Toenemend belang van (exacte) wetenschap in de maatschappij
- Centrale rol Kerk in de middeleeuwen tot reformatie
Wetenschappelijke revolutie op hetzelfde moment als reformatie
Copernicus: geocentrisme naar heliocentrisme = zon staat centraal mens
staat veel minder centraal dan we dachten, is niet langer het centrum en is
dus onderworpen aan natuurwetten
Ontwikkelingen in de filosofie
Vroeger Plato & Katholieke Kerk: dualisme; lichaam en geest gescheiden
Decartes: lichaam en geest interageren! (dualistisch interactionisme)
o dualistisch interactionisme: geest & lichaam interageren, lichaam is niet louter slaaf
van de geest
o rationalisme: waarheid afleiden via rede, observatie is niet nodig
o navitisme: sommige kennis is aageboren
o menselijk lichaam = ‘machine’ die wetenschappelijk bestudeerd kan worden
Nadien won het Empirisme aan invloed:
- grondlegger = Hobbes, theorie verspreid door Locke
- tegen rationalisme (observatie is noodzakelijk). Kennis komt voort uit observaties/ervaringen
- geest komt tot stand via sensorische processen en is niet aangeboren kan
wetenschappelijk bestudeerd worden
1
, - associationisme: hogere orde kennis komt tot stand via associaties van eenvoudige ideeën
(vb friet en mayonaise, hond en beet)
- zowel lichaam als geest zijn te bestuderen (machines die natuurwetten volgden)
Darwin evolutietheorie
“the origin of species”: zelfde soort vogel naar verschillende gebieden met verschillende
voedselbronnen => evolutie naar aangeboren afwijkingen aan snavel die voordeliger zijn in
dat gebied om voedsel te verzamelen.
“survival of the fittest”: soorten die zich het best aanpassen hebben meer overlevingskansen.
Mens is helemaal niet goddelijk, we stammen af van dieren gedrag van dieren om
mensen te bestuderen
Darwin was een ‘moderne wetenschapper’: systematische observatie, zorgvuldige
documentatie, hypothesen formuleren
DE EERSTE SCHOLEN VAN DE PSYCHOLOGIE
Europa:
- Wundt en het structuralisme
- Binet en de toegepaste psychologie
- Freud en het onbewuste
VS:
- Functionalisme
- Behaviorisme
- Cognitieve psychologie
EUROPA
Wundt en het structuralisme
“Bewustzijn bestaat uit elementen, als ik die kan bestuderen en begrijpen, weet ik hoe het
bewustzijn in elkaar zit”
1ste psychologisch laboratorium in Leipzig. Leerling = Titchener
3 basisvragen van analytische introspectie (zelfreflectie):
1) Wat zijn de basiselementen? wat zijn de structuren?
2) Hoe worden ze gecombineerd?
3) Wanneer worden ze gecombineerd?
Kritiek: weinig praktisch (tijdrovend), onbetrouwbaar analytische introspectie verdween redelijk
snel naar de achtergrond
Binet en de toegepaste psychologie
Intelligentietest (Binet-Simon test) doel = hebben kinderen extra onderwijs nodig?
Oorspronkelijk: schedelafmetingen, eenvoudige waarnemingsproeven geen succes naar
resultaten toe
Later: kind een gedicht laten instuderen en opnieuw opschrijven meer voorspellende waarden
= toegepast onderzoek (oplossingen zoeken voor een praktisch probleem)
(<-> fundamenteel onderzoek (fenomeen begrijpen en theorie ontwerpen)
2
,Freud en het onbewuste
Psychoanalyse Gedrag en bewustzijn zijn slechts oppervlakkige fenomenen. Veel belangrijker is
het onbewuste
Psychologische problemen in volwassenheid gaan terug op problematische ervaringen die
verdrongen zijn onbewuste terug bewust maken om probleem aan te pakken
Kritiek: vaag (niet echt toepasbaar), onsystematische gegevensverzamelingen (case-studies
patiënten)
VS EN HET FUNCTIONALISME
Veel Amerikaanse studenten bij Wundt die bij terugkeer allemaal een laboratorium oprichtten.
Eerste stroming is functionalisme (hoe iets functioneert). Vooral toegepast (onderwijs, bevordering
productiviteit arbeiders Hawthorne experimenten: ‘wat kan ik doen op de arbeidsmarkt om de
productiviteit te verhogen’ => wat ze ook deden, productiviteit steeg soort placebo effect: ze
weten dat ze geobserveerd worden, krijgen aandacht -> gaan harder werken)
Functionalisme interesse in individuele verschillen
Functionalisme William James
- Zet zich af tegen introspectie en structuralisme van Wundt
- Hoe functioneert iets?
- Vooral in onderwijs en bevordering productie
- Nadruk meer op gedrag (ook nog introspectie) + verruiming van de studiepopulatie (dieren,
mentaal gehandicapten,…) = invloed van Darwin
- Pleit voor pragmatisme in de psychologie (het is bijna onmogelijk om aan te tonen of een
bepaalde theorie wel klopt). Focus kwam meer te liggen op het voorspellen van dingen adhv
theorie dan theorie te verifiëren.
“succes psychologie zal afhangen vd mate waarin het oplossingen biedt aan praktische problemen”
Behavriorisme Watson
- Erg beïnvloed door evolutietheorie van Darwin (hoe past een individu zich aan aan
omstandigheden)
- Enkel gedrag bestuderen (objectief), al de rest is niet wetenschappelijk. Vooral aangepast
gedrag is belangrijk (verband met evolutieleer)
- Afzetting tegen structuralisme: introspectie
- Afzetting tegen functionalisme: studie vd geest = onmogelijk (agressie is niet te bestuderen,
enkel het aantal gevechten waarin de persoon terecht komt)
- Veel leeronderzoeken: S(stimulus) – R(respons) onderzoeken, hoe kan een stimuli gedrag
uitlokken en hoe kan dit beïnvloed worden? Skinner; wetmatigheden afleiden uit hoe je
gedrag kan bijsturen
Baby Albert experiment baby leren bang te worden van een rat (luid geluid
geassocieerd met rat baby ook angstig voor andere harige dieren)
Belang van experimenteel onderzoek + systematische observatie!
Hedendaagse situatie: bestaat nog steeds (maar beperkter)
3
, Cognitieve psychologie
- Vanaf jaren 70 (~ ontstaan computer)
Gedachtegang tot dan: Homunculus = personificatie van het bewustzijn: klein mannetje in
hersenen dat een vrije wil heeft
computer leidde tot inzicht dat zo’n mannetje niet nodig is (input processing output)
- De geest begrijpen door het met een computer te vergelijken: mens als informatieverwerker
Visie: mens als informatieverwerker
Psychologie vandaag = biopsychosociaal model
Divers, oudere invloeden nog merkbaar
Neurowetenschappen geïntegreerd
Biopsychosociaal model: willen weten wnr factoren invloed hebben op agressie verschillende
factoren bestuderen:
Psychologisch aspect
- Emotie op een ervaring (bedreiging, agressie, frustratie)
- Leergeschiedenis (beloond in het verleden = ervaring, en leren door observatie)
- Verkeerde perceptie
- Oplossingsvaardigheden
Biologisch aspect
- Bv agressie: rede?
o Erfelijkheid
o Testosteron (hormonen)
o Signaaloverdracht in limbische hersenstructuren
Sociaal-cultureel aspect (invloed omgeving, normen)
- Invloed van omgeving
o Wat wel of niet tolereerbaar is
o Conformisme: aanpassen van zichzelf aan de groep
o Sociale vergelijking
- Mensen zoeken soms bepaalde sociale omgeving op (vb straatjongeren)
- Sociale invloeden hebben sterke invloed op biologisch kwetsbare personen
Onderzoeksmethoden in de psychologie
1) Beschrijvend onderzoek
naturalistische observatie: systematische observatie van gedrag in natuurlijke context
o Bv. Invloed van klasgrootte op gedrag: wat is de ideale klasgrootte?
o Nut = adviezen die op evidentie gebaseerd zijn (+ levendig beeld)
o Gevaar = mensen passen hun gedrag aan vanaf ze doorhebben dat ze worden
geobserveerd!!! => streven naar niet-reactieve observaties (dmv camouflage of
integratie in de groep)
Vragenlijsten:
o Bv. Gedragen kinderen zich anders in grote of kleine klas? Vragenlijst aan leerkracht
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper academic88weapon. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,09. Je zit daarna nergens aan vast.
